[مجتبی پارسا] در زمان شیوع کرونا، سوئد متفاوت از سایر کشورهای اسکاندیناوی عمل کرد. این کشور برخلاف همسایگان خود که محدودیت‌های شدیدی برای شهروندان‌شان قرار دادند، تقریبا هیچ محدودیتی اِعمال نکرد و برعکس، دیدن مردمی که به سر کار می‌روند یا تصویر خیابان‌ها و کافه‌های شلوغ، تعجب بسیاری را برانگیخت.
در حالی که در دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها، آموزش فاصله‌گذاری اجتماعی داده می‌شد، بچه‌ها به مدرسه می‌رفتند. کسب‌وکار، از سالن‌های آرایشگاه گرفته تا رستوران‌ها، همگی باز بود اما به مردم توصیه می‌شد تا حد ممکن در خانه بمانند و کارهای خود را در خانه انجام دهند.
روز هفتم آوریل (حدود ٢٠ روز پیش)، دولت لایحه‌ای ارایه داد که به او اجازه می‌داد خیلی سریع در صورت نیاز تصمیماتی موقت بگیرد. وزیر بهداشت هم از مردم می‌خواست از سفرهای غیر ضروری خودداری کنند: «فاصله خود را حفظ کنید و مسئولیت شخصی خود را بپذیرید.»
در میان کشورهای شمال اروپا که فرهنگ، جغرافیا و ویژگی‌های جامعه‌شناختی یکسانی دارند، تفاوت رفتاری سوئد بسیار عجیب است. فنلاند در بیست‌وپنجم اسفند اعلام وضعیت اضطراری کرد، مدارس، رستوران‌ها و کافه‌ها را بست و همه تجمع‌های بیش از ١٠ نفر را ممنوع کرد. دانمارک از روز بیست‌ویکم اسفند اعلام تعطیلی عمومی کرد و اولین کشوری بود که در اروپا مرزهای خود را بست و مدارس و رستوران‌ها را تعطیل کرد. نروژ نیز از اواخر اسفند محدودیت‌هایی برای مسافرت اِعمال و از آن زمان مدارس و مهدکودک‌ها را تعطیل کرد و همه کسب‌وکارها ازجمله آرایشگاه‌ها و سالن‌های زیبایی را بست.
بر اساس داده‌های دانشگاه جانز هاپکینز، میزان مرگ در سوئد حالا به شکل چشمگیری بالاتر از بسیاری دیگر از کشورهای اروپایی است: بیش از ٢١ مرگ در هر ١٠٠هزار نفر. در مقابل، میزان مرگ در دانمارک ٧ در ١٠٠هزار نفر و در نروژ و فنلاند کمتر از ٤ در هر ١٠٠هزار نفر است. سوئد تاکنون ١٨هزار و ٦٤٠ مورد ابتلا و ٢هزار و ١٩٤ مرگ در جمعیت ١٠,٣ میلیون نفری‌اش ثبت کرده است. دانمارک ٨هزار و ٧٧٣ مورد ابتلا با ٤٢٢ مرگ در جمعیت ٥.٨ میلیون نفری، نروژ ٧هزار و ٤٤٩ مورد ابتلا با ٢٠٢ مرگ در جمعیت ٥.٤ میلیون نفری و فنلاند نیز ٤هزار و ٥٧٦ مورد ابتلا با ١٩٠ مرگ در جمعیت ٥.٥ میلیون نفری خود ثبت کرده‌اند.
دانمارک و نروژ حالا آرام آرام محدودیت‌ها را کاهش می‌دهند و تا ١٠ روز دیگر با بازشدن مدارس، کودکان می‌توانند به کلاس‌ها بازگردند. سالن‌ها و برخی کسب‌وکارها نیز در همین هفته در نروژ باز می‌شود. فنلاند نیز محدودیت‌ها را تا دو هفته دیگر تمدید کرده است.
جمهوری چک دارای جمعیتی هم‌اندازه سوئد است؛ ١٠,٧ میلیون نفر. با این حال ٧هزار و ٤٠٤ مورد ابتلا و ٢٢١ مرگ را ثبت کرده است؛ یعنی چیزی حدود دو مرگ در هر ١٠٠هزار نفر. این کشور با بستن مدارس، رستوران‌ها، کافه‌ها و بیشتر فروشگاه‌ها، محدود کردن مسافرت‌ها و قرنطینه‌های اجباری برای مسافران و اجباری کردن ماسک در مکان‌های عمومی، رویکردی کاملا متفاوت نسبت به سوئد داشته است. گرچه آمار مرگ‌ومیر در سوئد به اندازه ایتالیا یا اسپانیا (به ترتیب با ٤٤ و ٤٩ مرگ در هر ١٠٠هزار نفر) نبوده است اما تفاوت‌های مختلف و پیچیده‌ای میان سوئد و این کشورها وجود دارد که مقایسه آنها را دشوار می‌کند. مثلا ایتالیا جمعیت پیرتری دارد، افراد سیگاری در این کشور بیشتر هستند و تعداد بیشتری از خانواده‌ها با چند نسل در یک خانه زندگی می‌کنند (پدربزرگ، مادربزرگ، فرزندان و نوه‌ها).
