سورپرایز ملکی معادل سه پایتخت | چقدر زمین و پول برای «۱۰ میلیون قطعه ۲۰۰متری» نیاز است؟

اخیرا یکی از نمایندگان مجلس اعلام کرد در مجلس شورای اسلامی طرحی در حال ارائه است که به پنج دهک پایین جامعه یک قطعه زمین داده شود، اختیار تصمیم‌گیری در ارتباط با این زمین‌ها نیز به آنها داده شود تا بتوانند به وسیله آن مشکلاتشان را برطرف کنند. براساس این طرح بیش از ۱۰ میلیون قطعه زمین باید به مردم واگذار شود. بنا بر اعلام طراحان، اگر این طرح تصویب و اجرا شود، بخش قابل توجهی از مشکلات مردم برطرف شده و در کنار آن رونق خوبی در صنعت ساختمان کشور به‌وجود می‌آید. اما فارغ از آنکه این واگذاری‌ها بتواند به رفع مشکلات مردم در حوزه مسکن کمک کند و تا چه میزان چنین طرحی جدی خواهد بود، سه سوال اساسی ایجاد می‌شود مبنی بر اینکه چقدر زمین برای اجرای این طرح مورد نیاز است؟ چه میزان بودجه و پول برای اجرای آن لازم است و از سوی دیگر آیا این میزان معادل تعداد واقعی نیازمندان به حمایت در بخش مسکن است؟

برآوردهای «دنیای اقتصاد» درباره جزئیات این طرح نشان می‌دهد برای واگذاری ۱۰ میلیون قطعه زمین ۲۰۰مترمربعی به خانوارها به ۲ میلیارد مترمربع زمین نیاز است که این میزان معادل ۲ هزار کیلومترمربع زمین است. با توجه به آنکه مساحت شهر تهران حدود ۶۰۰ کیلومترمربع است این میزان زمین دست‌کم برابر با سه برابر مساحت کل شهر تهران است.از سوی دیگر این میزان معادل ۱۳ برابر مساحت زمین‌های ۹۹ ساله‌ای است که در طرح مسکن مهر به این طرح اختصاص پیدا کرد. تامین و آماده‌سازی ۱۵۰ هزار کیلومترمربع زمینی که برای ساخت حدود ۲ میلیون و۳۰۰ هزار واحد مسکن مهر اختصاص یافت ۵ سال به طول انجامید.این درحالی است که وعده اجرای چنین طرح‌هایی مسبوق به سابقه است و یکبار دیگر در سال ۹۰ نیز وعده اعطای زمین‌های ۱۰۰۰ مترمربعی به هر خانوار مطرح شد. برای اجرای چنین طرحی و از آنجا که در آن زمان حدود ۲۰ میلیون خانوار در کشور وجود داشت حدود ۲۰ هزار کیلومتر مربع زمین مورد نیاز بود که بنا بر اعلام برخی کارشناسان برای تامین خدمات شهری و ساخت‌وساز در این زمین‌ها مجموعا باید ۳۰ هزار کیلومترمربع زمین تامین می‌شد. این طرح در نهایت اجرایی نشد.

درخصوص هزینه اجرای طرح‌های ساخت مسکن برآوردهای صورت گرفته از سوی دولت نشان می‌دهد تنها برای ساخت ۴۰۰ هزار واحد مسکن ملی و صرفا برای تامین برق این واحدها هزینه‌ای معادل ۱۰ هزار میلیارد تومان مورد نیاز است که این هزینه صرفا برای تامین برق این واحدها و معادل یک هفتم کل بودجه عمرانی کشور است.  همچنین برآوردها نشان می‌دهد برای ساخت این واحدها در صورت تصویب این طرح، به هزار هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است که معادل ۷/ ۱ برابر کل تسهیلات پرداختی شبکه بانکی در نیمسال اول سال جاری است.

این در حالی است که باید مشخص شود آیا این حجم عرضه زمین متناسب با تقاضای واقعی مسکن در کشور است. مطابق با آخرین نتایج سرشماری هم‌اکنون حدود ۲۵ میلیون خانوار در کشور سکونت دارند که نزدیک نیمی از آنها مستاجر هستند.اما براساس اعلام متولی مسکن تنها حدود ۲ میلیون و۶۰۰ هزار خانوار مستاجر در کشور نیازمند حمایت دولت برای تامین اجاره‌بها وهزینه اجاره‌نشینی هستند. بنابراین به نظر می‌رسد ابعاد این طرح بسیار گسترده‌تر از نیاز واقعی به اعمال حمایت در بخش مسکن است.

با این حال در ساعات پایانی روز گذشته یکی از نمایندگان مجلس در واکنش به خبر ارائه طرحی برای واگذاری زمین ۲۰۰ متری به بیش از ۱۰ میلیون نفر از اقشار دهک‌های پایین کشور گفت: هم‌اکنون در مجلس دو طرح مرتبط با حمایت از دهک‌های پایین مطرح شده که یکی از آنها طرح جهش تولید مسکن است. در این طرح بحث کنترل، نظارت و تقویت ساخت مسکن با توجه به نیاز امروز مسکن در کشور پیش‌بینی شده است که البته در این طرح هیچ اشاره‌ای به دادن قطعات زمین به دهک ‌های پایین نشده است. به این ترتیب، مشخص نیست درجه جدی بودن این طرح در مجلس تا چه میزان است اما در صورت جدی بودن در روزهای آتی قطعا خبرهای کامل‌تری از آن منتشر خواهد شد.