فتوای آیت‌الله سیستانی درباره نحوه غسل و دفن متوفیان کرونا

آیت الله العظمی سید علی سیستانی مرجع عالیقدر شیعیان در عراق در پاسخ به سوالاتی در این خصوص ضمن اشاره به لزوم رعایت جوانب احتیاط در غسل و تدفین متوفیان ویروس کورونا، بر ضرورت اجرای قوانین و شریعت اسلامی در مراحل دفن و کفن این افراد تاکید کردند.

ایشان همچنین از هرگونه سوزاندن جسد میت یا حنوط برحذر داشته و به امکان قرار دادن میت در تابوت چوبی اشاره کردند.

آیت الله سیستانی همچنین از مقامات ذی ربط خواستند که دفن متوفیان در قبرستان های عمومی مسلمانان را تسهیل کنند.

در این فتوا آمده است؛ در صورتی که امکان غسل وجود نداشته باشد، به تیمم اکتفا شود و در صورتی که تیمم هم امکان نداشته باشد و یا مقامات کشور مانع آن شوند، میت بدون غسل و تیمم دفن شود.

در ذیل متن کامل سوالات و پاسخ‌های مرجعیت به آن آورده شده است:

۱ـ اگر مسلمانی به سبب ابتلا به ویروس کرونا فوت کند، آیا واجب است همانند سایر اموات غُسل داده شود، یا تیمم او کفایت می‌کند؟ و اگر مقامات مسئول اجازه تیمم را هم ندهند، بلکه میّت را درون کیسه‌های مخصوص همراه با مواد شیمیائی محافظ قرار دهند و قبل از دفن به کسی اجازه باز کردن کیسه را ندهند، در این صورت چه کار باید کرد؟
۲ـ اگر حنوط میّت با مالیدن کافور به قسمت‌های هفت‌گانه از بدن او ممکن نباشد، آیا جایگزینی برای آن وجود دارد؟
۳ـ آیا تکفین میّت با پارچه‌های سه‌گانه واجب است؟ و اگر مقامات برای تکفین او اجازه باز کردن کیسه مخصوص را ندهند چه کار باید کرد؟
۴ـ در بعضی از کشورهای غیر اسلامی اجساد متوفیان ویروس کرونا سوزانده می‌شود، آیا بستگان میّتِ مسلمان می‌توانند اجازه چنین کاری را بدهند یا ـ در صورت امکان ـ وظیفه دارند مانع از سوزاندن جسد میّت شوند؟
۵ـ قرار دادن میّت درون تابوت و دفن تابوت زیر خاک چه حکمی دارد؟
۶ـ افراد متخصص می‌گویند که دفن فوت شدگان ویروس کرونا در قبرستان‌های عمومی شهر مانعی ندارد، و نیازی به اتخاذ تدابیر ویژه، ازجمله دفن میّت در مکان عمیق و مانند آن نیست؛ زیرا این ویروس به طور معمول برای ادامه بقای خود به سلول‌های زنده نیاز دارد، و پس از مرگ شخص مبتلا ممکن است تا چند ساعت باقی بماند ولی راهی برای خروج از جسد میّت ندارد و درنتیجه تلف می‌شود؛ بنابراین به کارگیری احتیاط‌های پزشکی مانند استفاده از دستکش و ماسک به هنگام انتقال و دفن میّت کافی است، و بعد از دفن جای نگرانی بابت انتقال ویروس به دیگران وجود ندارد.
در چنین شرایطی ممانعت از دفن فوت شدگان ویروس کرونا در قبرستان‌های عمومی شهر ـ هرچند در گوشه‌ای از قبرستان ـ برخلاف وصیت میّت و خواسته بستگان او چه حکمی دارد؟

بسم الله الرحمن الرحیم

۱ـ در مواردی که غُسل دادن میّت به سبب ترس از انتقال ویروس ممکن نیست، اگر تیمم دادن او توسط انسان زنده ـ هرچند با استفاده از دستکش ـ میسّر باشد، باید همین کار را انجام دهند؛ و اگر تیمم هم میسّر نباشد یا مقامات ذی ربط از آن ممانعت کنند، میّت را بدون غُسل و تیمم دفن کنند.
۲ـ در چنین شرایطی حنوط ساقط می‌شود و جایگزینی ندارد.
۳ـ واجب است میّت را با سه پارچه مخصوص کفن کنند هرچند از روی کیسه باشد، و اگر تکفین میّت با تمام آنها میسّر نبود، به مقداری که میسّر است او را کفن کنند مانند ازار (سرتاسری) که تمام بدن را می‌پوشاند.
۴ـ سوزاندن جسد میّتِ مسلمان جایز نیست، و بستگان او و سایر افراد وظیفه دارند از این کار ممانعت کنند و نسبت به دفن میّت طبق موازین شرع مقدس اصرار ورزند.
۵ـ این کار جایز است، ولی در صورت امکان میّت را به پهلوی راست و رو به قبله درون تابوت بخوابانند همانند زمانی که او را در خاک دفن می‌کنند.
۶ـ در فرض استفتاء ممانعت از دفن میّت در قبرستان‌های عمومی شهر جایز نیست، و مقامات ذی ربط موظفند تسهیل این امر را فراهم کنند.