همه چیز درباره بواسیر؛ از علل تا نحوه درمان و پیشگیری

بواسیر چیست؟

بواسیر به ورم رگ های خونی ای گفته می شود که در اطراف مقعد یا در پایین راست روده (بخش پایانی روده که به مقعد خم می شود) وجود دارند.

بواسیر دو نوع است: بواسیر داخلی و بواسیر خارجی. بواسیر داخلی درد اخل مقعد یا راست روده به وجود می آید و بواسیر خارجی بیرون مقعد. بواسیر خارجی شایع تر و البته مشکل سازتر است.

انواع بواسیر: داخلی و خارجی

نشانه های بواسیر

نشانه های بواسیر عبارتند از:

• احساس خارش شدید در اطراف مقعد
• احساس سوزش و درد در اطراف مقعد
• ظاهر شدن یک برآمدگی خارش دار یا دردناک در نزدیکی مقعد یا ورم مقعد
• نشت مدفوع
• دردناک بودن اجابت مزاج
• خونی شدن مقعد بعد از اجابت مزاج

بواسیر گرچه با درد همراه است، اما خطرناک نیست و اغلب خود به خود و بدون درمان خاصی برطرف می شود. اگر زیاد دچار این مشکل می شوید، ممکن است به دلیل خونی که بدن بر اثر بواسیر از دست می دهد دچار کم خونی شوید، گرچه این اتفاق به ندرت رخ می دهد.

علل بواسیر

کارشناسان درمورد علت بروز بواسیر کاملاً مطمئن نیستند. اما عوامل احتمالی عبارتند از:

• تلاش و تقلا هنگام اجابت مزاج
• مشکلات ناشی از یبوست مزمن
• نشستن طولانی مدت، به ویژه روی توالت فرنگی
• سابقه ی بروز بواسیر در خانواده

ریسک فاکتورها

بواسیر می تواند به صورت ژنتیکی از والدین به فرزندان منتقل شود، بنابراین اگر پدر و مادر شما دچار بواسیر باشند، احتمال بروز این مشکل در شما بیشتر است. بلند کردن مداوم چیزهای سنگین، چاقی، یا وارد شدن مداوم دیگر انواع فشار به بدن می تواند ریسک بروز بواسیر را بالا ببرد.

ایستادن طولانی مدت و بدون استراحت می تواند باعث ایجاد بواسیر شود. داشتن رابطه ی جنسی مقعدی به صورت مداوم و اسهال هم از دیگر عواملی هستند که ریسک بروز بواسیر را بالا می برند.

علاوه بر این ها، احتمال بروز بواسیر در زنان باردار بالاتر است. با بزرگ تر شدن رحم در دوران بارداری، این مسأله باعث وارد آمدن فشار به رگی می شود که در روده بزرگ قرار دارد، در نتیجه این رگ متورم می شود.

تشخیص بواسیر

معاینه ی بصری مقعد ممکن است برای تشخیص بواسیر کافی باشد. پزشک ممکن است معاینه ی دیگری هم انجام دهد تا از نبود موارد غیر عادی در داخل مقعد هم مطمئن شود. به این روش معاینه ی دیجیتالی مقعد گفته می شود. در این روش پزشک یک انگشت خود را که با دستکش پوشیده شده و به ماده ی روان ساز آغشته است درون مقعد بیمار فرو می کند. اگر پزشک مورد غیر عادی ای احساس کند، ممکن است یک آزمایش دیگر هم به نام سیگموئیدوسکوپی تجویز کند.

در روش سیگموئیدوسکوپی پزشک از یک دوربین کوچک برای تشخیص بواسیر داخلی استفاده می کند. این دوربین فیبر-اپتیک کوچک که به آن سیگموئیدوسکوپ گفته می شود، در داخل یک لوله ی کوچک قرار دارد که وارد مقعد می شود. پزشک با این روش می تواند تصویر واضحی از درون مقعد بیمار پیدا کند و بواسیر درون آن را از نزدیک مورد بررسی قرار دهد.

