پاسخ کارگردان «آقای مرتضی» | شهید آوینی فقط متعلق به خانواده‌اش نیست

سیدعباس میرابراهیمی، کارگردان مستند «آقای مرتضی» که در روزهای اخیر با حواشی و اعتراض های بسیاری از سوی خانواده این شهید همراه شده است، در گفت‌وگویی با ایسنا درباره این حواشی، اظهار کرد: از ابتدا هدف ما این بود که مستند جامعی از شهید آوینی بسازیم و با توجه اینکه بیش از ۲۰ سال از شهادت ایشان گذشته است، تصمیم گرفتیم از برخی آثاری که در باره شهید آوینی ساخته شده بود، کمک بگیریم. 

او ادامه داد: در یک دوره ای مجموعه روایت فتح، مدیری روی کار آمد که برخلاف قبلی‌ها و بعدی‌ها موافت کرد که از آرشیو گسترده روایت فتح استفاده کنیم. در سال‌های بعد از شهادت شهید آوینی، چندین مستند درباره ایشان ساخته شده بود که بخش‌هایی از آنها در موسسه روایت فتح موجود بود. تهیه کننده این کارها خود موسسه بود و قانونا این اجازه به ما داده شد تا از آنها استفاده کنیم. آقای معززی‌نیا، کارگردان یکی از این مستندها اینگونه عنوان کرده است که ما در مستند «آقا مرتضی» از راش‌های او استفاده کردیم؛ این در حالی است که این راش‌ها متعلق به «روایت فتح» است. 

میرابراهیمی با تاکید بر اینکه به لحاظ قانونی تهیه‌کننده می‌تواند اجازه آثار را صادر کند، درباره اعتراض محمدعلی شعبانی کارگردان مستند «انحصار ورثه» نیز خاطرنشان کرد: تهیه کننده این مستند نیز خانه مستند و سازمان اوج است. سازمان اوج نیز از راش های مستند «انحصار ورثه» برای استفاده از مستند دیگری که در همان مجموعه در حال ساخت بود، استفاده کرده است. 

او در پاسخ به این پرسش که آیا از نظر اخلاقی خود را موظف به پرسش از کارگردان های این دو مجموعه مستند نمی دانستید، اظهار کرد: از نظر اخلاقی بهتر می بود که این تعامل شکل می گرفت، اما مشکل این بود که ما با هر دو این کارگردان سابقه همکاری داشتیم و تجربه خوبی نداشتیم و می دانستیم که این قضیه نیز با مصالمت حل نمی شد و به همین خاطر هم بنا را بر کار قانونی گذاشتیم. 

میرابراهیمی درباره اعتراض همسر شهید آوینی نیز مبنی بر پراختن به بخش خصوصی زندگی شهید آوینی نیز گفت: ما پیشتر روی کتابی با موضوع شهید آوینی کار می کردیم که بعدها به پژوهش‌های مستند «آقا مرتضی» تبدیل شد. برای این پژوهش‌ها به سراغ خانم امینی (همسر شهید آوینی) رفتیم که برخورد تندی با ما داشتند. در واقع مشکل این است که خانواده شهید آوینی تصور می‌کنند به غیر از خانواده، کسی حق ندارد به شهید آوینی بپردازد؛ در صورتی که شهید بُعد ملی دارد. 

او در پاسخ به پرسش که فارغ از بُعد ملی، آیا فکر نمی کنید که ابعاد شخصی زندگی شهیدان در اختیار خانواده‌های آنها قرار دارد، بیان کرد: درست است؛ اما سوال این است که ما در کجای این مستند به بخش های خصوصی زندگی شهید آوینی پرداخته ایم؟ ما به زندگی قبل انقلاب شهید آوینی پرداختیم که موضوع خانوادگی نبوده است. اینکه قبل از انقلاب شهید آوینی در جمع‌های روشنفکری بوده و شعر می‌گفته و کتاب می‌نوشته که مسائل خصوصی محسوب نمی‌شود. 

این مستندساز اظهار کرد: در مستندهایی که پیشتر ساخته شده بود به تمام ابعاد شخصیتی شهید آوینی پرداخته نشده بود و ما تلاش کردیم که در مستند «آقا مرتضی» چنین کاری انجام دهیم.   

او در پاسخ به این پرسش که آیا برنامه‌ای برای جلب رضایت خانواده شهید آوینی در نظر دارید، گفت: اگر موضع آنها این باشد که هیچ کسی حق ندارد درباره شهید آوینی اثری کار کند، مگر اینکه ما اجازه دهیم، به نتیجه نخواهیم رسید. اما اگر موضع این است که بحث‌های خلاف واقع مطرح شده است باید بگویم که روایان قسمت اول برادر شهید آوینی، همسرشان و دو تن از دوستانشان بوده است و سوال این است که کدام یک از این چهار نفر خلاف واقع سخن گفته است؟  

بر اساس این گزارش، پخش مستندی درباره «شهید مرتضی آوینی» از تلویزیون با انتقادهایی از سوی همسر این مستندساز جنگ و همچنین سازنده مستند «انحصار ورثه» مواجه شده که مدعی است بی‌اجازه از اثرش در این فیلم استفاده شده است.