ویروس چینی به ایران رسیده و آمار مبتلایان به آن هر روز بیشتر می‌شود. در این میان خیابان‌ها و ساکنان همیشگی‌شان، حکایت خودشان را دارند. یک گشت ساده در خیابان‌های تهران کافی است برای دریافتن حال و اوضاع معتادها و کارتن‌خواب‌هایی که بدون داشتن ماسک و وسایل بهداشتی، مانند قبل به زندگی‌شان ادامه می‌دهند. مسئولان سازمان بهزیستی می‌گویند برای افراد تحت پوشش ازجمله مراکزی مانند خانه‌های امن، تمهیداتی در نظر گرفته شده، اما مسئولان انجمن‌هایی که برای افراد درگیر با آسیب‌های اجتماعی کار می‌کنند، حرف‌شان دیگر است. آنها در گفت‌وگو می‌گویند امکانات بهداشتی برای ارایه به آسیب‌دیدگان اجتماعی ندارند و حتی بعضی‌شان مجبور شده‌اند، مراکزشان را به‌طور موقت تعطیل کنند؛ نمونه‌اش خانه خورشید که مرکز کاهش آسیب برای زنان است و چندروزی است به دلیل نداشتن امکانات برای مراقبت‌های بهداشتی تعطیل شده و زنان مددجو را به خانه‌ها و خیابان‌ها فرستاده است.
لیلا ارشد، مدیر خانه خورشید که مرکز کاهش آسیب زنان و از سال ١٣٨٥ مشغول به کار است، چهارشنبه گذشته اعلام کرد این مرکز به دلیل نداشتن امکانات بهداشتی و آموزشی تعطیل شده است و مددجویان به خانه‌ها یا مراکز اقامتی رفته‌اند. او در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید تعدادی از این زنان کارتن‌خوابند و به سطح شهر برگشته‌اند، بدون اینکه امکاناتی برای مقابله با ابتلا به کرونا دریافت کنند: «بعد از آنکه من خبر تعطیلی خانه خورشید را اعلام کردم، تعدادی از مسئولان شهرداری زنگ زدند و گفتند امکاناتی را مانند دستکش، ماسک و شوینده برای ما می‌فرستند، اما هنوز چنین اتفاقی نیفتاده است. واقعیت این است که تعداد زیادی از افراد کارتن‌خواب و بی‌خانمان در خیابان‌ها و دور از دسترسند؛ به این افراد باید در خیابان خدمات‌رسانی کرد. پارک‌های شهر و خیابان‌های مناطق آسیب‌خیز، محل زندگی آنهاست و باید تیم‌های ویژه‌ای در نظر گرفته شود که به این افراد آموزش و وسایل بهداشتی بدهند.»
او می‌گوید کارتن‌خواب‌ها، معتادان و کودکان کار به دلیل بنیه ضعیف بدنی و تغذیه نامناسب در معرض خطر بیشتری‌اند: «آنها از لحاظ اقتصادی، بهداشتی و تغذیه وضع مناسبی ندارند و امکان قربانی‌شدن‌شان بعد از ابتلا به ویروس کرونا بیشتر است. از طرف دیگر چون در سطح شهر حضور زیادی دارند و در خیابان‌ها زندگی می‌کنند، امکان انتقال به مردم را هم بالا می‌برند.» ارشد معتقد است درحال حاضر باید به این افراد به‌طور ویژه آموزش داد: «این نکته هم هست که اگر آموزش باشد، اما امکانات نباشد، فایده‌ای ندارد. ما می‌خواهیم از شنبه درِ‌خانه خورشید را دوباره باز کنیم، ولی حتی به‌طور شخصی هم وسایل بهداشتی نتوانستیم تهیه کنیم و به آنها بدهیم. اگر هم وسایل را در داروخانه‌ها پیداکنیم، از نظر مالی برای خرید ناتوانیم.» او از مردم می‌خواهد به یاری مالی و امکاناتی انجمن‌ها و مراکزی بیایند که در حوزه کارتن‌خواب‌ها و افراد آسیب‌دیده فعالیت می‌کنند.
