پس از ۱۸ ماه رشد صنعت از زیر صفر خارج شد/تولیدکنندگان خودشان را با شرایط تحریم وفق دادند

این شاخص بر اساس ارزیابی وضعیت ۲۳۰ شرکت صنعتی حاضر در بورس محاسبه می‌شود و حدود نیمی از وزن تولیدات صنعتی کشور را تشکیل می‌دهد.

به گفته کارشناسان، این شاخص می‌تواند معیار مناسبی از حرکت بخش صنعت باشد و با توجه به غیاب آمارهای رشد اقتصادی از سوی نهادهای رسمی، تصویری از وضعیت تولیدات صنعتی را ارائه کند. پیش‌تر گزارش‌ها نشان می‌داد که «رشد ماهانه» شاخص تولیدات صنعتی که در پنج ماه نخست سال جاری در محدوده منفی قرار داشت، در شهریور ماه رشد ۲/ ۱ درصدی را ثبت کرده است. آماری که در کنار رشد ۴/ ۰ درصدی ارزش افزوده بخش صنعت در نیمسال نخست سال جاری، نشان از تغییر وضعیت تولیدات صنعتی دارد.

مجموع شواهد حاکی از آن است که ثبات فضای اقتصاد کلان در کنار تعدیل تدریجی قیمت ارز باعث بهبود فضای تولیدات نسبت به سال گذشته شده است. از سوی دیگر، بسیاری از بنگاه‌های تولیدی، خود را با شرایط سخت تحریمی وفق داده و سطح تولیدات خود را افزایش دادند.

در این شرایط، تداوم فضای با ثبات در کنار یک چشم انداز مشخص از آینده، می‌تواند این روند مثبت را تداوم بخشد.رئیس کل بانک مرکزی در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرد که رشد تولیدات صنعتی بعد از ۱۸ ماه مثبت شده است. بر اساس این گزارش، تولید ماهانه ۲۳۰ شرکت صنعتی بورسی که نیمی از تولید صنعتی کشور را دارند، در دی ماه ۹۸ نسبت به دی ماه ۹۷، رشد ۳/ ۲ درصدی را ثبت کرده است. این تنها توضیحی بود که عبدالناصر همتی، از این شاخص در صفحه شخصی خود منتشر کرد. اما به انضمام این آمار او یک نمودار نیز از رشد نقطه به نقطه شاخص تولید صنعتی مرکز آمار و شاخص تولید صنعتی بورسی ارائه کرده است. در بخشی از این نمودار می‌توان مشاهده کرد که از ابتدای سال ۹۷ روند نزولی رشد نقطه به نقطه شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی آغاز شده است. در تابستان سال ۹۷ رشد نقطه به نقطه تولیدات بورسی وارد حوزه منفی شده و این روند تا انتهای سال ۹۷ تداوم داشته است.

به بیان دیگر، می‌توان عنوان کرد که اسفند سال ۹۷، رشد تولید صنعتی شرکت‌های بورسی با رشد نقطه به نقطه منفی بیش از ۱۰ درصد، بدترین عملکرد را طی دو سال اخیر ثبت کرده است. اما به نظر می‌رسد که با کنترل ثبات ارزی و همچنین بهبود وضعیت صادرات برخی از تولیدات صنعتی به واسطه رشد قیمت ارز، این روند در زمستان تغییر مسیر داده و به مرور از شدت رشد منفی این شاخص کاسته شده است. بر اساس نمودار منتشر شده در این یادداشت، نرخ تورم نقطه به نقطه شاخص در تابستان به سطح منفی ۵ درصد می‌رسد و پس از آن در آذر ماه به مرز صفر نزدیک می‌شود. در نهایت بر اساس آمارهای منتشر شده، این رشد در دی ماه سال جاری به رقم ۳/ ۲ درصد می‌رسد و پس از ۱۸ ماه مثبت گزارش می‌شود بررسی‌ها نشان می‌دهد که این گزارش‌ها از سوی پژوهشکده پولی و بانکی منتشر می‌شود که در غیاب انتشار آمار رسمی می‌توان با توجه به این آمارها برخی روندها را مورد بررسی قرار داد.

مثبت شدن رشد ماهانه از مرداد

آخرین آماری که از شاخص شرکت‌های بورسی عنوان شد، باز هم از زبان رئیس کل بانک مرکزی بود. او در مهرماه سال جاری، در یک پست اینستاگرامی عنوان کرده بود که روند کاهشی رشد شرکت‌های بورسی پس از ثبت ۵ ماه در نیمه نخست سال جاری تغییر مسیر داده و در شهریور ماه سال جاری ۲/ ۱ درصد گزارش شده است. البته به نظر می‌رسد که رئیس کل بانک مرکزی در این گزارش رشد ماهانه شرکت‌های بورسی را مدنظر قرار داده بود. که در مرداد ماه مثبت گزارش شده بود، تداوم این روند باعث شده که در نهایت در دی ماه سال جاری، رشد نقطه به نقطه شرکت‌های بورسی مثبت گزارش شود. در این گزارش در توصیف این شاخص عنوان شده بود که «شاخص استخراج شده از ۲۳۰ شرکت صنعتی بورسی همسو با شاخص تولید صنعتی کل کشور است و با توجه به اینکه شاخص‌های رسمی کل کشور با تاخیر منتشر می‌شود، این شاخص بورسی می‌تواند جایگزین خوبی برای تغییرات ماهانه صنعت و حمایت‌کننده‌ای مناسب از مثبت شدن رشد غیرنفتی کشور باشد.» تغییر در تولید این شرکت‌ها را می‌توان معیاری برای تحولات صنعت دانست. بر اساس آمارهای مرکز آمار ایران حدود ۲۰ درصد از وزن تولید ناخالص داخلی در بخش صنعت شکل می‌گیرد و در نتیجه مثبت شدن رشد این گروه اصلی تاثیر قابل توجهی در رشد کل دارد. بر اساس آمارهایی که پیش‌تر منتشر شده بود، رشد بخش صنعت و معدن در نیمسال نخست به رقم ۴/ ۰ درصد رسیده است. با این آماری که در دی ماه از تولیدات صنعتی ارائه شده، می‌توان پیش‌بینی کرد که نرخ رشد بخش صنعت در سه فصل نخست سال جاری نیز مثبت گزارش شود. با توجه به ثبات نرخ ارز در سال جاری و نوسانات محدود آن در ماه‌های گذشته، به نظر می‌توان امیدوار بود که در کل سال ۱۳۹۸ رشد بخش صنعتی مثبت گزارش شود.