آیا امکان بازگشت امید و اعتماد به بازار بورس وجوددارد

در حالی که انتظار می‌رفت از ابتدای هفته جاری موج نزولی بازار سرمایه کمی تعدیل شود، اما در دو روز گذشته روند نزولی همچنان ادامه داشته است. ادامه ریزش شاخص کل بورس تهران نگرانی‌ها را درباره آینده بازار دو چندان کرده است. با این حال فعالان بازار بورس تلاش می‌کنند سهامداران خرد را در بازار نگه دارند، در روزهای اخیر اخبار مثبت زیادی منتشر شده و  روز یکشنبه نیز جلسه مهمی برای پایان دادن به ریزش بازار سرمایه برگزار شد. 

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات روز یکشنبه با ریزش ۶۵ هزار و ۳۴ واحدی به رقم ۱ میلیون و ۶۶۲ هزار و ۲۰۴ واحد رسید. شاخص کل بورس بامعیار هم وزن ۹۳۰۵ واحد به رقم ۴۶۵ هزار و ۱۱۹ واحد رسید. ارزش روز بازار که به بیش از ۷ و نیم میلیون میلیارد تومان رسیده بود امروز به رقم ۶ میلیون و ۲۲۸ هزار میلیارد تومان رسید.

این روند ریزشی در روز دوشنبه ادامه یافت. در معاملات امروز بازار سرمایه شاخص کل بورس با ۵۳ هزار و ۷۸۷ واحد ریزش به یک میلیون و ۶۰۸ هزار واحد رسید. شاخص کل با معیار هم وزن نیز ۸۹۴۱ واحد کاهش یافت و رقم ۴۵۶ هزار و ۱۷۸ واحد را ثبت کرد. معامله‌گران امروز ۹۷۴ هزار معامله به ارزش ۱۳۳ هزار و ۴۷۳ میلیارد ریال انجام دادند.

صنایع پتروشیمی خلیج فارس، سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی، فولاد مبارکه اصفهان، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت تهران، مخابرات ایران و س. نفت و گاز و پتروشیمی تأمین نسبت به سایر نمادها بیشترین تأثیر منفی را روی بورس گذاشتند و ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان، پالایش نفت اصفهان، ایران خودرو، بانک تجارت، پالایش نفت بندرعباس و سایپا نمادهای پربیننده این بازار بودند.

نکته مهم بازار در روز دوشنبه این بود که رکورد ورود پول حقوقی شکسته شد که نشان دهنده تلاش برای حمایت از بازار است. حدود هفت هزار میلیارد امروز پول حقوقی به بازار تزریق شده است. 

کارشناسان و فعالان بازار می‌گویند عامل اصلی ریزش شاخص کل بورس اول رشد شارپی چند ماه اخیر شاخص، دوم تصمیمات اشتباه دولت و در ادامه هیجان زدگی و ناشی‌گری سهامداران خرد بوده است. آن‌ها معتقدند اختلاف وزارت اقتصاد و نفت بر سر حضور پالایشی‌ها در صندوق دارا دوم استارت ریزش بود. در ادامه دو شیفته کردن بازار و محدود کردن صندوق‌ها در خرید سهام و چند مورد دیگر در ایجاد این موج ریزشی موثر بوده است.

سقوط بورس در حالی تداوم داشته که از اواخر هفته گذشته دولت تلاش کرد با انتشار چند خبر مثبت روند بازار را تغییر دهد. برگشت ساعات معاملات به حالت گذشته و یکپارچه کردن تایم معاملات، توقف عرضه سهام عدالت، افزایش سقف ضریب اعتبار کارگزاری‌ها تا ۵۰ درصد، اعلام حمایت و خرید حقوقی ها، افزایش حد نصاب خرید صندوق‌ها با درآمد ثابت از ۵ درصد به ۱۵ درصد و چندین خبر دیگر، اما در عمل این سیاست‌ها پاسخگو نبود، چرا که به نظر می‌رسد بی اعتمادی به وضعیت بازار به اوج خود رسیده است.

این بی‌اعتمادی در معاملات روز شنبه نمودار شد زمانی که شاخص کل مثبت و صف‌های فروش برچیده شده بودند، اما در کمتر از یک ساعت شاخص کل دوباره منفی شد و صف‌های فروش بازگشتند. شرایط روانی بازار اینگونه است، همین اینکه صف فروش سهم‌ها دچار ریزش می‌شود، چون سهامداران به آینده بازار بی‌اعتمادند تلاش می‌کنند از فرصت ایجاد شده استفاده کنند و سهام خود را بفروشند این حالت روانی بازار باعث بازگشت و ماندگاری صف‌های فروش شده است.

یک جلسه مهم و بازگشت امید

بازار سرمایه روز یکشنبه بیشترین میزان خروج سرمایه حقیقی را تجربه کرد، اما امروز دوشنبه رویکرد یکشنبه را در خروج پول حقیقی شکست. البته رکورد ورود پول حقوقی هم امروز شکسته شد. امروز حدود 7229 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد که بالاترین عدد در تاریخ بورس است. خروج سنگین پول حقیقی یک هشدار مهم تلقی می‌شود.

