فاطمه شریفی کارشناس بین الملل در گزارشی تحلیلی برای نوشت: پس از حملات ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ در آمریکا که گروه القاعده مسئولیت آن را برعهده گرفت، آمریکا از گروه طالبان خواست اسامه بن‌لادن رهبر القاعده را که در افغانستان بسر می‌برد، تحویل دهد که با پاسخ منفی طالبان مواجه شد. آمریکا به همین بهانه در پائیز سال ۲۰۰۱ علیه طالبان که تقریبا سراسر افغانستان را در کنترل خود داشت، حمله کرد و در همدستی با نیروهای داخلی موسوم به نیروهای ائتلاف شمال، این گروه را سرنگون کرد.
از آن زمان تا کنون جنگ خونین میان نیروهای آمریکایی، گروه طالبان و نیروهای امنیتی افغانستان در جریان بوده و این طولانی‌ترین جنگ تاریخ آمریکا خوانده شده است. جنگ ۱۹ ساله ای که در پس حمله آمریکا شکل گرفت و نه تنها صلح را برای این کشور ارمغان نیآورد، بلکه جز ویرانی و آمار بالای تلفات، چیزی در پی نداشت. نهایتا آمریکایِ خسته از جنگ و شکست خورده به پای میز مذاکره آمد و پس از ۱۸ ماه بحث و جدل بر سر خروج از خاک افغانستان با طالبان به توافق رسید؛ توافقی به نفع طالبان که این گروه را به یک مدعی مشروع قدرت در کابل ارتقاء داد.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان این توافق را «سند تسلیم آمریکا» قلمداد می کند و در این باره می گوید: «اشغالگران آمریکایی اصلا نباید به افغانستان حمله می‌کردند. ولی این کار را کردند و تبعات آن را به گردن دیگران انداختند. اکنون و پس از ۱۹ سال تحقیر، آمریکا شکست خودش را بزک می‌کند. خواه در افغانستان، سوریه، عراق و یا یمن، مشکل ایالات متحده است. ایالات متحده، منطقه را ترک خواهد کرد در حالی که آشفتگی‌های عظیمی را از خود به یادگار خواهد گذاشت.»
ملا برادر رهبر گروه طالبان نیز با تاکید بر ویرانی های به جای مانده ناشی از حضور آمریکا، گفت: «آرزو دارم با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، صلح به این کشور بازگردد. از همه دعوت می‌کنیم برای ارزش‌های صلح در کنار هم قرار بگیریم.» رئیس دفتر سیاسی طالبان نیز در این باره افزود: «پدران ما یک صد سال پیش با شکست انگلیس و سی سال پیش هم با شکست روسیه شاهد چنین روزی بودند.» او همچنین گفته است که امیدوار است بحران سیاسی کنونی انتخابات به زودی حل شود تا افغانستان بتواند تیم مذاکره کننده همه شمول را برای شرکت در مذاکرات بین الافغانی ایجاد کند. به دنبال این رویکرد، ایران نیز به دلیل نیات صلح طلبی و عدم سلطه‌گری نسبت به کمک به دولت افغانستان از راه مذاکره و گفتگو ابراز تمایل کرده تا به فرمول برای صلح و ثبات دست یابند.
اما آیا تاکید ایران بر استمرار گفتگوها با طالبان بدین معنی است که با قرائت افراطی و خشونت‌طلبانه طالبان از اسلام موافق است؟ آیا ایران خون دیپلمات‌های خود در مزار شریف را به طالبان بخشیده است؟
قطعا پاسخ منفی است، اما در این باره باید متذکر شد که تهران نیک می داند که طالبان به عنوان یک گروه افغان یک حقیقت انکار ناپذیر هست و نمی توان افغانستان را بدون حضور این گروه تصور کرد. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز ضمن صحه گذاشتن بر این مطلب گفت: «غیرممکن است که طالبان در دولت آینده افغانستان هیچ نقشی نداشته باشند، اما این نقش نباید غالب باشد.»
بنابراین ایران در راستای اهداف سازنده و احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی افغانستان، سعی کرده با استمرار مذاکرات، طالبان را به سمت برقراری صلح در سایه خروج نیروهای فرا منطقه ای هدایت کند. چنانچه شاهد بودیم در مذاکرات پایانی بین طالبان و آمریکا، واشنگتن متعهد شد تا نیروهای خود را طی 14 ماه از خاک این کشور بیرون برد. با این وجود، این روزها کابل در بیم و امید است، چنانچه شاهد بودیم، در ۱۹ اسفندماه، اشرف غنی به عنوان رئیس جمهور بر اساس اعلام کمیسیون انتخابات افغانستان و عبدا... عبدا... به عنوان رئیس دولت همه‌شمول که ادعای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری دارد، همزمان با هم مراسم تحلیف برگزار کردند و این کشور را وارد یک مرحله تازه از تنش‌های سیاسی نمودند. مسئله ای که خواه ناخواه باعث شکاف عمیقی در بین گروه های سیاسی افغان می شود. آن هم در شرایطی که دستیابی به توافق صلحی پایدار در افغانستان تنها از طریق گفتگوی بین الافغانی با مشارکت همه‌ی گروه‌های سیاسی آن کشورامکان پذیر است و کابل مذاکرات با طالبان را در پیش دارد.
در چنین شرایطی است که ایران دست یاری به سمت همسایه خود دراز می کند و با رعایت حسن همجواری و احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی افغانستان، از هر تحولی که به صلح و ثبات در افغانستان کمک نماید، استقبال می‌کند و از تلاشهایی که در این راستا تحت رهبری و مالکیت افغانها انجام پذیرد، حمایت می کند. تهران امیدوار است بواسطه ی گفتگوهای بین الافغانی همه گروهها، در افغانستان دولتی بر سر کار بیاید که با همسایگان خود روابط دوستانه و برادرانه داشته و بتواند تروریسم را ریشه کن کند.
دیدگاه تان را بنویسید