احسان انصاری: زمزمه‌های کناره‌گیری دونالد ترامپ از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به مهم‌ترین اخبار انتخاباتی آمریکا تبدیل شده است. این خبر هنگامی شکل جدی‌تری به خود گرفت که فاکس‌نیوز رسانه نزدیک به ترامپ نیز این خبر را به صورت تلویحی تایید کرده است. نظرسنجی‌های صورت گرفته در آمریکا نشان می‌دهد جایگاه ترامپ در جامعه آمریکا متزلزل‌تر از همیشه است. با این وجود مطرح شدن چنین شایعاتی بیشتر برای بررسی جایگاه ترامپ در بین مردم آمریکا است. ترامپ دنبال این است که با نظرسنجی، افکار عمومی آمریکا را برای حضور یا احتمالا عدم‌حضور خود در انتخابات محک بزند. هر چند با شناختی که از شخصیت و حالات روانی وی وجود دارد این احتمال هست که وی به‌رغم شکست در نظرسنجی‌ها در انتخابات حضور پیدا کرده و برای ریاست‌جمهوری مجدد تلاش کند. از سوی دیگر دموکرات‌ها دنبال بهترین گزینه برای رقابت با ترامپ هستند که تا این لحظه جو بایدن را بهترین گزینه می‌دانند. بایدن نیز تا حدود زیادی فعالیت‌های انتخاباتی خود را آغاز کرده و تلاش می‌کند از چالش‌های متعدد ترامپ در انتخابات به سود خود استفاده کند. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی این موضوع «آرمان ملی» با دکتر داوود هرمیداس باوند، رئیس سابق کمیته حقوقی مجمع عمومی سازمان ملل و تحلیلگر برجسته روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانید.
زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال کناره‌گیری دونالد ترامپ از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در برخی رسانه‌های این کشور و از جمله فاکس‌نیوز رسانه نزدیک به ترامپ مطرح شده است. این گمانه‌زنی به چه میزان احتمال تحقق دارد؟
قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا همواره نظرسنجی‌های متعددی صورت می‌گیرد که جایگاه و میزان محبوبیت کاندیدای انتخاباتی را مشخص می‌کند. سیستم حزبی در آمریکا مانند اروپا نیست که افراد جامعه براساس برنامه‌ریزی احزاب تصمیم‌گیری کنند. در آمریکا این احتمال وجود دارد که فردی که جمهوری‌خواه است در انتخابات از کاندیدای دموکرات حمایت کند. حالت عکس این قضیه نیز وجود دارد. آن چیزی که در شرایط کنونی دارای اهمیت است دو ماه باقی مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری و اتفاقاتی است که در این مقطع زمانی رخ می‌دهد. در این دو ماه ممکن است اتفاقاتی رخ بدهد که سرنوشت انتخابات را تغییر دهد. در شرایط کنونی انتقادات نسبت به ترامپ در آمریکا تشدید شده است. در چنین فضایی با انتشار یک شایعه تلاش می‌کنند جایگاه واقعی وی را بین مردم آمریکا بسنجند که آیا مردم آمریکا همچنان به وی اقبال نشان می‌دهند یا خیر. اگر در این نظرسنجی‌ها مردم آمریکا نسبت به ترامپ دیدگاه مثبتی داشته باشند وی دوباره خود را کاندیدای ریاست‌جمهوری خواهد کرد، در غیر این صورت وی با توجه به این نظرسنجی‌ها تصمیم دیگری خواهد گرفت و از حضور در انتخابات انصراف خواهد داد. اخباری که در این زمینه منتشر شده نیز تنها یک شانتاژ خبری است و حکایت از این ندارد که ترامپ تصمیم گرفته در انتخابات شرکت نکند. در ماه‌های اخیر ترامپ با سه چالش جدی مواجه بوده است. در مرحله نخست وی نتوانسته به خوبی بحران کرونا را در آمریکا مدیریت کند و عملکرد وی با انتقادات زیادی مواجه شده است. از سوی دیگر تظاهرات خیابانی که در حمایت از جورج فلوید در آمریکا شکل گرفته موقعیت ترامپ را بیش از گذشته متزلزل کرده است. این در حالی است که افشاگری‌ها و انتقادات نزدیکان ترامپ درباره نحوه تصمیم‌گیری‌ها و رفتار وی نیز چالش‌های ترامپ را بیشتر کرده است. به همین دلیل نیز ترامپ شایعه کناره‌گیری خود را در انتخابات در یک اقدام حساب شده مطرح کرده است تا واکنش‌های اجتماعی آن را مشاهده کند. در چنین شرایطی اگر واکنش اجتماعی مردم آمریکا نسبت به حضور مجدد ترامپ در کاخ سفید منفی باشد وی به احتمال زیاد از انتخابات ریاست‌جمهوری کناره‌گیری خواهد کرد تا به نوعی برای خود اعتبار کسب کند.
