احزاب سیاسی شیعه در عراق چگونه با مذاکرات عراق-آمریکا برخورد کرده‌اند

عراق / آمریکا 

از پنجشنبه 23خرداد/ 11ژوئن فصل جدیدی در روابط بین عراق و ایالات متحده آمریکا آغاز می‌شود.

این دو کشور در شرایطی به پای میز مذاکرات جامع راهبردی می‌نشینند که مصطفی الکاظمی اخیرا توانسته است کابینه خود را کامل کند و ترامپ نیز در آمریکا به مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا و همچنین شورش سیاهپوستان روبروست. البته هیئت آمریکایی نیروهای قوی رسانه‌ای به همراه خود آورده است و این نشانگر اهمیت این قضیه برای کاخ سفید است. 

مدتی پیش، مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده اعلام کرده است که در این مذاکرات، همه مسائل استراتژیک دو طرف مانند آینده حضور نیروهای نظامی آمریکا و همپنین حاکمیت ملی عراق و نحوه حمایت کاخ سفید از آن را شامل می‎شود. البته روسیا الیوم به نقل از یک منبع عراقی اعلام کرده است که موضوع اصلی مذاکرات توافق سال 2008 و نحوه اجرای آن است. توافق 2008 توافقی بود که عراقی‌ها به آن برای حفظ حاکمیت ملی خود و چارچوب‌مند کردن نیروهای نظامی آمریکا بسیار دل بسته بودند اما در واقعیت چیز زیادی عایدشان نشد. نظامیان آمریکایی نه به عرف عراق احترام چندانی گذاشتند و نه پابیندی درستی به قوانین و توافقنامه‌های دولت عراق داشتند. با این حال به نظر می‌رسد دولت عراق اجرای توافق 2008 را راه حلی برای مشکلات خود بداند. تشکیل دبیرخانه دائمی پیگیری این توافق در پارلمان عراق شاهدی بر این امر است.

پس از به شهادت رسیدن سرلشگر شهید قاسم سلیمانی و همراهانش، و ابومهدی المهندس فرمانده کتائب حزب الله عراق، فشار احزاب سیاسی و گروه‌های عراقی برای خروج آمریکا از این کشور بیشتر شده است. پس از اکتبر 2019 که در پی تحولات آن عادل عبدالمهدی مجبور به استعفا شد، تنش بر سر قدرت در عراق شدت گرفت که با نخست وزیری مصطفی الکاظمی به پایان رسید. اگرچه الکاظمی به سختی توانست کابینه خود را تکمیل نماید، اما به نظر می‌رسد از حامیان خوبی در پارلمان عراق برخوردار باشد. جریان‌های سیاسی شیعی مانند فتح، دولت قانون و حکمت ملی و مهمتر از همه سیدمقتدی صدر از الکاظمی حمایت می‌کنند. الکاظمی با همین پشت‌گرمی پای میز مذاکره با آمریکا می‌نشیند اما احزاب نیز از او توقعاتی دارند. 

جریان حکمت ملی به رهبر سیدعمار حکیم اصلی‌ترین حزب شیعه حامی الکاظمی در پارلمان عراق است. این حزب بود که برای اولین بار نام الکاظمی را برای نخست‌وزیری عراق مطرح کرد. این حزب به دنبال اخراج نیروهای نظامی خارجی است و بنا بر منابع عراقی در پارلمان به دنبال تشکیل یک ائتلاف سیاسی برای تحقق این امر می‌باشد.

حزب الدعوة الاسلامیه که کهن‌ترین حزب شیعه در عراق است و به عبارت بهتر پدر احزاب و گروه‌های سیاسی شیعی در عراق به شمار می‌رود نیز طی بیانیه‌ای بر خروج کامل همه نیروهای نظامی آمریکایی از عراق تاکید کرده و اعلام داشته است که «مذاکره کنندگان عراقی باید بر دورنگه داشتن عراق از میدان تسویه حساب کشورها تاکید کنند. باید تاکید شود که عراق دخالت خارجی در امور داخلی خود را از هیچ جناحی نمی پذیرد.» 

سیدمقتدی صدر که هم‌اکنون محبوب‌ترین سیاستمدار عراقی است نیز طی بیاینه‌ای خواستار خروج نیروهای آمریکایی از عراق شده و از ایالات متحده خواسته است تا شیوه برتری‌جویانه خود را تغییر دهد. او گفته است که«که آمریکا باید شیوه خصمانه و متکبرانه خود در برخورد با مردم این کشور و سایر ملت های جهان را تغییر داده و همه نیروهای اشغالگر خود را از کشورهای مختلف جهان و در رأس آن عراق خارج کند.»

ائتلاف الفتح نیز که توسط هادی العامری رهبری می‎شود نیز بر اجرای مصوبه خروج نیروهای نظامی خارجی از عراق که پس از شهادت حاج قاسم سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس تصویب شده است، تاکید کرده است و آن را هدف استراتژیک ملت عراق عنوان کرده است. گفتنی است حشدالشعبی و جنبش عصائب اهل حق نیز مدت‌هاست بر اخراج نیروهای نظامی آمریکا تاکید دارند. اما یکی از اعضای ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی اعلام کرده که شرایط کنونی جهان، مناسب مذاکره نیست.

علی رغم این حمایت از اخراج نظامیان آمریکا، عراقی‌ها کار سختی در این مذاکره پیش رو دارند زیرا از طرفی معلوم نیست ترامپ چه کارتی را برای الکاظمی می‌خواهد رو کند و از سویی بستن هر توافقی با عراق بدون توجه به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نخواهد بود.