اینجا دریای پنهان در بیابان لوت

گروهی از محققان ایرانی و خارجی در مطالعه‌ای جدید نشان داده‌اند

که بیابان لوت، یکی از گرمترین نقاط زمین، ۱۰درجه سلسیوس از آنچه تصور می‌شد گرم‌تر است.

تا قبل از انجام این مطالعه، ناسا اعلام کرده بود که بیابان لوت با ثبت دمای حدود ۷۰درجه‌ای گرمترین نقطه کره‌زمین است، اما این مطالعه جدید از مرضیه آذردرخش، استادیار دانشگاه فرلی دیکینسون در نیوجرسی آمریکا و امیر آقاکوچک، استاد دانشگاه کالیفرنیا در ایرواین، نشان داده‌ است که حداکثر دمای ثبت شده ۱۰درجه خطا دارد و لوت، از آنچه فکر می‌کنیم بسیار گرم‌تر است.

از سویی نتایج این مطالعه، دیگر شگفتی‌های بیابان لوت را هم آشکار کرده است؛ از اختلاف ۷۰درجه‌ای دما بین روز و شب تا محل عجیب گرمترین نقطه لوت و ...

در همین رابطه، مرضیه آذردرخش نویسنده و محقق این مطالعه، یافته‌های جدیدشان را تشریح کرد. این گفت‌وگو را اینجا بخوانید:

از مطالعه‌ جدیدتان درباره بیابان لوت بگویید، اصلا چه شد این مطالعه را آغاز کردید؟

ما پیش‌تر دمای سطح زمین در مناطق مختلف، با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای ناسا مطالعه کرده بودیم، این ماهواره از سال ۲۰۰۲ هر ۸ روز تخمینی از دمای سطح زمین با دقت ۵کیلومتر در ۵ کیلومتر ارائه می‌داد، در سال ۲۰۱۴ ناسا یک  سری جدید داده را انتشار داد که دقتش در مناطق نیمه‌خشک و صحرایی بهبود یافته بود.

نتایج این مطالعه ما این بود که بین داده‌های سری جدید ناسا با داده‌های قبلی اختلاف دمای زیادی مشاهده شد، خود ناسا گفته بود این اختلاف به شکل میانگین حدود ۲درجه است ولی نتایج مطالعه ما نشان داد که این اختلافات خیلی بیشتر از این حرف‌هاست و به ۵ یا ۶ درجه هم‌ می‌رسد.

بعد از این نتیجه‌گیری با آقای دکتر آقاکوچک که مطالعات زیادی درباره لوت انجام داده بودند بحثی داشتم و قرار شد ببینیم تاثیر این داده‌های جدید ناسا روی بیابان لوت از نظر تغییرات دما چقدر است. مطالعه قبلی نشان داده بود که دما در بیابان لوت در بالاترین نقطه به ۷۰درجه هم می‌رسد، ما خواستیم ببینیم با الگوریتم جدید این میزان تغییری خواهد داشت یا نه.

و نتایج چطور بود؟

در مطالعه ما کیفیت و دقت داده‌ها بهتر از قبل بود به طوری که دقت ما از ۵کیلومتر به یک کیلومتر رسیده بود. به طبع وقتی با دقت پایین‌تری میانگین بگیریم تغییرات دما پایین‌تر می‌آید.

با این داده‌ها، به این نتیجه رسیدیم که که دمای زمین در لوت نه تنها به ۷۰درجه بلکه حداکثر به ۸۰درجه سانتی‌گراد هم می‌رسد. این دمای ۸۰درجه مربوط به ماه جولای و قسمت جنوبی بیابان لوت است.

نتیجه‌گیری دوم ما اما واقعا شگفت‌انگیز بود، ما اختلاف دمای روز و شب را در این بیابان اندازه‌گیری کردیم و متوجه شدیم تغییرات شبانه روز در بیابان لوت بسیار بسیار وسیع و حدود ۷۰درجه سانتی‌گراد است. یعنی  هوای اینجا از یک روز بسیار گرم به شبی سرد می‌رسد، این یک پدیده کم‌نظیر است.

این منطقه گرمی که از آن صحبت می‌کنید دقیقا کدام قسمت بیابان است و چه شرایطی دارد؟

همانطور که می‌دانید منطقه‌ای به اسم دریای پنهان در لوت وجود دارد، منطقه این دریا دقیقا در همان جایی است که ما حداکثر دما را مشاهده کردیم. این خیلی جالب است که دریای پنهان و آب در آن منطقه بسیار گرم بیابان لوت قرار دارند.

و براساس این ویژگی‌ها به چه نتایجی درباره اکولوژی بیابان لوت می‌رسیم؟

این موضوع واقعا تمرکز مطالعه ما نبود، ما فقط داده‌های ماهواره‌ای را نگاه کردیم و هیچ داده‌ای دیگر برای استفاده نداشتیم، گروه‌های دیگری باید به سوالات جدید به وجود آمده پاسخ دهند، این که چقدر حیوان و گیاه که در این منطقه رشد و زندگی می‌کنند و چطور می‌توانند خودشان را با تغییراتی به این وسعت وفق بدهند و ...

شما گفتید در چند سال پی‌درپی دمای لوت را اندازه‌گیری ‌کردید، روند تغییرات دما در لوت چگونه است؟ آیا می‌توانیم بگوییم تغییر اقلیم در گرمایش لوت نقش داشته است؟

ما در این مطالعه روند تغییرات را نگاه نکردیم و فقط دمای روز و شب را در ۱۸ سال اخیر مشاهده کردیم، چون اندازه‌گیری‌های ما برای بلندمدت نیست نمی‌توانیم در رابطه با روند تغییرات دما در بیابان لوت به نتیجه‌گیری طولانی مدت برسیم، برای این کار نیاز به وجود اطلاعات بیشتری است.

اما شاید بشود به شکلی به این پرسش شما پاسخ داد، درست است که در ۱۸ سال نمی‌توان روند تغییرات دما را مشاهده کرد اما ما شاهد رشد یک درجه‌ای دمای شب بیابان لوت هستیم. یعنی در طول این مدت میانگین دمای شب بیابان لوت نسبت به میانگین دمای سال ۲۰۰۲، یک درجه افزایش داشته است. این افزایش دما با دیگر مطالعات جهانی در مورد رشد دمای جهانی سازگار است.