جنگل‌های باران‌خیز استوایی یا جنگل‌های بارانی حاره‌ای جنگل‌های سرسبز و غنی از حیات و تنوع زیستی هستند. اکنون یک مطالعه جدید نشان داده است که این جنگل‌های زیبا ممکن است از برخورد بزرگی که باعث کشته شدن دایناسورها شده، نشات گرفته باشند.
محققان این تحقیق می‌نویسند: منشاء جنگل‌های بارانی امروزی را می‌توان در پیامدهای برخورد آذرگوی بسیار درخشان در انتهای دوره کرتاسه جستجو کرد.
"آذرگوی"(Fireball) شهابی را گویند که از شهاب‌های عادی درخشنده‌تر است. اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی آن را اینطور تعریف می‌کند که از هر سیاره‌ای درخشش بیشتری دارد یعنی از ناهید درخشان‌تر است. آذرگوی‌ها چگالی کمی دارند و هنگام برخورد با جو زمین، سرعتی بین ۱۱ تا ۷۲ کیلومتر در ثانیه دارند.
آذرگوی‌های نورانی گاهی چنان منفجر می‌شوند که چیزی از آنها باقی نمی‌ماند و آنها را "بولید"(Bolide) می‌نامند. البته اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی تعریفی رسمی برای بولید ارائه نکرده است و آن را عموماً با آذرگوی مترادف در نظر می‌گیرد. اخترشناسان غالباً وقتی از واژه بولید استفاده می‌کنند که منظورشان آذرگویی بسیار درخشان باشد و خیلی فوری منفجر شود.
جنگل باران‌خیز استوایی یا جنگل بارانی حارّه‌ای نوعی زیست‌بوم جنگلی بر روی زمین است و غنی‌ترین تنوع جانوری را دارد که در مناطق نزدیک به استوا با میزان بارندگی زیاد پیدا می‌شود. این مناطق از جمله پیچیده‌ترین مناطق زیستی زمین از دیدگاه ساختار و تنوع زیستی هستند و تنها در نواحی بسیار باران‌خیز با گرمای مداوم در طول سال که شرایط بهینه برای رشد گیاهان هستند پدید می‌آیند.
جنگل‌های باران‌خیز استوایی را می‌توان در ۲۸ درجه شمالی و جنوبی استوا میان مدارهای رأس‌السرطان و رأس‌الجدی در آسیا، استرالیا، آفریقا در پایین صحرای بزرگ، آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی، و بسیاری از جزایر اقیانوس آرام، اقیانوس هند و کارائیب یافت.
جنگل‌های بارانی استوایی بی‌نهایت از نظر سکونت موجودات زنده و بوم شناسی زمین مهم هستند. گیاهان جنگل‌های بارانی بیشتر اکسیژن زمین را تولید می‌کنند. این گیاهان همچنین برای مردم از خیلی جهات مهم هستند. بسیاری از آنها در ساخت داروهای جدید که با بیماری‌ها می‌جنگند مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مناطق زیادی از جهان را جنگل‌های استوایی پوشانده‌اند. جاهایی مثل آمازون، سواحل شرقی برزیل در آمریکای جنوبی، کنگو در آفریقا و در آسیا، مانند شرق هند، فیلیپین و سواحل اندونزی و نواحی دورافتاده شرق آمریکای مرکزی را این نوع جنگل تشکیل داده است. به آب و هوای این مناطق، آب و هوای گرمسیری بارانی نیز می‌گویند. در این مناطق دمای هوا در تمام طول سال یکسان است و تمام ماه‌های سال هم باران به صورت همیشگی و مداوم می‌بارد. بیشتر جنگل‌های استوایی همانطور که از اسمشان معلوم است در دو طرف خط استوا قرار دارند.
محققان این مطالعه جدید با استفاده از گرده‌ها و برگ‌های فسیلی از کلمبیا بررسی کردند که چگونه برخورد سیارکی به عرض ۱۲ کیلومتر که ۶۶ میلیون سال پیش به زمین برخورد کرده، بر جنگل‌های استوایی آمریکای جنوبی تأثیر گذاشته است. آنچه آنها دریافتند این بود که نوع پوشش گیاهی حاکم بر این جنگل‌ها پس از برخورد به طور قابل توجهی تغییر کرده است.
دکتر "مونیکا کاروالیو" از موسسه تحقیقات استوایی "اسمیتسونیان" در پاناما گفت: تیم ما بیش از ۵۰ هزار مورد فسیل گرده و بیش از ۶۰۰۰ فسیل برگ متعلق به قبل و بعد از برخورد را بررسی کرد.
قبل از برخورد سیارک، گیاهان مخروطی در شبه جزیره یوکاتان در مکزیک رایج بودند، در حالی که اکنون آنژیوسپرم‌ها یا گیاهان گل‌دار در این منطقه غالب هستند. علاوه بر این، درختان قبل از برخورد به طور گسترده‌تر و پراکنده‌تری وجود داشتند و به نور خورشید اجازه می‌دادند به کف جنگل برسد، چیزی که در جنگل‌های انبوه امروزی وجود ندارد.
محققان برای توضیح این تفاوت‌ها به سه دلیل رسیدند. اولین مورد این است که دایناسورها ممکن است با تغذیه کردن و له کردن گیاهان آنژیوسپرم که در سطوح پایین تر رشد می‌کردند، از توسعه جنگل‌ها جلوگیری می‌کردند. دوم این که خاکستر حاصل از برخورد می‌توانسته خاک‌ها را شکوفا کند و باعث گل‌دهی آنژیوسپرم‌ها شود و توضیح سوم این است که با انقراض گونه‌های درختان مخروطی فرصتی برای غلبه گیاهان گل‌دار به وجود آمده است.
این شرایط ممکن است به طور جداگانه یا همزمان با هم برای ایجاد جنگل‌های زیبای امروزی به وجود آمده باشد. با این حال، چیزی که مشخص است این است که این تغییرات فوری نبوده‌اند و ۶ میلیون سال طول کشیده تا جنگل‌های باران‌خیز استوایی به شکل امروزی درآیند.
این مطالعه در مجله Science منتشر شده است.
دیدگاه تان را بنویسید