درمان بواسیر

برای بواسیر هم درمان های خانگی وجود دارد و هم درمان های تخصص تر.

تسکین درد: برای کاهش درد ناشی از بواسیر، هر روز به مدت دست کم ۱۰ دقیقه درون یک تشت آب گرم بنشینید. اگر درد غیر قابل تحمل است، از شیاف های بدون نسخه، پماد یا کرم برای کاهش سوزش و خارش استفاده کنید.

مکمل های فیبری: اگر دچار یبوست شده اید، می توانید از مکمل های فیبری هم استفاده کنید که به شل شدن مدفوع کمک می کنند. فراموش نکنید که پیش از مصرف مکمل حتماً باید با پزشک مشورت کنید.

درمان های خانگی: داروهای موضعی بدون نسخه، مثل پماد هیدروکورتیزون یا کرم بواسیر می تواند از درد و ناراحتی ناشی از بواسیر بکاهد. یک روش مفید دیگر هم که قبلاً به آن اشاره شد این است که هر روز ۱۰ تا ۱۵ دقیقه مقعد خود را درون یک تشت آب گرم فرو ببرید.

رعایت بهداشت را هم فراموش نکنید. هر روز مقعد خود را با آب گرم شستشو دهید. اما از صابون استفاده نکنید چون می تواند بواسیر را تشدید کند. بعد از اجابت مزاج هم از خشک کردن مقعد با دستمال کاغذی خشک و زبر خودداری کنید.

استفاده از کمپرس سرد بر روی مقعد می تواند به کاهش ورم بواسیر کمک کند. داروهای مسکن مثل استامینوفن، ایبوپروفن، یا آسپیرین هم می توانند از احساس درد و ناراحتی شما بکاهند.

روش های پزشکی: اگر درمان های خانگی تأثیرگذار نبودند، ممکن است پزشک روش بستن کش لاستیکی را به شما توصیه کند. در این روش پزشک با قرار دادن یک کش لاستیکی به دور بواسیر، آن را کوچک می کند. این کار مانع از گردش خون درون بواسیر می شود، در نتیجه بواسیر شروع به کوچک شدن می کند. این روش تنها باید توسط پزشک متخصص انجام شود، بنابراین در خانه دست به این کار نزنید.

اگر روش بستن با بند لاستیکی برای شما مناسب نباشد، ممکن است پزشک از یک درمان تزریقی به نام اسکلروتراپی استفاده کند. در این روش، پزشک یک ماد ی شیمیایی را مستقیماً به درون رگ خونی تزریق می کند که باعث کوچک شدن اندازه ی بواسیر می شود.

پیشگیری از بواسیر

برای پیشگیری از بروز بواسیر یا جلوگیری از تشدید آن باید از هر گونه تلاش و تقلا در هنگام اجابت مزاج خودداری کنید. علاوه بر این، سعی کنید آب بیشتری بنوشید. نوشیدن به اندازه ی آب می تواند مانع از سفت شدن مدفوع شود.

به محض احساس اجابت مزاج به دستشویی بروید تا از ایجاد بواسیر جلوگیری شود. مرتب ورزش کنید تا دچار یبوست نشوید. از نشستن طولانی مدت، به ویژه بر روی سطوح سفت مثل سیمان یا کاشی خودداری کنید.

مواد غذایی ای مصرف کنید که سرشار از فیبر غذایی هستند چون مصرف فیبر غذایی به شل شدن مدفوع و در نتیجه دفع راحت تر آن کمک می کند. این مواد غذایی می توانند ریسک بروز بواسیر در آینده را کاهش دهند.

برخی منابع فیبر عبارتند از: میوه ها و سبزیجات، سبوس، گندم کامل، جو دو سر پرک شده، برنج قهوه ای و غیره.

دیگر مشکلات مرتبط با بواسیر

بواسیر به ندرت باعث بروز مشکلات دیگری می شود، اما این موارد عبارتند از:

• لخته شدن خون در رگ متورم شده
• خونریزی
• کم خونی به دلیل از دست رفتن خون بدن