قاتل خوش آب و رنگ را از سفره‌تان حذف کنید

مجید حسن قمی، نائب رئیس انجمن تغذیه ایران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: نوشابه‌های صنعتی چه انواع گازدار و چه آبمیوه‌های بدون گاز، حاوی مقادیر زیادی قند هستند. (در هر لیوان نوشابه، ۱۰ تا ۱۷ قاشق شکر وجود دارد) این قند باعث ایجاد استرس زیادی در بدن ما می‌شود.

او گفت: ۲۰ دقیقه بعد از مصرف نوشابه، افزایش قند خون در بدن شکل می‌گیرد و کبد مجبور است که این میزان قند را تعدیل و در نتیجه چربی سازی کند، زیرا بدن ما توانایی ذخیره مقدار زیاد قند را ندارد، اما در چربی سازی این ذخیره سازی، شدنی است و از این طریق، حجم کار کبد افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه بدن دچار مشکل می‌شود.

مصرف نوشابه اعتیادآور است

حسن قمی افزود: همچنین ۴۰ دقیقه بعد از مصرف نوشابه گازدار، کافئین موجود در این نوشیدنی آزاد می‌شود و یک حالت سرخوشی به فرد می‌دهد و باعث می‌شود که خستگی فرد به صورت مقطعی از بین برود. سپس ۴۵ دقیقه بعد، ماده‌ای به نام دوپامین بر اثر نوشیدن نوشابه، از طریق مغز ترشح می‌شود که باعث ایجاد نوعی سرخوشی در فرد می‌شود و تعامل این دوپامین و کافئین، اثری مثل کوکائین روی مغز فرد می‌گذارد به شکلی که پس از تجربه حس سرخوشی و رفع خستگی مقطعی فرد، پس از مدتی، اثرات قند در خون تعدیل می‌شود، زیرا بدن مجبور می‌شود که از طریق سلول‌های پانکراس، انسولین ترشح کرده و قند را وارد سلول‌ها کند.

او ادامه داد: پس از گذشت مدتی که اثر سرخوشی نوشابه از بین رفت، فرد احساس خستگی می‌کند. همین حالت سرخوشی موقت بر اثر مصرف مداوم این نوشابه‌ها باعث می‌شود که فرد به آن‌ها وابسته شود.

نائب رئیس انجمن تغذیه بیان کرد: وقتی ما نوشابه می‌خوریم به جای اینکه بدنمان از کربوهیدرات‌های پیچیده استفاده کند و پیک انسولین نداشته باشد و از یک قند ساده استفاده کند از شربت فروکتوز که حاوی مقدار زیادی قند است و در ترکیب اصلی نوشابه وجود دارد، استفاده می‌کند که باعث بروز مشکلات قلبی- عروقی در فرد شده و حتی منجر به اختلالات خلقی می‌شود.

حسن قمی گفت: نوشابه‌های گازدار حاوی مقادیر زیادی اسیدفسفریک هستند. اسید فسفریک برای اینکه از طریق کلیه دفع شود، نیاز دارد که از یک کلسیم هم استفاده کند و با آن پیوند بزند. یعنی باید مقدار زیادی کلسیم از بدن جذب شود تا بتواند این مقدار زیاد فسفر را دفع کند و این یعنی فشار زیادی به کلیه وارد می‌شود. 

برای هضم یک لیوان نوشابه باید یک ساعت پیاده روی کرد

او افزود: نوشابه‌هایی که داریم همه اسیدی هستند و این اسید در طولانی مدت بر روی مینای دندان اثر می‌گذارد. همچنین وقتی نوشابه که حاوی مقادیر زیادی کالری است وارد بدن می‌شود، دچار اضافی وزن و چاقی می‌شویم که این چاقی منجر به ابتلای فرد به کبد چرب خواهد شد.

حسن قمی اظهار کرد: نوشابه‌ها معمولا با فست فود‌ها مصرف می‌شوند. این نوع غذا‌ها به خودی خود حاوی مقادیر زیادی کالری و نمک هستند و باعث ایجاد فشار خون و مشکلات قلبی و حتی اختلالات خلقی در فرد می‌شوند.

