کرونا فرصتی برای حذف کنکور

 یک سال از بیانات مقام معظم رهبری درباره لزوم تصمیم گیری دقیق کارشناسی درباره کنکور می گذرد. حضرت آیت الله خامنه ای در در دیدار با هزاران نفر از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور با انتقاد از برخی برنامه ها در بعضی مدارس به بهانه نشاط و سرزندگی فرمودند: «گاهی اوقات فشارهای درسی در مدارس و در آموزشگاه هایی که به دنبال قبولی بیشتر در کنکور یا به دست آوردن رتبه های بالا هستند، جوان را پژمرده و افسرده می کند که باید برای حل این مسائل فکر و تدبیر و اقدام کرد.»

توصیه دیگر رهبر انقلاب به مسئولان آموزش و پرورش، فکر و تصمیم دقیق کارشناسی درباره کنکور بود. ایشان فرمودند: «دانشگاهها می گویند در سالهای اخیر صندلی خالی هم داشته اند، لازم است کارشناسان با بررسی عمیق درباره «بودن یا نبودن کنکور، ادامه آن به شکل فعلی یا تغییر آن»، تصمیم گیری کنند و مسئولان مربوط این تصمیمات را اجرا کنند.»

آن زمان تعداد زیادی از نمایندگان مجلس دهم در گفت و گوهای جداگانه ای بر لزوم حرکت به سمت حذف کنکور تاکید داشتند، استنادات آنها به مصوبات پارلمان در ادوار گذشته بود که در این گزارش قوانین مربوطه مورد بررسی قرار گرفته است .

مصوبات مجالس برای حذف کنکور

نمایندگان مجلس هفتم درآبان سال ۱۳۸۶ طرح پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور را تصویب کردند که به موجب آن ملاک پذیرش دانشجو سوابق تحصیلی بود. باید این مصوبه حداکثر تا پایان برنامه پنج ساله توسعه اجرایی می شد تا عملا با حذف آزمون های سراسری ورودی دانشگاه، پذیرش دانشجو براساس سوابق تحصیلی صورت می گرفت اما این اتفاق به خاطر معایب این قانون رخ نداد.

نمایندگان مجلس نهم در شهریور سال ۱۳۹۲ برای رفع این ایرادات، با اضافه کردن بندی به مصوبه قبلی، تصمیم‌گیری در امور مرتبط با سنجش و پذیرش دانشجو برای داوطلبان فاقد سابقه تحصیلی را به عنوان وظایف شورای سنجش و پذیرش دانشجو تعیین کرده و این شورا را موظف کردند که در اجرای این قانون سیاست‌های کلی نظام، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و اسناد بالادستی را رعایت کند؛ شورای سنجش و پذیرش دانشجو متشکل از وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر آموزش‌وپرورش، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و معاونان آموزشی‌ و همچنین رئیس سازمان سنجش آموزش کشور به‌عنوان دبیر این شورا است که با این قانون نقش مهمی در چگونگی حذف کنکور دارد.

با این قانون مقرر شد که پذیرش دانشجو از طریق سوابق تحصیلی  به صورت تدریجی و صعودی باشد تا بعد از ۵ سال ۸۵ درصد سوابق تحصیلی ملاک پذیرش دانشجویان قرار گیرد، تاثیر مثبت و قطعی سوابق تحصیلی به میزان ۲۵ درصد تا کنکور سال ۱۳۹۴ اعمال شد اما در آزمون سراسری ۱۳۹۵ با شکایت یکی از شرکت‌کنندگان کنکور به دیوان عدالت اداری حذف گردید چون باید نمرات سه سال آخر دوره متوسطه ملاک سوابق تحصیلی قرار می گرفت که ظاهرا تنها نمرات سال آخر به‌عنوان سوابق تحصیلی لحاظ می شد.

آن زمان برای رفع این ابهام نمایندگان مجلس نهم در آخرین روزهای کاریشان بندی از قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور را اصلاح کردند که طبق آن سابقه تحصیلی نمرات تعدادی از دروس دوره متوسطه دوم و پیش دانشگاهی است که امتحانات آن مطابق اصول سنجش و متوسط وزارت آموزش و پرورش به صورت سراسری، نهایی و استاندارد مطابق مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش برگزار می شود.همچنین تأثیر سوابق تحصیلی برای سال ۱۳۹۵ مثبت خواهد بود و در سایر موارد پس از بررسی کارشناسی در سال های آینده اعمال خواهد گردید.  

