شرق: طرف‌های برجام به اعلام رسمی کلیدزدن غنی‌سازی ۲۰درصدی در ایران واکنش نشان دادند. این واکنش‌ها در حالی مطرح شد که سخنگوی دولت دیروز رسما از دستورات صادرشده در این زمینه گفت. ایران این تصمیم را طبق روال رسما به آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای نیز اطلاع داده است. اتحادیه اروپا در واکنش به این خبر این اقدام ایران را تخطی ایران از توافق هسته‌ای خواند؛ در‌حالی‌که روسیه بار دیگر در موضعی حمایت‌آمیز از مواضع ایران تأکید کرد اقدام اخیر ایران نیز برگشت‌پذیر است. مقام اروپایی البته در این زمینه تأکید کرد که آژانس هنوز اجرائی‌شدن این موضوع را تأیید نکرده است. همچنین رویترز دیروز مدعی شد که آژانس به‌زودی درباره ایران گزارش می‌دهد؛ اما تا لحظه تنظیم این گزارش، خبری منتشر نشد. صحبت‌های مقام روسی در‌این‌باره نیز همان توضیحی را به همراه داشت که سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری دیروز مطرح کرده بود. دستور آغاز غنی‌سازی 20 درصد به موجب مصوبه مجلس در همین زمینه در راستای رفع تحریم‌ها به دولت بار شده است.
ربیعی: فرایند تولید اورانیوم ۲۰ درصد آغاز شده است
سخنگوی دولت در این زمینه گفت: «اعتبار آیین‌نامه اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها تأمین و فرایند تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد آغاز شده است». علی ربیعی از دستور رئیس‌جمهور برای تأمین اعتبار این قانون خبر داد و گفت: «در هفته گذشته نیز رئیس‌جمهور در نامه‌ای به جناب آقای جهانگیری، معاون‌اول رئیس‌جمهور، درباره تأمین بودجه بخشی از این قانون در سال ۱۳۹۹ دستور لازم را داده است». توضیحات ربیعی در این زمینه در حالی مطرح می‌شود که رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در مصاحبه‌ای با انتقاد از روند تصویب مصوبه مجلس در این زمینه تأکید کرده بود تصویب‌کنندگان درباره تأمین منابع مالی این طرح پیش‌بینی‌ای نکرده‌اند. ربیعی افزود: «همچنین رئیس‌جمهور در روزهای گذشته دستور اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها را صادر و از ساعاتی پیش فرایند تزریق گاز شروع شد و تا ساعاتی دیگر اولین محصول اورانیوم غنی‌شده UF6 به دست خواهد آمد». ربیعی تصریح کرد: «همه این فرایند پس از انجام اقدامات اولیه از قبیل اطلاع‌رسانی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تحویل پرسشنامه طراحی بر مبنای تعهدات پادمانی کشور صورت گرفته است». سخنگوی دولت تأکید کرد: «مواضع دولت درباره این قانون به‌صراحت اعلام شده است. با‌این‌حال دولت خود را ملزم به اجرای قانون می‌داند». اشاره ربیعی به اعلام مواضع دولت، در راستای همان انتقادات علی‌اکبر صالحی و نیز انتقاداتی است که مصوبه مجلس را دارای پتانسیل ایجاد مانع بر سر روند کار دستگاه دیپلماسی کشور می‌داند. علی‌اکبر صالحی در گفت‌وگویی که با وب‌سایت انتخاب در‌این‌باره کرده بود، انتقاداتی صریح و تند درباره این مصوبه مطرح کرده بود. او مصوبه مجلس را دارای نقص جدی خوانده و گفته بود: «می‌گویند هزار سانتریفیوژ آی‌آر۶ بسازید. خب ما این توانایی را داریم، می‌سازیم؛ اما نگفته‌اند پولش را چه کسی می‌دهد؟ این یک نقص جدی قانونی است. من تعجب می‌کنم که شورای نگهبان چگونه این قانون را تصویب کرده است؛ چون عمدتا تا جایی که مطلع هستیم، اگر قانونی وضع شود و هزینه برای دولت در آن دیده شود؛ ولی منابعش دیده نشود، شورای نگهبان آن را رد می‌کند». او تصریح کرد: «اینها یا نمی‌دانند منابع داخلی ما چقدر است یا نمی‌دانند ارزش هر سانتریفیوژ آی‌آر۶ چقدر است! بنابراین این یک نقص در قانون است. من نمی‌دانم چطور می‌خواهند برطرف کنند». او توضیح داد با توجه به تخصیص‌نیافتن منابع، سازمان متبوع او در اجرای این خواسته‌ها به مشکل بر‌خواهد خورد؛ چون منابعی در بودجه ۹۹ برای این کارها دیده نشده است: «بنابراین چون قانون شامل و کاملی نبوده، خودش مانع برای خودش ایجاد کرده است». او درباره تصویب و تأیید این طرح ادامه داد: «نمایندگان شورای نگهبان هم حضور داشتند. باز مختصر مشکلاتی که از منظر خودشان پیش می‌آید، رخ داد که شورای نگهبان رفع مشکل کرد؛ ولی برای من هنوز همان ابهامی که گفتم، باقی است که منابع مالی را چرا ندیدند. پاسخی هم نشنیدم. یک پاسخ غیرمستقیم شنیده‌ام که گفته‌اند تأمین می‌کنیم. از عده‌ای در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی پرسیده‌اند، گفته‌اند ظاهرا این تأمین می‌شود. خب این‌طور که نمی‌شود قانون‌گذاری کرد، به اعتبار صحبت یک نفر. قانون تعیین‌کننده منابع است. فرد که نمی‌تواند تأمین‌کننده منابع باشد، حالا اگر درست باشد. من گفتم که این را شنیده‌ام. خودشان می‌دانند؛ یعنی خودشان باید پاسخ دهند».