با توجه به شناختی که از شخصیت و حالات روانی ترامپ وجود دارد، آیا وی در صورتی که نتایج نظرسنجی‌ها علیه او باشد و جایگاه خود را از دست رفته ببیند، از انتخابات کناره‌گیری خواهد کرد، یا همچنان بر حضور در انتخابات اصرار خواهد داشت؟
تصمیم ترامپ به حضور یا عدم‌حضور در انتخابات به اتفاقات دو ماه آینده مربوط است. در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا همه چیز تحت‌تأثیر اتفاقات این دو ماه است. تجربه نشان داده آرای مردم در این مقطع زمانی به دلایل مختلف تغییر می‌کند. در چنین شرایطی ممکن است بسیاری از پیش‌بینی‌ها و معادلات سیاسی در آمریکا تغییر کند. این احتمال وجود دارد که در نظرسنجی‌هایی که در شرایط کنونی انجام می‌شود، مردم اقبال زیادی به ترامپ نشان ندهند. با این وجود ممکن است در دو ماه منتهی به انتخابات اتفاقاتی در آمریکا رخ بدهد که دیدگاه مردم تغییر کند و دوباره از ترامپ حمایت کنند. البته حالت عکس این موضوع نیز وجود دارد. نکته دیگر اینکه در آمریکا در گذشته این اتفاق رخ داده که در نظرسنجی‌های قبل از انتخابات فردی مورد اقبال عمومی قرار نداشته اما در انتخابات حضور پیدا کرده و در نهایت نیز به پیروزی رسیده است. به نظر می‌رسد دونالد ترامپ به دلیل انتقادات و چالش‌هایی که با آن مواجه بوده به دنبال ارزیابی اولیه وضعیت خود در بین اقشار مختلف جامعه آمریکا است. وی منتظر خواهد بود تا نتایج این نظرسنجی‌ها مشخص شود و پس از آن تصمیم نهایی خود را درباره حضور یا عدم حضور در انتخابات بگیرد.
انتشار کتاب خاطرات جان بولتون مشـاور سـابق تـرامپ درباره نحوه رفتار و تصمیم‌گیـری‌های وی به چه میزان موقعیت ترامپ را تحت‌تاثیر قرار داده است؟
جان بولتون یکی از نزدیک‌ترین افراد به ترامپ از ابتدای انتخابات ریاست‌جمهوری تا زمان برکناری بوده و به همین دلیل از جزئیات بیشتر تصمیم‌گیری‌ها در کاخ سفید مطلع بوده است. کتاب خاطرات جان بولتون حساسیت‌ها را نسبت به ترامپ افزایش داده و شرایط را به‌گونه‌ای رقم زده که وی را نزد افکار عمومی آمریکا شخصیتی غیر‌مطمئن برای مدیریت جامعه نشان داده است. شاید یکی از دلایل انتشار این کتاب قبل از برگزاری انتخابات نیز همین مساله باشد که بولتون قصد دارد چهره واقعی ترامپ را به مردم آمریکا نشان دهد. همه این عوامل نشان می‌دهد انتشار کتاب بولتون در مقطع کنونی مخاطرات زیادی را برای ترامپ در انتخابات آینده رقم خواهد زد و به عبارتی پاشنه آشیل ترامپ به شمار خواهد رفت. مطالبی که در کتاب بولتون نوشته شده تا حدود زیادی روی افکار عمومی آمریکا تأثیر منفی گذاشته و چه‌بسا دیدگاه بسیاری از حامیان انتخاباتی ترامپ را نسبت به وی تغییر بدهد.
