چرا آمار فوتی‌ها پایین و شمار ابتلا بالاست؟

«شمار فوتی‌های کرونا از ابتدای دی، روند نزولی به‌ خود گرفته است. آمار قربانیان روزانه از ۱۹۱ نفر در نخستین روز این ‌ماه شروع شد و در پایان دی به ۸۷ نفر رسید. این سیر نزولی در بهمن‌ ماه هم ادامه داشت و نوزدهم بهمن، به پایین‌ترین میزان آن، یعنی ۵۷ فوتی در یک روز رسید. آمار فوتی‌های کرونا از شانزدهم دی تاکنون مرزهای ۳رقمی‌شدن را طی نکرد. این در حالی است که در آذرماه، تعداد فوتی‌ها به نزدیک ۵۰۰ نفر هم رسیده بود. روند نزولی تعداد فوتی‌ها در شرایطی است که تعداد مبتلایان کاهش چشمگیری نداشته و در یک‌ ماه گذشته از عدد ۶ هزار پایین نیامده است. حالا درست یک هفته است که شمار مبتلایان روزانه بالای ۷ هزار نفر ثبت می‌شود.

پرسش اصلی اما اینجاست که چرا با وجود بالا بودن تعداد مبتلایان روزانه، شمار فوتی‌های کرونا، عدد بالایی را نشان نمی‌دهد؛ آن هم در شرایطی که شهرهای قرمز دوباره به نقشه کرونای کشور بازگشته‌اند. نگاهی به آمارهای مشابه در ماه‌های گذشته نشان می‌دهد که با همین تعداد ابتلا، شمار فوتی‌ها چندین برابر آمارهای فعلی است؛ برای مثال در آذر ماه که اوج شیوع کرونا بود، زمانی که روزانه بالای ۷هزار ابتلای جدید ثبت می‌شد، تعداد فوتی‌ها بالای ۲۵۰نفر اعلام می‌شد.

حالا اما با همین تعداد ابتلا، تعداد فوتی‌ها زیر ۱۰۰ و گاهی حدود ۵۰نفر ثبت می‌شود. همه اینها در شرایطی است که به‌ گفته متخصصان، نه ویروس ضعیف شده و نه از شدت آن کاسته شده است. کارشناسان می‌گویند چند عامل سبب شده تا تعداد فوتی‌های کرونا کاهش پیدا کند.

مینو محرز، متخصص عفونی و عضو کمیته کشوری مقابله با کرونا به همشهری می‌گوید که بیماران نسبت به گذشته، زودتر برای درمان اقدام می‌کنند و هاشمیان، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی بیمارستان مسیح‌ دانشوری تأکید می‌کند، داروهایی که قبلا در پروتکل‌ها نبود در حال استفاده بوده و تأثیرات مثبتی روی بیماران بد حال داشته است. ماجرای کاهش فوتی‌های کرونا را سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا هم تأیید می‌کند اما این توضیح را می‌دهد که این کاهش آمار نتیجه اعمال محدودیت‌ها در چند هفته گذشته است. بنابراین پیش‌بینی می‌شود در آینده موارد افزایش پیدا کند.

بیماران زودتر مراجعه می‌کنند

تخت‌های بستری بیمارستان‌های خصوصی پر شده، ۱۰۰ تخت بیمارستان مسیح‌ دانشوری هم در اشغال بیماران مبتلا به کروناست. اینها صحبت‌های محرز است. او می‌گوید، اگر بیماران زودتر به مراکز درمانی مراجعه کنند، سریع‌تر هم درمان می‌شوند و وضعیت‌شان وخیم نمی‌شود. به‌ گفته او، با درمان زودرس میزان مرگ‌ومیر هم کمتر می‌شود: «قبلا وقتی بیماران مراجعه می‌کردند در بیمارستان‌های معین ظرفیت کافی نبود و بیماران ناچار می‌شدند در خانه بمانند و این روند درمانشان را مختل می‌کرد اما حالا امکان پذیرش آنها در بیمارستان‌ها وجود دارد. وقتی بیماران بدحال کم شوند، قاعدتا تعداد فوتی‌ها هم کاهش پیدا می‌کند.»