با این مصوبه کنکور در سال‌های ۹۵ تا ۹۷ با ۲۵ درصد تاثیر مثبت سوابق تحصیلی برگزار شد. کنکور سال ۱۳۹۸ با تاثیر مثبت حداکثر ۳۰ درصدی برای نظام جدید و ۲۵ درصدی برای نظام قدیم به پایان رسید و قرار است همین روند در کنکور امسال تکرار شود. نتیجه آن است که با ادامه این روند شاهد تاثیر قطعی معدل در کنکور سراسری نخواهیم بود و نمی توان انتظار برداشتن گام محکمی برای حذف کنکور داشت.

استفاده از سوابق تحصیلی در برخی از رشته های تحصیلی

روی دیگر ماجرا کاهش تعداد متقاضیان برخی رشته های تحصیلی است که عملا اعمال سوابق تحصیلی در این رشته ها می تواند ملاکی برای پذیرش در دانشگاه ها باشد به خصوص در شرایط شیوع ویروس کرونا که پرهیز از اجتماعات امری لازم و ضروری است. در این باره علیرضا منادی رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد:در شرایط شیوع کرونا باید درباره نحوه برگزاری کنکور بررسی های بیشتری صورت گیرد. می توان از ۱۰۰ درصد رشته ها ۸۵ درصد را بدون آزمون و از طریق سوابق تحصیلی در دانشگاه ها پذیرش و سال تحصیلی را شروع کرد و تنها برای ۱۵ درصد باقیمانده آزمون را برگزار کرد.

موضوعی که سیدعلی یزدی خواه نماینده تهران در تذکری در یکی از جلسات مجلس یازدهم به نحو دیگر بیان کرد. او ابتدا از اجرایی نشدن مصوبه مجلس در ۱۳۹۲ درباره کنکور و نحوه جذب دانشجو براساس سوابق تحصیلی انتقاد کرد و یاد آور شد که طبق مصوبه مجلس در سال ۱۳۹۵ باید ۸۵ درصد ظرفیت دانشگاه ها از طریق اعمال سوابق تحصیلی تکمیل شود؛ قانونی که اجرایی نشده و به جای آن قرار است کنکور سراسری در شرایط شیوع کرونا برگزار شود امیدواریم حداقل دولت در سال آینده موضوع حذف کنکور و جذب دانشجو براساس سوابق تحصیلی را اجرایی کند.

جلیل میرمحمدی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت و گویی با ایسنا گفته بود که در بسیاری از رشته های دانشگاهی داوطلب به اندازه صندلی های آن رشته وجود ندارد به همین دلیل در آن رشته ها نیازی به برگزاری آزمون نیست. می توان قبل از برگزاری آزمون مهلتی را تعیین کرد و اعلام نمود که داوطلبان چنین رشته هایی می توانند بر اساس معدل تحصیلی خود وارد دانشگاه شوند. با این کار تعداد قابل توجهی از متقاضیان شرکت در کنکور کاهش پیدا می کند. تنها چند رشته در حوزه های علوم پزشکی، علوم انسانی و ریاضی فیزیک برای کنکور سراسری باقی می ماند که از آنها می توان با رعایت پروتکل های بهداشتی آزمون گرفت و در عین حال تعداد شرکت کنندگان در کنکور را کم کرد.

با توجه به شیوع مجدد کرونا انتظار می رود مسوولان از ظرفیت های قانون یعنی اعمال سوابق تحصیلی به جای برگزاری کنکور با تعداد زیاد داوطلبان استفاده کنند تا مشکلی در آغاز سال تحصیلی ایجاد نشود و در عین حال کنکور فقط برای تعدادی از رشته ها در دانشگاه های پرمخاطب برگزار شود، اتفاقی که می تواند گامی محکم در جهت عمل به تاکیدات رهبر معظم انقلاب درباره تصمیم گیری پیرامون «بودن یا نبودن کنکور» باشد.