آیا جو بایدن از توانایی‌های کافی برای استــفاده از چـالش‌ها و ضـعـف‌های تــرامپ و پیروزی در انتخابات برخوردار است؟
جو بایدن شخصیت خارق‌العاده و ممتازی نیست و نمی‌توان گفت وی قابلیت‌های متمایزی نسبت به دیگر چهره‌های دموکرات دارد. نکته مهم این است که پایبندی دموکرات‌ها به حمایت از حزب و آرا به مراتب بیشتر از جمهوری‌خواهان است. البته هنوز بایدن به عنوان گزینه نهایی دموکرات‌ها معرفی نشده؛ هر چند این اتفاق بسیار محتمل خواهد بود. نکته مهم این است که بایدن به تنهایی در مقابل ترامپ قرار نمی‌گیرد و چهره‌های مقبول و تاثیرگذار دموکرات مانند باراک اوباما و هیلاری کلینتون نیز با جدیت هرچه تمام‌تر از بایدن حمایت خواهند کرد. شرایط برای ترامپ در آستانه انتخابات بسیار سخت است. اگر بایدن و دموکرات‌ها با هوشمندی وارد کارزار انتخاباتی شوند این احتمال وجود دارد که بایدن بتواند به پیروزی دست پیدا کند.
بایدن اعلام کرده در صورت پیروزی در انتخابات آمریکا به برجام باز‌خواهد گشت. آیا پیروزی بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری می‌تــواند مناقشات بین آمریکا و ایران را کاهش دهد و شرایطی به وجود بیاورد که تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران از بین برود؟
اگر دموکرات‌ها در آمریکا به قدرت برسند در مرحله نخست تلاش خواهند کرد دستاوردهای دولت اوباما را احیا کنند و رویکرد آمریکا را در عرصه بین‌المللی که در دوران ترامپ با چالش‌های زیادی همراه بود، تعدیل کنند. روابط ایران و آمریکا تحت‌تأثیر متغیرهای زیادی قرار دارد و همواره نسبی بوده است. اگر دموکرات‌ها در آمریکا به قدرت برسند شرایط برای کاهش مناقشات و حتی در صورت خوش‌بینانه‌اش مذاکره نیز به وجود خواهد آمد. البته این اتفاق منوط به آن است که ایران نیز از فرصت‌های به وجود آمده استفاده کند و همواره روی یک موضع به‌خصوص پافشاری نکند. این در حالی است که تاکنون چنین رویکردی از جمهوری اسلامی مشاهده نشده است. به هر حال در گذشته فرصت‌های بهتری برای کاهش آسیب‌های آمریکا نسبت به ایران وجود داشت که از اغلب آنها استفاده صحیحی نشد. در علم سیاست واژه‌ای به نام «هرگز» و «غیرممکن» وجود ندارد. با این وجود برخی از مقامات در ایران به شکلی سخن می‌گویند که هیچ‌گاه رابطه ایران و آمریکا برقرار نخواهد شد و همواره رابطه این دو کشور در وضعیت تنش باقی خواهد ماند. به نظر می‌رسد اگر ترامپ در انتخابات آینده شکست بخورد و دموکرات‌ها به پیروزی دست پیدا کنند فرصت‌های مناسبی برای کاهش تنش بیان ایران و آمریکا مهیا خواهد شد که باید از این فرصت‌ها استفاده کرد. هنگامی که نتیجه انتخابات در آمریکا مشخص شود کنگره آمریکا نیز تلاش می‌کند خود را با نتیجه انتخابات همسو کند. در شرایط کنونی بحران کرونا و همچنین چالش‌های اقتصادی جامعه آمریکا در اولویت‌های نخست مردم آمریکا است. این در حالی است که عملکرد دولت دونالد ترامپ در این زمینه برای افکار عمومی آمریکا رضایت‌بخش نبوده است. به همین دلیل نیز ترامپ کار سختی برای اقناع مردم آمریکا در دوران انتخابات خواهد داشت. در تاریخ انتخابات آمریکا روسای‌جمهوری وجود داشته‌اند که یا در انتخابات شکست خورده‌اند یا قبل از انتخابات از حضور در انتخابات انصراف داده‌اند. در نتیجه این