علیرضا سلطانی کارشناس اقتصاد بین الملل گفت:
به طور طبیعی مناسبات خارجی ایران در این شرایط به شدت تاثیر پذیرفته است.در رابطه با ایالات متحده آمریکا باید گفت که کرونا مناسبات ایران با آمریکا را دستخوش تغییرات جدی قرار نداد و به عبارتی باعث نگردید که تحریم های آمریکا علیه ایران کاهش یابد.
در این دوره تقابل و خصومت های تهران و واشنگتن همچنان تداوم داشته است و علی رغم درخواست های بین المللی در این زمینه شاهد انعطافی از سوی آمریکا برای کاهش تحریم ها نیز نبوده ایم. از طرفی رویارویی های غیرمستقیم دو کشور در حوزه های نظامی و امنیتی کاهش پیدا کرده هرچند اخیرا در عراق شاهد تحرکات نظامی آمریکا بوده ایم و گمانه زنی ها در خصوص درگیری نظامی بین تهران و واشنگتن افزایش یافته بود که بیشتر گمانه زنی رسانه ای بود. پس می توان گفت که ما در این دوره شاهد عدم تشدید مخاصمات بین ایران و آمریکا هستیم؛ در حالی که کاهشی هم در این مخاصمات به وجود نیامده است.
علت عدم تشدید دشمنی ها بین دو طرف درگیر شدن دو طرف در مشکلات داخلی با وجود شیوع کرونا بوده است که دو طرف را از دشمنی با یکدیگر جدا کرد. اما واقعیت این است که تحریم ها اگرچه افزایش نیافت اما اثرات منفی کرونا را به لحاظ اقتصادی به شدت بالا برد.
دراین زمینه البته دو اتفاق افتاد که یکی می تواند نشان از تداوم رفتار خصومت آمیز آمریکا در این شرایط باشد و دیگری نشان از انعطاف آمریکا در قبال ایران.
اولین اتفاق ، درخواست وام 5 میلیارددلاری ایران از صندوق بین المللی پول است که با توجه به نقش تعیین کننده آمریکا در موافقت با این وام به دلیل سازوکار خاص رای گیری در این نهاد اقتصادی بر اساس میزان سپرده گذاری ، گمانه زنی ها نسبت به احتمال عدم موافقت با این درخواست بالاگرفته است .
دومین آزاد شدن 1.6 میلیارد دلار ذخایر ارزی ایران در لوکزامبورگ است که می تواند دست ایران را برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی مورد نیاز برای مواجهه با کرونا بازتر کند.
در خصوص اروپا نیز ما همچنان شاهد تداوم شرایط سرد در روابط دوجانبه هستیم. روابط سردی که از شهریور ماه سال گذشته و در جریان برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد و همچنین تحرکات دیپلماتیک اروپا برای حل چالش ایران و آمریکا آغاز شد که سرانجام به نتیجه نرسید و از آن پس ما شاهد شروع روابط سرد در روابط اروپا و تهران هستیم.
قدرت های اروپایی در این بین به خصوص فرانسه دیگر اقدامی در جهت میانجی گری انجام ندادند . ویروس کرونا نیز به نوعی به آن چالش ها نیز دامن زد. ایران برای کشورهای اروپایی به خصوص سه قدرت اصلی از اولویت اصلی به عنوان یک چالش امنیتی برخوردار نیست و در ادامه مناسبات تجاری از جمله روابط بانکی و اینستکس نیز بی نتیجه ماند.
در این دوره که ایران نیاز به اقلام دارویی و بهداشتی دارد بهترین فرصت را برای فعال سازی اینستکس فراهم می کرد که این اتفاق رخ نداد و آن گونه که انتظار می رفت نیازهای ایران را برآورده نکرد. یکی از دلایل عمده عدم تحرک سیاسی ایران برای فعال سازی آن بود و بخش دیگر همانگونه که اشاره کردم اولویت نداشتن ایران در سیاست خارجی کشورهای اروپایی بود که همین امر آنها را از هزینه کردن برای فعال ساری مکانیزم اینستکس باز می دارد. در این خصوص نیز پیش بینی می شود شاهد تداوم این وضع در برهه شیوع کرونا باشیم که در اروپا و آمریکا دامنه بیشتری دارد.
در نتیجه چنین وضعی گشایش خاصی را نیز نمی توان در روابط تهران و اروپا متصور بود.
سلطانی در خصوص کشورهای نزدیک به ایران از جمله چین و روسیه گفت:
در مورد کشورهایی چون روسیه و چین که از متحدان سیاسی ایران نیز به شمار می روند شیوع کرونا بر مناسبات سیاسی واقتصادی این دو کشور باایران اثر گذاشته و در آینده نیز این شرایط تداوم خواهد داشت .
البته مناسبات ایران با چین از زمان شیوع این ویروس حاشیه هایی هم در فضای سیاسی ایجاد کرد که عمدتا متمرکز بود بر هزینه هایی کرونایی که ایران بابت مناسبات سیاسی خود با چین در چند ماه اخیر پرداخت کرده است هرچند در این زمینه شفاف سازی لازم صورت نگرفت و ابهامات در این رابطه وجود دارد. علی رغم اعلام آمادگی شفاهی این دو کشور برای کمک به ایران نمی توان انتظار داشت که پکن و مسکو نیز با تحرکات سیاسی خود درصدد حل چالش های ایران برآیند.
بدیهی است که سایه تحریم ها بر روابط ایران با این کشورها سایه افکنده و شیوع کرونا را نیز اوضاع را بیش از پیش تحت تاثیر قرار داده است.
این استاد دانشگاه در پاسخ به اینکه این موضوع در مورد کشورهای منطقه و همسایه نیز آیا یکسان خواهد بود ؟ گفت: در مورد کشورهای منطقه نیز به همین صورت است و روابط سردی که بین ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس بوده تداوم یافته است.
هر چند که بر اثر شیوع کرونا چالش های منطقه ای و امنیتی ایران با این کشورها تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است که می توان آن را از دستاوردهای کرونا دانست چرا که متعاقباً از منازعات و مخصمات منطقه ای نیز کاسته شده است.
در ابتدا کشورهایی چون عربستان بابت کرونا به ایران اتهاماتی وارد کردند اما خیلی سریع این اتهامات و انتقادات دیگر ادامه نیافت و عملا سبب شد تا کشورها به خود بیایند. البته در موضوع کاهش منازعات یمن در وضعیت خوبی به سر نمی برد و با وجود آتش بسی که بر روی آن توافق شده ما همچنان شاهد تنش در آن هستیم.
در عراق نیز شاهد اوج گرفتن یک سری از مشکلات سیاسی و نظامی بوده ایم؛ در ترکیه و سوریه نیز شاهد فروکش کردن منازعات هستیم و روی هم رفته تمام این عوامل سبب شد تا فضای منطقه به طور نسبی آرامتر شود. لبنان و عراق نیز که تظاهرات گسترده ای را در ماه های گذشته شاهد بودند در این برهه آرامش بیشتری دارند و مردم به آن صورت گسترده در اعتراضات حضور ندارند.
این موضوع در مورد ایران نیز به همین گونه است و حتی در آینده نیز می تواند با عدم برگزاری مراسم حج همراه باشد.
1-ایشون استاد کدوم دانشگاه هستند؟
2- لازمه به تحلیل ها وحتی گزارشات آینده پژوهانه مرکز علمی وسیاسی خود آمریکایی ها مراجعه کنند تا تحلیل واستنباط های بی پایه ایشون حداق برای خودشون روشن بشه بعدش هم برای شما.