٥ مددجوی مشکوک به کرونا در انتظار پاسخ آزمایش
در چند روز گذشته پنج نفر از مددجویان مرکز جامع کاهش آسیب زنان با علایم کرونا راهی بیمارستان شدند و اکنون در انتظار نتیجه آزمایش در قرنطینه‌اند. سپیده علیزاده، مدیر نخستین مرکز جامع کاهش آسیب زنان درباره وضع این مددجویان به می‌گوید: «این پنج نفر تب بالای ٣٧درجه و علایم سرماخوردگی داشته‌اند، با اورژانس تماس‌گرفتیم و آنها اکنون در بیمارستان‌های بهارلو، ضیاییان و فیروزآبادی نگهداری می‌شوند. گفته‌اند که جواب تست کرونا سه روز طول‌می‌کشد.» او می‌گوید که در طول شبانه‌روز صد مددجو از سوی آنها پذیرش می‌شود، بر همین اساس در روزهای گذشته با کمک شهرداری منطقه ١٢، کلاسی آموزشی برای پرسنل مرکز برگزار شد و آنها در ساعات شلوغ صرف غذا به مددجویان آموزش‌می‌دهند، با این وجود، کیس‌های اعصاب‌وروان را نمی‌توان کنترل کرد. به گفته او برخلاف انتظار در این روزها شهرداری منطقه ١٢ و سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران سنگ‌تمام گذاشته‌اند: «با وجود تمام فشارهای چند وقت اخیر برای نخستین‌بار احساس خوبی از تعامل با سازمان‌ها داشتم. شهردار منطقه ١٢ و مدیرعامل سازمان رفاه و خدمات اجتماعی به‌طور مستقیم کمبودهای ما را پیگیری کردند. سازمان بهزیستی هم پشتیبانی تخصصی‌اش را می‌کند، با این همه باز هم مواردی هست که از دست هر دو سازمان خارج است؛ مثل کمبود شامپوی ضدشپش، ماسک و دستکش که قیدش را زده‌ایم. با تمام این مشکلات اگر هنوز پای این مرکز ایستاده‌ایم به این دلیل مطمئنیم از این صد مددجو، حتی یک نفرشان هم خانواده ندارند.» به گفته او بیمارستان‌ها بدانند بیماری که از اینجا برای بررسی کرونا رفته است، باید به طور ویژه‌ای به او رسیدگی شود و مواد را به او برسانند تا در دوران قرنطینه از آنجا فرار نکند تا احتمالا جاهای دیگر را آلوده کند و دست آخر به مرکز برگردد.
تهیه تجهیزات بهداشتی برای ٥٠ خانواده
جمعیت مردم‌نهاد «باور» هم که برای توان‌افزایی زنان سرپرست خانوار فعالیت می‌کند نسبت به تهیه موادضدعفونی، ماسک و دستکش اقداماتی انجام داده است. مدیرعامل این جمعیت به «شهروند» می‌گوید: «این انجمن برای ٥٠ خانواده امکانات بهداشتی و ضدعفونی مهیا کرده است، از جمعه تا دوشنبه مشغول تهیه تجهیزات بهداشتی، الکل، ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی بودیم، هم برای ضدعفونی کارگاه‌ها و هم منازل‌شان.» به گفته سارا چرتابیان، روز اول هزینه تهیه این مواد به ١١میلیون تومان رسید، چراکه ماده ضدعفونی کوچک ٥٠ تا ٧٠هزار تومان تهیه و هر دانه ماسک معمولی ٣٥هزار تومان خریداری شد. او همچنین درباره رسیدگی به گروه‌های آسیب‌پذیر، معتادان و افراد بی‌خانمان در این شرایط توضیح می‌دهد: «با وجود روزهای سختی که همه ما از سر می‌گذرانیم، حمایت‌های مردمی بسیار زیاد بوده است. خود من شاهد بودم که بالای ٣هزارو٥٠٠ لوازم بهداشتی بین خانواده‌های نیازمند و تعدادی از بچه‌های کار و خیابان توزیع شد.»
