چرا ما نمیتوانیم افکار خود را کاملاً پاک کنیم؟
هنگامی که برای زدودن افکار مغزی خود تلاش میکنیم، آن افکار به شکلی ناخواسته در مغز مخفی میشوند. مطالعات نشان میدهد که در چنین شرایطی افکار ما به نواحی دیگر سرایت میکند و شبکهای از مناطق مغزی مورد حملهٔ اختلالات ذهنیِ تهاجمی همچون اختلال اضطراب پس از حادثه قرار میگیرند.
در یک پژوهش از شرکتکنندگان خواستند که به تصاویر بروکلی سبز و سیب قرمز خیره شوند و سپس بکوشند ۱۲ ثانیه از فکر کردن به این تصاویر پرهیز نمایند و ذهن خود را پاک نگه دارند. تعدادی از این شرکتکنندگان توانستند از فکر کردن به تصاویر میوه و سبزی اجتناب کنند، اما اسکن مغزی آنها بیانگر چیز دیگری بود. فکر کردن داوطلبانه به این مواد غذایی موجب فعالیت نیمکرهٔ چپ مغزشان میشد و نیمکرهٔ راست مغزشان هنگامی شروع به فعالیت میکرد که آنها در تلاش برای پاکسازی این افکار از مغز خود بودند. بخشی از مغز که کورتکس بینایی نامیده میشود مسئول تصاویر ذهنی است و افکار را به شکلی ناخودآگاه ایجاد میکند. افکار مرتبط با مواد غذایی در لوب پسسَری قرار میگیرند که مسئول تشخیص اشیاء است. بدینترتیب حتی وقتی میکوشیم که تصویری را فراموش کنیم، تصاویر ذهنی به شکلی ناخودآگاه در مغز تولید میشوند.
در واقع محتوای افکاری که حذف میگردند بدون آگاهی فرد مخفی میشوند و به نظر میرسد جلوگیری از افکار نمیتواند نتیجهای داشته باشد. البته منع افکار به معنای جایگزینی آن با گزینهٔ دیگر نیست، بلکه به معنای پرهیز از فکر کردن به یک گزینهٔ خاص است. بنابراین نمیتوان یقین داشت که این شرکتکنندگان واقعاً تصویر سیب یا بروکلی را با تصاویر دیگری جایگزین نکرده باشند. لازم به یادآوری است که فکر کردن به گزینهٔ میوه و سبزی با دلواپسیهای زندگی روزمرهٔ ما متفاوت است و الگوهای فکری میتوانند معلول مشکلات روانی باشند، اما این یافتهها برای درک بهتر ذهن و دریافتن این مسأله که چرا کنترل افکار ناخواسته آسان نیست، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
سعید عزیزی:
آیا شما هم سرماخوردگی روانی دارید؟
یک مشاور خانواده گفت: وقتی افراد نمیدانند که چرا حالشان خوب نیست، دچار سرماخوردگی روانی شدهاند.
سعید عزیزی، مشاور خانواده درباره خمودی و افسردگی و تفاوت آن با افسردگی مزمن گفت: یک بیماری افسردگی وجود دارد که به آن بیماری حاد گفته میشود و علت آن میتواند مرگ یک عزیز، افسردگی بعد از زایمان در خانمها و ... باشد.
وی گفت: بحث ما افسردگی روانی یا افسردگی مزمن است که بدون اینکه دلیل مشخصی داشته باشد، اتفاق میافتد و ۵ نشانه دارد که میتواند در افراد گواه این افسردگی باشد.
افسردگی روانی چه نشانههایی دارد
۱. اختلال در خواب؛ کسانی که دچار افسردگی مزمن هستند، یا از بی خوابی رنج میبرند یا زیاد میخوابند. معمولا این افراد از خواب لذت نمیبرند.
۲. خستگی جسمی؛ این افراد احساس کسلی و خستگی میکنند و دوست ندارند از رختخوابشان بلند شوند. بدن این افراد کوفته است و خواب هم نمیتواند این خستگی را برطرف کند.
۳. بی انگیزگی؛ این افراد مدام کلمات ناامید کننده به کار میبرند که «کار کنیم که چه بشود.»
۴. عدم نشاط؛ کسانی که دچار افسردگی روانی هستند، هیچ چیزی حالشان را خوب نمیکند و نسبت به همه چیز بی تفاوت هستند.
۵. افکارمنفی؛ فکر منفی هم از نشانههای افسردگی مزمن است، افکاری مانند حسرت گذشته، بهم ریختگی روانی فکر این افراد ملتهب میکند.
فعالیت جسمانی معجزه میکند
این مشاورخانواده درباره افسردگی حاد این را هم گفت: تمامی این نشانهها میتواند مقدمه افسردگی حاد باشد که به دارو و درمانهای خاص نیاز است. اما هدف ما رفتاردرمانی است که به نسبت دارو درمانی در اولویت است. با تغییر سبک و روش زندگی از جمله فعالیت جسمانی میتوان حال خوب را در افراد ایجاد کرد.
فرمول یک به سه برای آرامش ذهنی
سعید عزیزی درباره شیوههایی که در اسکاندیناوی برای ترویج مهارت ارتباطات اجتماعی به کار برده میشود، گفت: تحقیقی که در اروپای شمالی انجام شده، فرمول یک به سه است؛ به این معنا که هر یک ساعت فعالیت جسمانی سنگین، سه ساعت آرامش ذهنی و تمرکز به فرد میدهد. افرادی که از بهم ریختگی سیستم عصبی رنج میبرند، پرش افکار دارند باید با انجام فعالیت جسمانی، ذهنشان را آرام کنند.
فعالیت جسمانی فقط رفتن به باشگاه نیست
این مشاور خانواده در پاسخ به این سوال که فعالیت جسمانی چه نوع فعالیتهایی را دربر میگیرد، گفت: هر نوع فعالیتی که به فرد تحرک دهد و فرقی نمیکند که چه تحرکی باشد؛ به عنوان مثال، برای زنان خانهدار ظرف شستن و تمامی کارهایی که به خانه مربوط باشد، فعالیت جسمانی محسوب میشود؛ بنابراین فعالیت جسمانی صرفا رفتن به باشگاه نیست.
سعید عزیزی گفت: استراحت فعالیت ذهنی، فعالیت جسمی است و استراحت فعالیت جسمی، خواب است. به این معنا که وقتی شما فعالیت ذهنی انجام میدهید و بهم ریختگی روانی دارید، نباید بخوابید؛ چراکه کابوس شبانه میبینید. از طرفی ذهن خسته به فرد اجازه خواب را نمیدهد و اینجاست که باید با فعالیت جسمانی، جسم را خسته کرد.
این مشاور خانواده در پاسخ به این سوال که چه معادلهای برای افراد تعریف شده که چند ساعت فعالیت جسمانی و ذهنی انجام دهند، گفت: هیچ آدمی مثل هم نیست و ما نمیتوانیم بین آدمها خطکش بگذاریم؛ چراکه انسانها متفاوت هستند و نمیتوان حکم کلی برای آنها تعریف کرد.
دیدگاه تان را بنویسید