اسفند که همیشه ماه خوش عرضهکنندگان کالا و فعالان فضای کسبوکار به حساب میآید، در سال 98 متفاوتتر از هر زمانی شده است. اکنون کرونا بازارهای ایران را با چنان رکودی مواجه ساخته که حتی طی ماههای کمتقاضای سال هم بازاریها چنین رکودی را لمس نکرده بودند. در بازار خودرو نیز خبری از خریداران نیست. از این رو فروشندگان، قیمتها را حتی تا 20 میلیون تومان شکستهاند تا شاید جذابیت بازار را افزایش دهند؛ اما گویا شهروندان به جان و سلامتی شان بیش از هر موضوع دیگری اهمیت میدهند و بازار را خالی از تقاضا گذاشتهاند. برای آنها دیگر اهمیتی ندارد که خودرویی را بخرند و سه ماه بعد با سود 50 درصدی آن را بفروشند. بسیاری از مردم فقط به یک چیز میاندیشند؛ دوری از کرونا. حال همزمانی این اتفاق با روزهای پایانی سال باعث شده تا دلالان خود در دامی که برای شبهای عید پهن کرده بودند گرفتار شوند. آنها که تا روزهای پایانی بهمن قیمت خودرویی نظیر پراید را تا 70 میلیون تومان بالا بردهاند، حالا در سایتها و مراکز خرید و فروش آن را با قیمت 61 میلیون تومان عرضه میکنند، البته با توجه به میزان چانهزنی و نیاز فروشندگان به پول نقد برخی موفق شدهاند در این روزها پراید را با نرخ 55 میلیون تومان هم بخرند. یعنی 15 میلیون تومان کمتر از قیمتهای یک ماه پیش.
کاهش قیمتها همزمان با افت تولید!
اقتصاددانان همواره به این نکته تاکید دارند که با افزایش تولید، منحنی عرضه نیز روند صعودی پیدا میکند و متعاقبا قیمتها وارد دوره ریزش میشوند. اما بازار خودرو ایران حتی بایستههای علم اقتصاد را زیرسوال برده است. در حالی که طی ماههای اخیر وزیر صمت بارها تاکید کرد که میزان تولید دو خودروساز کشور به ساخت 4000 دستگاه در روز افزایش یافته، اما قیمت بسیاری از محصولات روزانه تا 10 میلیون تومان هم بالا میرفتند. حال که به شیوع کرونا تولیدات دو خودروساز کشور تحت تاثیر قرار گرفته و تا حدودی کاهش یافته، اما قیمتها هم روند نزولی را طی میکنند. کمتر محصولی را میتوان یافت که از گزند کرونا در امان مانده باشد و بتواند قیمت خود را تثبیت کند. شرایط بازار محصولات مونتاژی و وارداتی نیز چندان بهتر از بازار داخلی نیست و در آن سمت بازار هم فروشندگان با شوک کرونا مواجه شدهاند. علاوه بر کاهش حداکثر 20 میلیون تومانی قیمت خودروهای داخلی، کارشناسان میگویند از ابتدای اسفند تاکنون قیمت خودروهای وارداتی بهطور متوسط بیش از 100 میلیون تومان و خودروهای مونتاژی هم بین 70 میلیون تا 80 میلیون تومان کاهش داشته است. روز گذشته هر دستگاه پراید 111 سفید 5/60 میلیون تومان قیمت خورد. تیبا رینگ فولادی نیز به 66 میلیون تومان کاهش یافت. همچنین تیبا 2 تنوع رنگ نتوانست خود را به بیش از 74 میلیون تومان برساند. ساینا ساده نیز به 73 میلیون تومان رسید. کوئیک دندهای، دیگر محصول سایپا 86 میلیون تومان قیمت داشت. زور کرونا بر وانت زامیاد هم چربید و قیمت آن را به 95 میلیون تومان رساند. در میان خودروهای مونتاژی سایپا، آریو دندهای 135 میلیون تومان، چانگان CS35 به 235 میلیون تومان، کیا سراتو 2000 اتوماتیک 380 میلیون تومان و سیتروئن C3 تیپ یک 445 میلیون تومان قیمتگذاری شدند. در دیگر گروه خودروسازی نیز قیمت هر دستگاه سمند ال.ایکس 97 میلیون تومان، سمند EF7 108 میلیون تومان، دنا تیپ یک 138 میلیون تومان، پژو 405 جی.ال.ایکس 91 میلیون تومان، پژو پارس 115 میلیون تومان، پژو 206 تیپ 2 ساده 96 میلیون تومان، پژو 206 تیپ 5 ساده 114 میلیون تومان، پژو 207 اتوماتیک 197 میلیون تومان، پژو 2008 440 میلیون تومان و رانا ال.ایکس 95 میلیون تومان بود. در این گروه همچنین دانگفنگ H30 کراس بدون رینگ 176 میلیون تومان، رنو تندر E2 174 میلیون تومان، هایما S5 توربو 330 میلیون تومان، پیکاپ دو کابین فوتون دیزل 460 میلیون تومان، سوزوکی ویتارا 3 580 میلیون تومان و وانت آریسان 72 میلیون تومان قیمت خوردند.