در صورت شیوع کرونا بین معتادان، آمار مرگ‌ومیر آنها خیلی بالا خواهد بود
عباس دیلمی‌زاده مدیرعامل جمعیت خیریه تولد دوباره است. او مدیریت چند مرکز درمان و نگهداری از معتادان را عهده‌دار است و نسبت به شیوع کرونا در گروه معتادان اعلام نگرانی می‌کند. او به «شهروند» می‌گوید در صورت شایع‌شدن این بیماری ویروسی میان معتادان میزان مرگ‌ومیر در این گروه بسیار بالا خواهد بود: «اگر میانگین مرگ‌ومیر در میان مبتلایان به این بیماری در جهان ٢ تا ٣درصد باشد، در بین گروه معتادان این عدد چندین برابر خواهد بود و از همه اینها گذشته این موضوع می‌تواند میزان ابتلا و مرگ‌ومیر در سطح کشور را به‌شدت بالا ببرد.» با اینکه در روزهای گذشته صحبت از قرنطینه‌کردن گروه‌های آسیب‌دیده مثل معتادان در گرمخانه‌ها می‌شود، اما دیلمی‌زاده می‌گوید که امکانات و ظرفیت چنین تصمیم‌هایی در کشور وجود ندارد: «مسأله‌ای که وجود دارد تأمین سلامت افرادی است که در این مراکز فعالیت می‌کنند، آنها در خط مقدم ارایه خدمات هستند و طبیعی است که در معرض ابتلا به کرونا هم قرار داشته باشند؛ زیرا با افرادی سر و کار دارند که موارد بهداشتی را رعایت نمی‌کنند. همه اینها در شرایطی است که این مراکز با کمبود بودجه مواجه هستند و امکانات و اعتبارات کافی در اختیار سازمان‌ها و نهادهای مردمی قرار نگرفته و حتی از ارایه نتیجه آزمایش موارد مشکوک به این بیماری در بیمارستان‌ها هم طفره می‌روند.» به گفته او، پرسنل این مراکز همانند گروه‌های درمان نیاز به تجهیزات و امکانات کافی دارند اما جزو فراموش‌شده‌ها هستند، جالب اینجاست که بیشتر این افراد از بهبودیافته‌ها هستند و بیماری‌های زمینه‌ای دارند. دیلمی‌زاده دلیل دیگری برای ناتوانی در قرنطینه‌کردن این مراکز می‌آورد: «پذیرش در این مراکز داوطلبانه است؛ یعنی نمی‌توان افراد را مجبور کرد که بمانند. نکته دیگر این است که اگر این افراد را مجبور به ماندن در مراکز کنند، باید برای آنها اقدام به توزیع متادون شود، این در حالی است که شاید ٤٠درصد از معتادان حاضر به این نوع مصرف شوند و مابقی برای مصرف مواد مخدر به خیابان‌ها بروند.» به گفته او، راه‌حل دیگر هم راه‌اندازی اتاق‌های توزیع مواد مخدر است که با توجه به سیاست‌های کلان کشور امکان‌پذیر نیست، از همه اینها گذشته تعداد زیادی از این مراجعه‌کننده‌ها به مراکز کاهش آسیب، زباله‌گرد هستند و با فروش زباله، هزینه مصرف مواد مخدر را تأمین می‌کنند و خبر بد اینکه در حال حاضر زباله‌ها منبع آلودگی هستند. او به شهرداری پیشنهاد می‌کند که در شرایط فعلی برای جلوگیری از انتشار ویروس این ارگان چندین بار در روز اقدام به جمع‌آوری زباله‌ها کند.
گرمخانه‌های شهرداری تعداد زیادی از افراد را در خود جای می‌دهد؛ مثلا در گرمخانه خاوران هر شب حدود ٨٠٠ نفر و در گرمخانه‌های دیگر حدود ٥٠ تا ١٠٠ نفر جا داده می‌شوند. در مراکز سرپناه بهزیستی اما حدود ٢٠ تا ٣٠ نفر ظرفیت دارند. بر همین اساس، ورود یک نفر با علایم مثبت کرونا در گرمخانه‌های شهرداری می‌تواند تعداد زیادی از افراد را درگیر کند. با این‌همه به گفته مدیرعامل جمعیت خیریه تولد دوباره، امکانات گرمخانه‌های شهرداری بسیار بالاتر از مراکز دیگر است و آنها می‌توانند مواد شوینده و بهداشتی را برای این مراکز تهیه کنند.