در همین راستا عصر روز یکشنبه جلسه‌ای مهم و کم سابقه برگزار شود. حقوقی‌های منتسب به صندوق‌های فعال در بازار سرمایه (اعم از صندوق‌های با درآمد ثابت و صندوق‌های سهامی) و برخی دیگر از نهاد‌های مالی فعال در بازار سرمایه، مدیران ارشد سازمان بورس در این جلسه حضور داشتند.

تاکنون گزارش رسمی درباره این جلسه منتشر نشده، اما برخی حاضران جزییاتی از تصمیمات در این جلسه را اعلام کرده اند.

احسان حاجی علی اکبر، مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری هدف حافظ در این باره توضیح داده است: «در جلسه عصر امروز مقرر شد که صندوق‌ها مجاز باشند از صندوق با درآمد ثابت خود در صندوق‌های سهامی خود صدور بزنند. در گذشته به دلیل مدیریت مشترک دو نوع صندوق‌ها در یک مجموعه، سازمان بورس چنین اجازه‌ای نمی‌داد، اما به دلیل حمایت از بازار نهایتاً سازمان بورس در جلسه امروز موافقت خود را با این موضوع اعلام کرد و از نظر سازمان بلامانع شد که بسیار کمک کننده است.»

به گفته او: «این موضوع از دو جهت مهم است اول اینکه منابع نقدی که در دسترس صندوق‌های با درآمد ثابت است در صندوق‌های سهامی مجموعه متمرکز می‌شود. به عبارتی مدیریت دارائی در مجموعه صندوق سهامی متمرکز می‌شود. دوم اینکه این یک روش حمایتی بسیار مهم است. صندوق‌های سهامی نیازی به فروش ندارد.»

حاجی علی اکبر افزود: «به دلیل فشار ابطالی‌ها، صندوق‌های سهامی مجبور بودند جهت حفظ نقدینگی و پرداختی به سرمایه گذاران، اقدام به فروش سهام کنند که در این حالت نیازی به این کار نیست و نقدینگی لازم از طریق صندوق با درآمد ثابت و با صدور یونیت تامین خواهد شد؛ بنابراین درخواست فروش صندوق‌های سهامی در بازار حذف خواهد شد.»

اما مهمترین تصمیم حمایت قوی صندوق‌ها از شاخص سازهاست. بر اساس گزارش‌ها قرار است روز دوشنبه رقمی بالغ بر ۲۲ هزار میلیارد تومان به بازار تزریق شود.

آنالیز معاملات بازار روز یکشنبه نشان می‌دهد که ۴۰ سهم برتر بازار با صفوف فروشی بالغ بر ۱۱ هزار میلیارد تومان مواجه بودند که نقدینگی تازه صندوق‌های با درآمد ثابت، می‌تواند به خوبی صفوف فروش را خرید نمایند. یعنی دو برابر صفوف فروش امروز نقدینگی تازه از دوشنبه در دسترس بازار است.

گفته می‌شود قرار است حمایت از بازار در روز‌های بعدی هم ادامه یابد. پیش بینی می‌شود این اتفاق کمک شایانی به بازگشت بازار به مدار صعودی کند. در دو روز گذشته فعالان بازار معتقد بودند دولت تلاش می‌کند با بمباران اخبار مثبت بازار را برگرداند امااین اتفاق نشدنی است و بازار نیازمند تزریق نقدینگی است، به قول معروف "بی مایه فطیر است"، حالا ظاهرا در جلسه روز یکشنبه تصمیم جدی گرفته شده است که نقدینگی لازم برای بازگشت بازار نیز فراهم شود.

براساس گزارش‌ها از جلسه دیروز با حقوقی‌های مهم بازار سرمایه قرار است سهم‌های شاخص‌ساز همچون؛ فارس، فولاد، فملی، وغدیر، حکشتی، وتجارت، پارسان، تاپیکو، رمپنا، فخوز، وبصادر، شپنا، اخابر، صبا، ومعادن، وامید، وسپه، کچاد و شستا با حمایت قوی همراه شوند.

تصمیم دیگری که در این جلسه گرفته شده این است که بانک‌ها نیز موظف شدند سهام عدالت عرضه شده در بازار را جمع‌آوری کنند. بانک‌ها برای جمع‌آوری سهام عدالت در حال رایزنی با وزارت امور اقتصاد و دارایی هستند، از این رو تکلیف سهام عدالت ظرف یک تا دو روز آینده مشخص می‌شود.

نقطه امید دیگری که نسبت به بازگشت شاخص بورس به مدار صعودی وجود دارد از سوی تحلیلگران تکنیکال مطرح می‌شود آن‌ها می‌گویند شاخص کل بورس در محدوده یک میلیون ۶۰۰ هزار واحدی یک حمایت قوی دارد که می‌تواند نقطه آغاز روند صعودی بازار باشد. البته این نگرانی هم وجود دارد که در صورت از دست رفتن این حمایت صف‌های فروش سنگین‌تر شوند.

احتیاط فعالان بازار