خطر شکستن آخرین پل بازگشت به برجام | بسته‌های تحریمی غیرقابل تصور در راه است؟

خطر شکستن آخرین پل بازگشت به برجام | تحریم‌های جدید در راه است؟

قدرت‌های اروپایی که به طور سنتی از تعامل با ایران دفاع می‌کردند، در حال فشار آوردن به جمهوری اسلامی هستند و یکی از آخرین درهای باز تهران روی به غرب در زمان افزایش تنش‌ها در خارج و داخل در حال بسته شدن.

این تغییر و تحول خطیر تحت تاثیر اتهامات غرب علیه ایران، به رغم تکذیب تهران درباره عرضه هواپیماهای بدون سرنشین ایران به روسیه و حمایت غرب از ناآرامی ها در داخل کشور رخ داده است. بدین ترتیب چشم انداز بازگشت به توافق هسته ای ۲۰۱۵ تقریباً در حال از بین رفتن است.

تغییر نگرش خطرناک

یک دیپلمات اروپایی که نخواست نامش فاش شود به میدل ایست آیگفت: «در افکار عمومی و مطبوعات، تأکید بر مسائل داخلی ایران است، اما وقتی با مقامات دولت‌ها به‌صورت خصوصی صحبت می‌کنید، به نظر می رسد ممکن است آنها [به بهانه] محموله‌های پهپادها ابتدا وارد عمل شوند»

این تغییر نگرش در اجرای سریع تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران مشهود است - اقدامی شگفت‌انگیز برای کسانی که با رویکرد غالباً ثابت اتحادیه در سیاست‌گذاری آشنا هستند.

بسته های تحریمی غیرقابل تصور و سمی شدن روابط متقابل

از 10 اکتبر، اتحادیه اروپا سه بسته تحریمی را علیه ایران اعلام کرده است - بیش از تحریم های اتحادیه اروپا در 9 سال گذشته. دو بسته تحریمی پس از آغاز ناآرامی ها در ایران اعمال شده است.

در 20 اکتبر -حدود یک ماه پس از انتشار اولین گزارش‌های ادعایی مبنی بر متهم کردن مسکو به استقرار پهپادهای ایرانی در جنگ- اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را علیه ایران به بهانه ارسال پهپاد به روسیه وضع کرد.

دیپلمات مذکور به میدل ایست آی گفت: «اگر شما با هر دیپلمات حرفه‌ای در بروکسل صحبت می‌کنید، تائید می کند تا همین اواخر بازگشت تحریم‌ها غیرقابل تصور بود.»

الی گرانمایه، کارشناس مسائل ایران در شورای روابط خارجی اروپا، به میدل ایست آی گفت: «به نظر می رسد که ایران دچار اشتباه محاسباتی شده، چرا که جنگ در اوکراین باعث مسموم شدن روابطش با اروپا شده است . در حال حاضر بحث ایران در اروپا امروز به همان اندازه که در آمریکا سمی شده است».

چرخش شرقی

روابط ایران با اروپا در حالی رو به سردی است که روابط نوپای تهران با روسیه مسیری متفاوت را در حال طی کردن است. این دو در جنگ سوریه متحد یکدیگر بودند و نیروی هوایی روسیه با همراهی مستشاران زمینی ایران برای نجات دولت بشار اسد با یکدیگر ترکیب شد.

امروز، تحلیلگران و دیپلمات ها می گویند که این دو از یک همکاری ساده در نقاط بحران زده فراتر می روند و به سمت یک مشارکت ایدئولوژیک تر می روند.

اولین سفر ولادیمیر پوتین به خارج از روسیه و فراتر از کشورهای عضو اتحاد جماهیر شوروی سابق پس از حمله به اوکراین به ایران بود. پوتین وعده داده که تلاش ایران برای پیوستن به سازمان همکاری شانگهای -یک بلوک امنیتی در آسیای مرکزی که به عنوان وزنه تعادلی برای نفوذ غرب در اوراسیا طراحی شده- را تسریع کند.

دیپلمات اروپایی یاد شده هم به میدل ایست آی گفته: «جنگ در اوکراین تلاش‌ها برای تلاش برای احیای مذاکرات را پیچیده می‌کند، چرا که هیچ‌کس در موقعیتی نیست که برای ازسرگیری توافق استدلالی داشته باشد، زیرا افکار عمومی مخالف آن و با وضعیت کنونی جنگ در اوکراین منطقی نخواهد بود».

اما همزمان با سرد شدن روابط با اروپا، تهران و همسایگانش نزدیکی محتاطانه را دنبال می کنند. امارات و کویت هر دو سفیران خود را در ایران منصوب کردند.

گرانمایه گفت: «تهران می‌پرسد آیا ما واقعاً دیگر به اروپا نیاز داریم، زیرا امارات یا قطر ممکن است به عنوان تسهیل‌کننده مذاکرات با آمریکایی‌ها مفیدتر باشند. اگر چه من هنوز فکر می‌کنم آنها در این ارزیابی اشتباه می‌کنند. باید در خاطر داشت که با آتش زدن پل‌ها با اروپا، پل احیای احتمالی برجام می‌سوزد.»