بر اساس اعلام این متخصص عفونی، ویروس کرونا ضعیف نشده و حتی برخی از جهش‌های آن شدیدتر از قبل است اما نکته اینجاست که تعداد افراد بستری‌شده در بخش‌های معمولی بیشتر از قبل است. این متخصص می‌گوید که برای بررسی وضعیت شیوع بیماری، تعداد مبتلایان، مهم است؛ چراکه وقتی میزان ابتلا بالا می‌رود، فوتی‌ها هم افزایش پیدا می‌کنند. از میان تمام مبتلایان ۲۰درصد نیاز به بستری پیدا می‌کنند و ۵درصد از آنها بدحال می‌شوند و نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه پیدا می‌کنند.

ویروس‌ آفریقایی، برزیلی و  انگلیسی

حالا در همین شرایط پیش‌بینی می‌شود که در اسفندماه پیک جدیدی از شیوع کرونا در دنیا اتفاق بیفتد که شدیدتر از پیک‌های قبلی است. نشانه‌های شدت گرفتن شیوع را از بالا رفتن موارد بستری و قرمز شدن برخی شهرهای کشور، می‌توان فهمید. محرز می‌گوید: دلیل این اتفاق، خسته شدن مردم از شرایط و رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی است؛ هر چند که واکسیناسیون هم شروع شده، اما خطر همچنان در اوجش قرار دارد. مردم حتی پس از آغاز واکسیناسیون هم باید پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند.

به‌ گفته این متخصص عفونی، ویروس کرونا، اخیرا ۲ جهش شدید پیدا کرده؛ یکی در آفریقای جنوبی و دیگری در برزیل. قبل از آن هم ویروس کرونای انگلیسی پیدا شده بود که در کشورمان مواردی از آن دیده شد، اما ویروس آفریقای جنوبی و برزیلی از انگلیسی هم جدیدترند و هنوز مشخص نیست که در برابر واکسن‌های تولید شده چقدر مقاومت دارند. به هر حال زمانی که واکسیناسیون شروع می‌شود، به‌ دلیل رفت‌وآمدهای بیشتر مردم، احتمال این که انواع ویروس‌های مقاوم شایع شوند، وجود دارد. به‌ گفته او، مواردی از ویروس آفریقای جنوبی و برزیلی هنوز در ایران گزارش نشده است: «ویروس در آفریقای جنوبی شدیدتر است و مرگ‌ومیر بالاتری دارد؛ در حالی‌ که ویروس انگلیسی تنها قدرت سرایت بیشتری داشت.»

حسین قناعتی، رئیس اتاق فکر ستاد فرماندهی عملیات مدیریت کرونای تهران اما به همشهری می‌گوید: دلایل بالا رفتن موارد ابتلا، گسترش بیماریابی‌ و انجام تست‌های بیشتر است؛ هر چند که در ارتباط با فوتی‌ها کم‌شماری به‌ طور طبیعی اتفاق می‌افتد، اما به هر حال مردم پروتکل‌ها را بیشتر از قبل رعایت می‌کنند و همین مسئله منجر به کاهش موارد شدید ابتلا شده است. از سوی دیگر هم مردم با دیدن نشانه‌های اولیه بیماری زودتر به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند.

استفاده از چندین داروی ضد ویروس نتیجه داد

محمدرضا هاشمیان، فوق‌ تخصص بیماری‌های عفونی بیمارستان مسیح‌ دانشوری استفاده از داروهایی که قبلا در پروتکل‌های درمانی کرونا وجود نداشت را از دلایل کاهش آمار فوت ناشی از کرونا می‌داند. او در توضیح بیشتر به همشهری می‌گوید که هم‌اکنون هر بیماری که به بیمارستان مراجعه می‌کند، می‌تواند داروهای مورد نیاز را تهیه کند. داروهای فاویپیراویر و رمدسیویر که قبلا در بازار آزاد به قیمت‌های نجومی فروخته می‌شد، حالا در داخل کشور تولید می‌شود و تحت پوشش بیمه قرار گرفته‌اند: «یک بسته ۴۰تایی از داروی فاویپیراویر، ۲۰ تا ۴۰میلیون تومان در بازار آزاد فروخته می‌شد. رمدسیویر به ۵۰میلیون تومان هم رسید.