او افزود: نوشابه برای بیشتر خانواده‌ها یکی از ملزومات اصلی سفره غذاست و اگر نباشد انگار، سفره یک چیز مهم کم دارد و این مصرف مداوم در خانواده‌ها و در حضور بچه‌ها منجر به عادت کردن کودکان به مصرف این نوشیدنی مضر می‌شود و ذائقه آن‌ها را به سمت و سوی مصرف خوراکی‌های سمی و مضر پیش می‌برد که در آینده منجر به مشکلات جدی در رشد و بلوغشان خواهد شد.

نائب رئیس انجمن تغذیه ایران بیان کرد: در گروه‌های سنی بالای ۵۰ سال نیز مصرف نوشابه به شدت تاثیرات منفی دارد، به ویژه در خانم‌هایی که در آستانه یائسگی هستند می‌تواند باعث بروز مشکلات هورمونی شود.

او ادامه داد: در سنین میانسالی، افراد به سمتی می‌روند که استخوان‌های پوکتری دارند و استقامت استخوانیشان کمتر از سنین جوانی است و مصرف نوشابه در این افراد باعث می‌شود تا جذب کلسیم تا حد زیادی کاهش یابد و روند پوکی استخوان سریعتر شود.

دوغ و عرقیجات گیاهی بهترین جایگزین نوشابه هستند

او گفت: پیشنهاد ما این است که خانواده‌ها به جای نوشابه‌های گازدار صنعتی، بیشتر از نوشیدنی‌های سنتی که در فرهنگ ایرانی بسیار رایج است و با ذائقه ایرانی‌ها سازگاری دارد استفاده کنند. ما نوشیدنی‌های سالم و مفیدی مثل دوغ، عرقیجات سنتی و شربت داریم که می‌شود گاهی با کمترین میزان قند و یا قند‌های رژیمی و یا حتی بدون استفاده از هیچ شیرین کننده‌ای، از آن‌ها استفاده کرد.

حسن قمی گفت: متاسفانه مصرف آب در بین مردم بسیار کم است در حالیکه آب تنها ماده‌ای است که هیچ کالری به بدن ما نمی‌دهد و متخصصان تغذیه معتقدند مصرف روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان آب برای حفظ سلامتی ضروری است. کمبود آب در بدن مشکلاتی مانند خشکی پوست، مشکلات قلبی، کلیوی و ... را برای افراد ایجاد می‌کند.

نائب رئیس انجمن تغذیه ایران در مورد سرانه مصرف نوشابه در کشور اظهار کرد: مصرف نوشابه در کشور ما نسبت به کل دنیا چهار برابر بیشتر است. یعنی مصرف نوشابه در کل دنیا ۱۰ تا ۱۲ لیتر است در حالی این میزان در ایران، ۴۲ لیتر است. کشور‌هایی مثل آمریکا حدود ۱۵۳ لیتر در سال نوشابه می‌خورند و در حال حاضر سیاست گذارانشان طوری برنامه ریزی می‌کنند که بتوانند این مقدار را کاهش دهند، زیرا میزان زیاد مصرف نوشابه در خانواده‌ها باعث می‌شود که هزینه‌های شدیدی برای سیستم سلامت کشور‌ وارد شود.

حسن قمی گفت: فارغ از همه این مسائل، نوشابه‌ها حاوی رنگ‌هایی هستند که کلیه‌ها برای دفع یک لیوان نوشابه‌ای که این رنگ‌ها را دارد، باید یک هفته زحمت بکشد و فشار زیادی را تحمل کند.

او ادامه داد: با همه این تفاسیر، سرانه مصرف نوشابه در کشور خطرناک است و اگر با فرهنگ سازی، تبلیغات مناسب و صرف هزینه در راستای کاهش سرانه مصرف قدمی برداشته نشود، دولت مجبور است چندین برابر این هزینه را در حوزه بهداشت و درمان صرف کند.

علاوه بر مضرات یاد شده، نوشابه به دلیل ارتباط مستقیم با چاقی و اضافه وزن، تاثیر زیادی بر روی ناباروری افراد دارد. همچنین زوال برخی از سلول های مغز به دلیل مصرف مداوم نوشابه و ابتلا به آلزایمر و نقرس از دیگر، مضرات خطرساز این نوشیدنی خوش آب و رنگ است . 