واردات خودروهای خارجی بازار را سامان میدهد؟
اکنون بیشتر فعالان بازار، از فروشندگان گرفته تا خریداران، در انتظار خروج کرونا از ایران هستند. با اینکه ویروس کووید-19 پیش و بیش از هر اتفاق دیگری جان انسانها را تهدید میکند، اما در وهله دوم باید توجه داشت که بازارها زمینگیر شدهاند. شاید در دوره شیوع کرونا قیمت محصولات مختلف کاهش یافته باشد، اما بررسی روند چند سال گذشته بازار خودرو نشان از وجود یک بیماری و ویروس مزمن در این کسبوکار دارد. در حالی که خودروسازان هر بار به یک بهانه از تزریق محصولات جدید به بازار سر باز میزنند، این دلالان هستند که عنان بازار را در دست گرفتهاند و تا جایی که میتوانند میتازند. آنها با توجه به رانت اطلاعاتی هم که دارند در سالهای گذشته تنها متقاضیان موفق طرحهای پیشفروش خودروسازان بودند. مشخص نیست که این افراد چگونه در این بازار ریشه دواندهاند، اما نکته روشن این است که آنها چنان قدرتی پیدا کردهاند که از هیچ نظارت و کنترلی بیم ندارند. در شرایط کنونی هم که قیمتها را تا حدودی پایین آوردهاند به دلیل شرایط پیشبینینشدهای است که رخ داده است؛ از این رو به نظر میرسد در دوره پس از کرونا آنها با سرعت بیشتری روال گذشته خود را پیش بگیرند و عقبماندگی خود در این دوره را جبران کنند. با این حال در بند 7 الحاقی لایحه بودجه سال 99 دولت مجوز واردات خودرو را داده است. اولا باید دید در شرایط کنونی آیا شورای نگهبان این بند را به قانون تبدیل میکند یا خیر؟ اما در صورت تصویب چنین بندی، از دولت انتظار میرود روند واردات را به شکلی تنظیم کند که خودروسازان داخلی را به رقابت وادارد. با توجه به کیفیت و قیمتی که خودروهای خارجی نسبت به تولیدات داخلی دارند، مشخصا خریداران استقبال بیشتری نسبت به این خودروها نشان خواهند داد. با این حال اگر قرار باشد این خودروها باز هم به شکل محدود، با تعرفه 95 درصدی، سود بازرگانی 20 درصد و مالیات بر ارزش افزوده 9 درصدی وارد بازارهای ایران شوند باز هم امیدی به بهبود شرایط بازار نخواهد بود و این اقدام صرفا در راستای درآمدزایی دولت تعبیر میشود.
تا خرداد ماه که ۴۵ هزار نفر فوتی کرونا خواهد گرفت ( اگر کنترل نشود پاندمیک )
دیگر زندگی به خودرو وارداتی و تولید داخل نیازی نخواهد داشت حتی پراید ۳۰ میلیونی نیز نخواهند خرید .... ضرر آخر سال در بازار خودرو تب خودرو را به پرهیز از آن نیز میکشاند زیرا با سه برابر شدن قیمت بنزین در اصل رسانایی و قیمت پالتیکی آن سه برابر شده و با خام سوزی و پخش برروی گل های کوچک حسرت روییده در این پاندمیک ، خودرو نیز وارد مجموعه ای میشود که ریسک بالای ابتلای به کرونا دارد