همه اینها در شرایطی بود که همین داروها به سختی پیدا می‌شدند یا جزو پروتکل‌های درمانی کرونا، به شمار نمی‌رفتند. حالا اما به‌ طور گسترده استفاده می‌شوند، همچنین مصرف داروهای ضد ویروس مثل کلترا هم بالا رفته و در پروتکل درمانی قرار گرفته است؛ در حالی‌ که قبلا تأکید شده بود که این داروها بی‌تأثیرند. بنابراین همراهی داروها با هم می‌تواند جان بیماران بدحال را نجات دهد.»

به‌ گفته این متخصص، مصرف رمدسیویر از روز هفتم بیماری، دیگر بی‌فایده است؛ بنابراین مراجعه زودهنگام و شروع دارو، می‌تواند بر کاهش موارد مرگ‌ومیر تأثیر داشته باشد؛ هر چند که بسیاری از افرادی که جانشان را بر اثر این بیماری از دست می‌دهند، دارای بیماری زمینه‌ای هستند و در خانه به‌ طور اختصاصی درمان نشده‌اند. هاشمیان رعایت پروتکل‌ها را هم در کاهش موارد ابتلا مؤثر می‌داند: «اگر محدودیت‌ها اجرا نمی‌شد، قطعا موارد فوت ما بیشتر از اینها بود.»

با این که از هفته گذشته واکسیناسیون برای گروه کوچکی آغاز شده، اما این متخصص می‌گوید که از وقتی واکسن تزریق می‌شود تا ۴۰روز بعد، می‌توان گفت که فرد ایمن شده است؛ بنابراین تا زمانی که ۶۰ تا ۷۰درصد جمعیت واکسن نزنند، نمی‌توان گفت که ایمنی جمعی ایجاد شده است. واکسیناسیون فعلی هم تا ۵‌ماه آینده روی آمارها تأثیر خواهد گذاشت.

او بر مراجعه زودهنگام برای درمان تأکید می‌کند و می‌گوید افراد به محض مشاهده مشکلات تنفسی بر اثر ابتلا به کرونا، برای درمان اقدام کنند؛ زمانی که سرفه‌هایشان زیاد شد و تنگی نفس پیدا کردند، برای مراجعه به پزشک تعلل نکنند. تنگی نفس مساوی است با استفاده از درمان‌های پیشرفته.

شیوع کرونا در ۹ شهر شدت گرفت

در شرایطی که به استناد آمارها، شیوع کرونا تا حدودی در حال کنترل است اما روز گذشته از ستاد ملی مقابله با کرونا خبر رسید که ۹ شهر کشور وارد وضعیت قرمز شده‌اند. این در حالی است که پیش از این تمام شهرهای کشور از وضعیت قرمز خارج شده بودند اما با مشخص شدن نشانه‌هایی از پیک چهارم کرونا، به‌ نظر می‌رسد بار دیگر، وضعیت قبلی در حال تکرار است. بر اساس اعلام علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، هم‌اکنون ۹شهر در وضعیت قرمز، ۳۹شهر در وضعیت نارنجی، ۲۲۸شهر زرد و ۱۷۲شهر در وضعیت آبی کرونا قرار دارند. استان خوزستان، بالاترین میزان شیوع بیماری را دارد و وضعیت قرمز مربوط به شهرهای این استان است؛ آبادان، اهواز، بندر ماهشهر، دزفول، دشت آزادگان، کارون، هویزه، شادگان و شوشتر.

وی در ادامه گفت: مشاهده می‌کنید که از تعداد شهرهای آبی کم شده و به تعداد شهرهای زرد و نارنجی اضافه شده است.

رئیسی درباره تعداد شهرهای نارنجی در استان‌های مختلف گفت: آذربایجان‌ غربی ۵شهر، آذربایجان‌ شرقی ۴شهر، اصفهان ۲شهر، خوزستان ۵ شهر، خراسان جنوبی یک شهر، کرمان یک شهر، کهگیلویه و بویراحمد و گلستان هر کدام ۳ شهر، گیلان ۷شهر و مازندران ۸شهر نارنجی دارند.