احتمال وجود دارد که این وضعیت برای ترامپ نیز به وجود بیاید. ترامپ به دنبال این است که جایگاه خود را در بین مردم آمریکا و افکار عمومی جهان تثبیت کند. با این وجود مردم آمریکا باید مشاهده کنند که سیاست‌ها و رویکردی که ترامپ دنبال می‌کند در نهایت به سود آمریکا بوده یا خیر. تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده و مردم آمریکا نسبت به چشم‌انداز آینده برنامه‌های ترامپ با شک و تردید و حتی بدبینی نگاه می‌کنند. در چنین شرایطی ترامپ تلاش می‌کند از نظر روانشناسی این نکته را به مردم آمریکا القا کند که اغلب برنامه‌های وی موفق بوده و مردم آمریکا می‌توانند به قدرتمندی بیشتر آمریکا با رهبری ترامپ امیدوار باشند. به نظر من ایران باید در برخی از زمینه‌ها نسبت به حل بحران کنونی با آمریکا انعطاف بیشتری از خود نشان بدهد و به شکلی رفتار کند که افکار عمومی جهان ترامپ و ایالات متحده آمریکا را مقصر اصلی تنش بین دو کشور بشناسند و حسن‌نیت و سعه‌صدر ایران را درک کنند. هر چه تنش بین دو کشور به سمت مطلق‌گرایی و سیاه و سفید شدن پیش برود شرایط برای مذاکره سخت‌تر و در مقابل هرچه فضا به سمت نسبی‌گرایی و خاکستری شدن حرکت کند می‌توان نسبت به حل تنش بین دو کشور امیدواری بیشتری داشت. نباید با استفاده از کلماتی مانند «هرگز» و «هیچ‌گاه» فضا را محدود کرد و اجازه نداد تنش به سمت حل شدن برود. از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های علم سیاست این است که تلاش می‌کند «هرگز» و «نمی‌شود» را در معادلات قدرت از بین ببرد و شرایطی را به‌گونه‌ای رقم بزند که با گفت‌وگو و مفاهمه طرفین به راه‌حل منطقی و سازنده برسند. البته منظور بنده از اشاره به انعطاف این نیست که ایران دیدگاه‌ها و نظرات خود را بیان نکند. بدون‌شک حل تنش بین ایران و آمریکا تنها از راه احترام متقابل و پذیرفتن شروط یکدیگر میسر خواهد شد. به همین دلیل نیز ایران باید مطالبات و دغدغه‌های به‌حق خود را در عرصه بین‌المللی و در مقابل آمریکا با جدیت دنبال کند. در عین حال باید شرایطی به وجود بیاید که دیدگاه‌های دوطرف به جای اینکه از یکدیگر دور شود، به هم نزدیک شود تا در چنین شرایطی دغدغه‌های هر دو طرف مرتفع شود.
دیدگاه شما درباره رویکرد مجلس یازدهم در زمینه سیاست خارجی چیست؟ رویکرد رادیکال چه پیامدهایی برای کشور به همراه خواهد داشت؟
نمایندگان مجلس یازدهم باید این نکته را در نظر داشته باشند که براساس شرایط کنونی موضع‌گیری کنند و از موضع‌گیری‌های هیجانی و رادیکالی که متناسب با شرایط امروز جهان نیست، خودداری کنند. جمهوری اسلامی از یک طرف با چالش‌های داخلی و به‌خصوص مشکلات اقتصادی مردم مواجه است و از طرف دیگر در زمینه بین‌المللی با چالش‌های دیگری مواجه است. در علم سیاست چه‌بسا کسی که تا دیروز دشمن شما بوده، ناگهان به دوست شما تبدیل شود و از سوی دیگر کسی که دوست شما بوده با تغییر موضع، به دشمن شما تبدیل شود. نتیجه اینکه در علم سیاست هرگز و غیرممکن وجود ندارد. شاید برخی گمان کنند تغییر رویکرد ایران نسبت به آمریکا یک‌شبه امکان‌پذیر نیست و این مناقشه ریشه‌دار است. با این وجود اگر به فکر تغییر این مناقشه نباشیم، حداقل می‌توان آن را با روش‌های عقلایی و دیپلماتیک تعدیل کرد.
دیدگاه تان را بنویسید