فرزندآوری و پیری جمعیت | زنگ خطر پیری جمعیت در کشور به صدا درآمده

نویسنده : سمیه توکلی 

زنگ خطر پیری جمعیت در کشور به صدا درآمده، نرخ رشد جمعیت در کشور در حال کاهش است، مسائل متعددی در بحث فرزندآوری در جامعه مطرح می‌شود، اما به‌نظر می‌رسد عوامل گوناگونی دست به دست هم داده‌اند تا خانواده‌ها زیر بار قبول مسئولیت فرزند نروند.  شاید یکی از عمده‌ترین دلایل آن که از زبان زوج های جوان بیان می‌شود، مسائل و مشکلات اقتصادی، هزینه‌های بالای تولد تا تحصیل و دردسرهای تربیت فرزند است و شاید کمتر کسی بگوید که علاقه‌ای به داشتن فرزند ندارد.

امروز شاید مسائل فرهنگی بر مسائل اقتصادی در بحث فرزندآوری پیشی گرفته است، در انتهای دهه شصت تبلیغات گسترده‌ای در کشور بر بحث کنترل جمعیت صورت گرفت و شعار " فرزند کمتر- زندگی بهتر" در ذهن همه افراد جامعه نقش بست، در کنار اقدامات تبلیغی، خانوارهایی که اقدام به فرزندآوری می‌کردند و تعداد فرزندان آن‌ها از سه فرزند بیش‌تر می‌شد، این فرزندان از داشتن برخی حقوق اجتماعی محروم می‌شدند.

اکنون پس از چند دهه تبلیغات گسترده در حوزه کنترل جمعیت، تشویق مجدد خانواده‌ها به فرزندآوری کاری بسیار دشوار است، زیرا از نظر فرهنگی بسیاری از افراد نمی‌پذیرند که تعداد فرزندان آن‌ها از دو فرزند تجاوز کنند، بسیاری از خانواده‌ها نیز معتقدند که اگر تعداد فرزندان آن‌ها کم باشد، می‌تواند فرصت بیش‌تری برای تربیت و رسیدگی به فرزندان خود داشته باشند.

حمایت از فرزندآوری یا کمک هزینه فرزندان یکی از خدمات امنیت اجتماعی جهت پرداخت کمک هزینه به والدین یا سرپرستان کودکان، نوجوانان و در برخی موارد جوانان است. تعدادی از کشورهای مختلف با روشهای متفاوتی این نوع حمایت را اعمال می‌کنند. در اکثر کشورها، بهره‌مندی از این کمک هزینه وابسته به میزان درآمد خانواده و تعداد فرزندان می‌باشد و با افزایش درآمد خانوار این مبلغ کاهش می‌یابد و در نهایت به خانوارهای با درآمد کافی تعلق نمی‌گیرد.این برنامه در جهت اطمینان از تربیت کودک با دسترسی به تغذیه، بهداشت و آموزش مناسب تدوین گردیده است و مبلغ پرداختی جدا از سایر مزایا نظیر تحصیل و خدمات درمانی رایگان می‌باشد.

در ایران چه اقداماتی برای افزایش فرزندآوری و جلوگیری از پیری جمعیت در نظر گرفته شده است؟

در ایران حمایت های فرزندآوری به مرخصی مادران در زمان زایمان و اخیرا مرخصی پدران محدود می‌شد.اما در جریان جدی شدن این مسئله، مجلس امتیازاتی را برای زوج ها در نظر گرفتند.مجلس ده مصوبه در بودجه ۱۴۰۱ برای این موضوع در نظر گرفته است :

-تصویب تسهیلات 120 تا 150 میلیون تومانی ازدواج

-تصویب پرداخت تسهیلات 20 میلیون تومانی برای تولد فرزند اول

-تصویب پرداخت تسهیلات 40 میلیون تومانی برای تولد فرزند دوم

-تصویب تسهیلات 60 میلیون تومانی برای تولد فرزند سوم

- پرداخت تسهیلات 80 میلیون تومانی برای تولد فرزند چهارم

-تصویب تسهیلات 100 میلیون تومانی برای تولد فرزند پنجم به بعد

-افزایش 3 برابری یارانه فرزندان خانواده‌های دهک‌های اول تا چهارم دارای حداقل 3 فرزند تحت تکفل

-افزایش سه برابری کمک هزینه حقوق اولاد تازه متولدین

-تخصیص سهام به متولدین سال 1400 به بعد

-تصویب افزایش دو برابری کمک هزینه عائله‌مندی مزدوجین جدید

 همچنین نمایندگان طرحی تحت عنوان حمایت از جمعیت و تعالی خانواده  تهیه و تدوین کرده بودند، وکلای‌ملت بر اساس ظرفیت اصل 85 قانون اساسی اختیار بررسی و رسیدگی به طرح مذکور را به کمیسیون ویژه داده بودند که پس از چند بار رفت و برگشت بین مجلس و شورای نگهبان در نهایت در آبان ماه سال جاری طرح مذکور به تایید شورای نگهبان رسید و برای اجرایی شدن به دولت ابلاغ شد.