مدیرعامل جمعیت تولد دوباره درباره اقدامات بهداشتی که برای مراکز تحت پوشش خودشان انجام شده، توضیح‌هایی می‌دهد: «ما چند نوع مرکز داریم، یکی اقامتی و درمانی است که در این مراکز تصمیم گرفتیم افرادی که درمان‌شان را طی کرده‌اند و خانواده دارند، به خانه‌هایشان برگردند، از سوی دیگر ورود افراد جدید به این مراکز و غربالگری را محدود و اعلام کرده‌ایم افرادی که می‌خواهند برای درمان اقدام کنند فعلا در خانه بمانند، برای گروه معتادانی که در خیابان هستند هم تلاش کرده‌ایم لوازم بهداشتی را که از بازار سیاه خریده‌ایم، توزیع کنیم. در کنار همه اینها هم مراکز کاهش آسیب و سرپناه‌ها را در حد توان ضدعفونی کرده‌ایم.» به گفته او، تیم‌های سیار این جمعیت هم به پاتوق‌ها مراجعه می‌کنند و در تلاش هستند تا امکانات بهداشتی را در میان این گروه توزیع کنند. در این مأموریت‌ها به‌طور مرتب دست مصرف‌کننده‌ها را ضدعفونی کرده‌اند. دیلمی‌زاده می‌گوید سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه آسیب‌ها باید از سوی وزارت بهداشت، ستاد بحران کرونا و... از نظر تأمین تجهیزات و امکانات حمایت شوند، بنابراین اگر قرار باشد وزارت بهداشت و ستاد بحران کرونا جلوی شیوع این بیماری را بگیرد، باید به صورت رایگان تمام امکانات و تجهیزات را در اختیار قرار دهد.
٢ مرکز خاورشهر و لویزان قرنطینه اند
مالک حسینی، سرپرست سازمان رفاه و خدمات اجتماعی شهرداری تهران هم به «شهروند» می‌گوید تاکنون در گرمخانه‌ها تعداد ١٧ مشکوک به بیماری داشته‌اند، اما آزمایش هیچ‌کدام مثبت نبوده است: «پیش از آنکه بحث کرونا به صورت عمومی مطرح شود، ما مراقبت‌های بهداشتی خود را افزایش دادیم. مراکز ما با ضریب خطر بالا هستند و همین هم دلیلی برای افزایش مراقبت‌ها بوده است. درحال حاضر ضدعفونی کردن را به سه بار در روز افزایش دادیم. برای مراکز بالای ٨٠نفر اتاق ایزوله تعبیه و دوره‌های آموزشی را با همکاری وزارت بهداشت شروع کردیم و پروتکل ویژه اداره گرمخانه‌ها هم ابلاغ شد. همچنین مراکز پرتو هم که مراکز آموزش کودکان کار است، تعطیل شد.»
به گفته او بیش از ٤هزار کودک در مراکز پرتو آموزش می‌دیدند که تصمیم بر این شد این مراکز تعطیل شوند: «اما اعضای ٢٣سمن که بحث آموزش این کودکان را به‌عهده داشتند همچنان با آنها به صورت تلفنی در ارتباط هستند و جلساتی تشکیل دادیم تا از این هفته به شکل حضوری اعضای «ان‌جی‌او»ها حاضر شوند و به بچه‌ها و خانواده‌هایشان که حدود ٢٥٠٠ خانواده می‌شوند آموزش دهند.»
او درباره قرنطینه کردن گرمخانه‌ها هم می‌گوید که امکان این کار فراهم نیست چراکه این افراد برای گرفتن مواد به بیرون می‌روند و از سویی بیشتر آنها از نام قرنطینه و نگهداری طولانی‌مدت در مناطق سربسته می‌ترسند و ممکن است دیگر برنگردند که این خطرناک‌تر است: «اما دو مرکز خاورشهر و لویزان که محل نگهداری گروه‌های پرخطر است قرنطینه است، چراکه این افراد بدون حکم قاضی نمی‌توانند از مرکز خارج شوند. از سوی وزارت بهداشت هم تیمی آنجا مستقر نشده و فقط آموزش داده شده است. گشت‌های روزانه هم همچنان وجود دارد و ضدعفونی کردن ماشین‌های گشت با جدیت بیشتری ادامه دارد.» ازجمله نگرانی‌های اصلی حسینی کارکنان حاضر در این مراکز است. کسانی که در شرایط سخت با کسانی‌که آسیب‌دیده‌اند مواجهند و حالا دشواری بیشتری را باید بگذرانند: «نیروهایی که به شکل مستقیم درگیرند حدود ٣٠٠ نفرند. امکانات در اختیارشان گذاشته‌ایم اما همچنان نگرانی‌ها برای کادر خدمات‌رسانی زیاد است. نگرانی برای این افراد عاملی است که هم از نیروهای گرمخانه و هم نیروهای گشت در این هفته تست اولیه برای کراتین و گلبول سفید گرفته شود. تستی که پیش‌نشانگر بیماری است و می‌گوید آیا احتمال خطر وجود دارد یا نه. »
دیدگاه تان را بنویسید