نان بربری از کجا به ما رسید؟

گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در توضیحی درباره «نان بربری» آورده است: «گروهی از مهاجران افغان در سال‌های ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۸ هـ‌ ق، از بربرستان یا هزاره‌جات به شرق ایران کوچ کردند و به «بربر» و «بربری» معروف شدند. 

در ۱۳۱۶هـ ش نام آن‌ها را به «خاوری»(منسوب به خاور یا خراسان)تغییر دادند. آن‌ها نان بربری را، که «پنجه‌کَش» می‌گویند، به ایرانیان معرفی کردند که اوایل فقط خودشان و آن هم در خراسان و در تنور زمینی می‌پختند که طعم آن کمی تلخ می‌نمود. رواج بربری در تهران در اواخر قاجار نیز توسط همین‌ها بود.

در خاطرات مونس‌الدوله می‌خوانیم: «پشت عمارت مسعودیه یک محله و یک تکیه بود که آن‌جا را سر تخت بربری‌ها می‌گفتند. یک سر این محله توی خیابان اکباتان امروز - خیابان باغ‌وحش آن روزها- و یک سرش توی خیابان چراغ‌برق بود. بیشتر اهل این محله «بربری» بودند و زن‌هاشان نان بربری می‌پختند و مردهاشان می‌فروختند». 

منبع: وبگاه دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی؛ خاطرات مونس‌الدوله؛ تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم (جعفر شهری)؛ تاریخ نان در ایران (ویلِم فلور). »