خطیب‌زاده: برگردند، برمی‌گردیم
سخنگوی وزارت خارجه ایران اما بار دیگر به ارائه این توضیح پرداخت که اقدامات ایران در این زمینه برگشت‌پذیر هستند. سعید خطیب‌زاده درباره واکنش احتمالی دیگر کشورها به نامه اخیر ایران به آژانس ابراز کرد: «قانون تفسیربردار نیست. البته ما قبلا نظرات خود را اعلام کرده بودیم. ایران تعهداتی ذیل معاهده عدم اشاعه و برجام دارد. همه اقدامات ما به دلیل آن بوده که طرف مقابل نتوانسته به تعهداتش عمل کند». او ادامه داد: «ما برخی از تعهدات‌مان را انجام ندادیم؛ در‌حالی‌که آنها هیچ‌کدام را انجام ندادند. این اقدامات برای ایجاد توازن بوده است. وقتی طرف مقابل تعهداتش را به شکل مؤثر انجام دهد، همه اقدامات ما نیز بازگشت‌پذیر است».
اتحادیه اروپا: اجتناب کنید
اقدام ایران البته باز هم با واکنش منتقدانه اتحادیه اروپا همراه شد. سخنگوی کمیسیون روابط خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌‌وگو با اسپوتنیک گفت: اتحادیه اروپا مطلع شده که ایران سطح غنی‌سازی اورانیوم را بالا برده است. اگر این اعلام اجرائی شود، به‌مثابه خروج چشمگیر ایران از پایبندی‌هایش به توافق هسته‌ای خواهد بود. پیتر استانو گفت این اقدام ایران پیامدهای خطرناکی بر مقابله با انتشار سلاح هسته‌ای خواهد داشت. استانو افزود: «بار دیگر تأکید می‌کنیم که از هرگونه اقدامی که ممکن است مانع حفظ برجام شود، اجتناب کنید». این مقام اتحادیه اروپا خاطرنشان کرد: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا این لحظه اجرائی‌شدن این اعلان ایرانی را تأیید نکرده است و ارزیابی اتحادیه اروپا از برنامه هسته‌ای ایران مبتنی بر اقداماتی است که اتخاذ می‌کند، نه اعلام برنامه‌ها». در همین زمینه، رویترز گزارش داد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده است که مدیرکل آژانس روز دوشنبه، یعنی دیروز، قصد داشته به اعضای این سازمان درباره تحولات اخیر درباره غنی‌سازی اورانیوم در ایران اطلاع‌رسانی کند؛ اما تا لحظه تنظیم این گزارش، خبری در‌این‌باره منتشر نشد. سخنگوی آژانس از طریق ایمیل به خبرگزاری رویترز اعلام کرده است: «بازرسان آژانس بر فعالیت‌های تأسیسات فردو در ایران نظارت دارند. طبق اطلاعات آنها، قرار است رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، گزارشی را به اعضای آژانس درباره این فعالیت‌ها ارائه دهد».
روسیه: برجام عادی‌سازی شود، برگشت‌پذیر است
نماینده دیگر امضاکننده برجام نیز در همین زمینه بار دیگر بر برگشت‌پذیری اقدامات ایران تأکید کرد. نماینده روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توضیح داد: «ایران اعلام کرد که غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۲۰ درصد را از سر گرفته است. این تحول جدیدی نیست. این تصمیم در پی قوانین جدید پارلمان ایران پیش‌بینی‌پذیر بود». میخائیل اولیانوف در توییتی که در‌این‌باره نوشته بود، ادامه داد: «نکته اصلی این است که با عادی‌سازی احتمالی شرایط برجام، این اقدام برگشت‌پذیر است».
اسرائیل: ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است
این خبر البته واکنش اسرائیل را نیز به همراه داشت. نخست‌وزیر اسرائیل با اتهاماتی علیه ایران به این اقدام واکنش نشان داد. به گزارش ایسنا به نقل از الجزیره، بنیامین نتانیاهو، در واکنش به غنی‌سازی اعلام‌شده از سوی ایران مدعی شد: «افزایش غنی‌سازی اورانیوم در ایران نقض پایبندی‌های قبلی است و نشان‌دهنده نیت این کشور برای تولید سلاح هسته‌ای است». او در ادامه گفت: «اسرائیل به ایران اجازه نخواهد داد که به سلاح هسته‌ای دست یابد».
دیدگاه تان را بنویسید