متخصصان تغذیه برای افرادی که به مصرف نوشابه اعتیاد دارند، پیشنهاد می‌کنند که جهت ترک این عادت مضر، نوشیدنی های رژیمی را جایگزین کنند و به مرور مصرف نوشابه را به حداقل برسانند. 

ارتباط مصرف نوشابه و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی 

نرگس جوزدانی، مشاور تغذیه و رژیم درمانی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: در صنعت برای شیرین کردن محصولات، از شربت فروکتوز استفاده می‌شود که این شربت می‌تواند اثر مستقیمی روی کبد بگذارد و موجب ابتلای افراد به عارضه خطرناک کبد چرب شود.

جوزدانی افزود: افرادی که مستعد ابتلا به کبد چرب هستند و یا کلسترول و فشار خون بالایی دارند، در صورت مصرف نوشابه آسیب جدی به بدنشان وارد می‌شود. از طرف دیگر مصرف و دریافت قند‌های ساده مثل شکر یا شربت فروکتوز روی سیستم ایمنی فرد اثر می‌گذارد.

او ادامه داد: در حال حاضر و با توجه به اپیدمی کرونا تقویت سیستم ایمنی بدن ضروری است و مصرف شکر و قند زیاد، باعث اختلال در سیستم ایمنی بدن می‌شود.

جوزدانی گفت: مصرف زیاد نوشابه به دلیل تحریک ترشح انسولین و گلوکابن، می‌تواند منجر به ابتلای افراد به سرطان پانکراس شود. دیده شده افرادی که رژیم غذایی مناسبی ندارند و از نوشابه، در وعده‌های غذایی استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به نقرس قرار دارند.

او ادامه داد: مصرف زیاد نوشابه به دلیل حجم زیاد شکر موجود در این نوشیدنی می‌تواند در تحلیل سلول‌های مغز و ابتلا به آلزایمر نقش موثری داشته باشد. مغز ما به طور کلی از گلوکز و شکر ساده برای تامین منبع انرژی استفاده می‌کند، اما دریافت زیاد این گلوکز منجر به ابتلا به آلزایمر می‌شود.

این مشاور تغذیه و رژیم درمانی بیان کرد: در تحقیقاتی که در مورد نوشابه‌های رژیمی انجام شده، مشخص شده است که این نوشابه‌ها می‌توانند جایگزین کم ضررتری برای نوشابه‌های گازدار باشند، زیرا خود شکر به خودی خود باعث ایجاد اعتیاد در فرد می شود و همان مراکزی را در مغز فعال می‌کند که سایر مواد اعتیاد آور می‌توانند در مغز فعال کنند.

مصرف نوشابه، خطری جدی برای کودکان و نوجوانان

او گفت: مصرف نوشابه در کودکانی که در سنین رشد هستند، باعث می‌شود که ترکیبات مفید و سالمی مانند شیر و دوغ و سایر مایعات سالم را کمتر استفاده کنند و در نتیجه رشد و بلوغ عادی نخواهند داشت، دندان هایشان آسیب خواهد دید و دچار افزایش وزن و کوتاهی قد می‌شوند. همچنین در سنین بزرگسالی زودتر از موعد به پوکی استخوان مبتلا خواهند شد.

جوزدانی اظهار کرد: به طور کلی هیچ خاصیت و نکته مثبتی در نوشابه‌های گازدار وجود ندارد و حتی کافئین موجود در نوشابه‌های سیاه، برای کودکان بسیار مضر است و منجر به اختلال در خواب و بیش فعالی می‌شود.

این مشاور تغذیه و رژیم درمانی در مورد ارتباط مصرف نوشابه و ناباروری گفت: به این دلیل که مصرف نوشابه ارتباط مستقیم با چاقی و اضافه وزن دارد، روی ناباروری اثرگذار است.

او تاکید کرد: بهتر است خانواده‌ها نوشیدنی‌های سالم ایرانی را جایگزین نوشابه کنند. به ویژه با توجه به آغاز فصل تابستان، بهترین و مفیدترین ترکیب، شربت‌های حاوی گلاب با چاشنی خاکشیر و تخم شربتی و سایر عرقیجات گیاهی است. همچنین شربت‌هایی که ترکیبات آبلیمو در آن‌ها استفاده شود بسیار مفید هستند.