رویکرد سوئدی
در روز نهم فروردین ٢هزار محقق سوئدی نامه‌ای را امضا کردند که از دولت می‌خواست خیلی سریع در جهت پیشنهادات سازمان بهداشت جهانی گام بردارد. محققان در این نامه نوشته بودند: «اقدامات باید به شدت ارتباط میان افراد جامعه را محدود کند و آزمایش روزانه افراد را افزایش دهد. این اقدامات باید تا حد امکان سریع صورت بگیرد، دقیقا همان‌طور که در کشورهای همسایه ما صورت گرفته است. کشور ما نباید در مقابله با پاندمی کرونا یک استثنا باشد.»
در این نامه همچنین گفته شده بود که هرگونه تلاشی برای ایجاد ایمنی جمعی، پشتیبانی علمی کافی ندارد. با این حال، اما مقامات سوئد هرگونه اقدام برای ایجاد ایمنی جمعی را رد کرده‌اند. «لنا هلینگرن» وزیر بهداشت سوئد به سی.ان.ان گفته است: «هیچ استراتژی برای ایجاد ایمنی جمعی در مقابل ویروس کرونا در سوئد وجود ندارد. سوئد همان اهدافی را دنبال می‌کند که سایر کشورها برای نجات جان و سلامت عمومی دنبال می‌کنند.»
«جان آلبرت» استاد دپارتمان میکروبیولوژی موسسه کارولینسکا نیز به سی.ان.ان می‌گوید: «واضح است که آمار مرگ در سوئد بیشتر از بسیاری از کشورهای اروپایی است، اما این تا حدی به علت عدم قرنطینه است.»
با این حال او می‌گوید که باور دارد اکثر محققان در سوئد در مورد برنامه ایجاد ایمنی جمعی سکوت کرده‌اند، چراکه معتقدند این طرح می‌تواند جواب بدهد: «باید پرسید استراتژی سایر کشورها چیست؟ تا زمانی که واکسنی پیدا نشده و بعید است پیدا شود، ایجاد ایمنی جمعی تنها گزینه‌ای است که می‌تواند این بیماری را متوقف کند. حقیقت این است که هیچ‌کس نه در سوئد و نه در هیچ‌جای دیگر دنیا نمی‌داند بهترین استراتژی چیست. زمان این را مشخص خواهد کرد.»
این استاد دپارتمان میکروبیولوژی می‌گوید که قرنطینه «صرفا باعث کاهش آمارها می‌شود و کاهش آمار به معنای ناپدیدشدن موارد ابتلا نیست.» آژانس بهداشت عمومی سوئد در این هفته پیش‌بینی کرده که تقریبا یک‌سوم مردم استکهلم تا پایان ماه آوریل (همین هفته) به کرونا مبتلا خواهند شد. این تعداد بیش از ٢٠٠هزار نفر است و این عدد، بسیار بیشتر از کل آمار مبتلایان این کشور است. کمتر از ٢٤ ساعت بعد، آژانس بهداشت در توییتر اعلام کرد که «اشتباه محاسباتی» در گزارش آنها رخ داده است، اما باز هم تکرار کرد که مدل‌های ریاضی نشان می‌دهد تا پایان ماه آوریل ٢٦درصد مردم استکهلم به کرونا مبتلا خواهند بود. وزیر خارجه سوئد نیز به روزنامه انگلیسی گاردین گفته هنوز خیلی زود است که بخواهیم در مورد رویکرد سوئد در مواجهه با کووید-١٩ قضاوت کنیم. مقامات سوئد از همان روزهای نخست از «مدل سوئدی» حرف‌می‌زدند و حالا هم به منتقدان می‌گویند باید صبر کرد و نتیجه را در آینده دید. گرچه حقیقتا هنوز دانسته‌های ما از این بیماری کم است و ویروس کرونا برای دنیا همچنان یک ویروس ناشناخته به‌حساب می‌آید، اما به نظر نمی‌رسد که در آینده هم چیزی به نفع سوئد تغییر کند. خصوصا وقتی نگاهی به آمارها می‌اندازید و می‌بینید که میزان مرگ در این کشور حتی از آمریکا هم بالاتر رفته است. سوئد از همان ابتدا به توصیه و درخواست از مردم اکتفا کرد و مقامات این کشور بارها بر این نکته تاکید کرده و می‌کنند که هرکس باید مسئولیت خود را برعهده بگیرد. به بیان دیگر هر سوئدی حق دارد سیاست خود را در پیش بگیرد. حالا نتیجه اقدامات یکی دو ماه گذشته را می‌بینیم. نتیجه اقدامات امروز سوئد و «مدل سوئدی» تا دو ماه دیگر مشخص خواهد شد.
درود بر سوئد