آمریکا جایگاه حقوقی تعیین‌تکلیف برای افغانستان را ندارد

نتیجه ماه‌ها مذاکره بین ایالات متحده و طالبان بالاخره اعلام شد. بسیاری از بازیگران و ناظران صحنه سیاست جهانی به موضع‌گیری پرداختند؛ موضع‌گیری‌هایی که البته کمتر مثبت بود؛ چه در افغانستان و چه در خارج از این کشور. در این میان، وزارت خارجه نیز با صدور بیانیه‌ای، موضع منفی ایران را در قبال این توافق اعلام کرد. در این بیانیه وزارت خارجه ایران می‌گوید آمریکا جایگاه حقوقی برای امضای این قرارداد یا تعیین‌تکلیف برای افغانستان را ندارد. این واکنش در حالی مطرح می‌شود که اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان نیز برخی از امتیازات وعده‌داده‌شده به طالبان را خارج از اختیارات آمریکا توصیف کرده‌ است. متن کامل این بیانیه به شرح زیر است:
جمهوری اسلامی ایران معتقد است توافق صلح پایدار در افغانستان تنها از طریق گفت‌وگوی بین‌الافغانی با مشارکت گروه‌های سیاسی آن کشور، از جمله طالبان و با درنظرگرفتن ملاحظات کشورهای همسایه افغانستان به دست خواهد آمد.
جمهوری اسلامی ایران از هر تحولی که به صلح و ثبات در افغانستان کمک نماید استقبال به عمل آورده و از تلاش‌هایی که در این راستا تحت رهبری و مالکیت افغان‌ها انجام پذیرد حمایت می‌نماید.
جمهوری اسلامی ایران معتقد است حضور نیروهای خارجی در افغانستان غیرقانونی بوده و از دلایل اصلی جنگ و ناامنی در آن کشور است. خروج این نیروها لازمه دستیابی به صلح و امنیت در افغانستان است و هر اقدامی که زمینه خروج این نیروها را فراهم کند به صلح در آن کشور کمک خواهد کرد.
جمهوری اسلامی ایران اقدامات آمریکا را تلاشی برای مشروعیت‌بخشیدن به حضور نیروهایش در افغانستان می‌داند و با آنها مخالف است. آمریکا جایگاه حقوقی برای امضای قرارداد صلح یا تعیین‌تکلیف در مورد آینده افغانستان ندارد. معتقدیم سازمان ملل متحد از ظرفیت‌های مناسبی برای تسهیل مذاکرات بین‌الافغانی و نیز نظارت و تضمین اجرای توافقات حاصله برخوردار است.
جمهوری اسلامی ایران ضمن احترام به حاکمیت و تمامیت سرزمینی افغانستان آمادگی دارد در راستای راهبرد امنیت ملی خود، هرگونه کمکی را برای استقرار صلح، ثبات و امنیت در افغانستان ارائه نماید. امیدواریم در افغانستان دولتی بر سر کار بیاید که با همسایگان خود روابط دوستانه و برادرانه داشته و بتواند تروریسم را ریشه‌کن نماید.
سفیر ایران در افغانستان: عبدالله و غنی توافق نکنند، طالبان برنده خواهد بود
سفیر پیشین ایران در افغانستان می‌گوید: دولت افغانستان باید هوشیار باشد که با شرایط فعلی به مذاکرات بین‌الافغانی که قرار است تا یکی، دو هفته آینده در اسلو برگزار شود، نپیوندد. تا زمانی که اشرف غنی و عبدالله عبدالله مسئله‌شان را در داخل حل نکرده‌اند، ورود به مذاکرات اشتباه است و بازنده اصلی در میدان، مردم و دولت افغانستان خواهند بود.
ابوالفضل ظهروند در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اختلافات در افغانستان بر سر تشکیل دولت و به‌تعویق‌افتادن مراسم تحلیف رئیس‌جمهور آن هم با توجه به توافق صلح آمریکا- طالبان گفت: آمریکایی‌ها اگر می‌خواستند اشرف غنی رئیس‌جمهور بماند، مراسم تحلیف وی را به تعویق نمی‌انداختند، چراکه با تعویق این مراسم و امضای توافق صلح با طالبان اشرف غنی قربانی مطامع آمریکایی‌ها در صحنه افغانستان می‌شود. منطقی بود اختلاف بین اشرف غنی و عبدالله عبدالله ابتدا حل می‌شد و بعد به سمت توافق صلح می‌رفتند، اما تلاش شد توافق صلح در دوحه در شرایطی انجام شود که دولت واحد و مرکزی افغانستان غایب بزرگ این توافق باشند.وی ادامه داد: آمریکایی‌ها بعد از این توافق قرار است مذاکرات بین‌الافغانی را در اسلو انجام دهند که غایب اصلی در این مذاکرات در صورت محقق‌نشدن مراسم تحلیف رئیس‌جمهور، نماینده دولت مرکزی افغانستان است. طالبان حاضر به مذاکرات و نشستن پشت یک میز مذاکره با دولت مرکزی نیست و در این شرایط ابتکارعمل باز هم به دست طالبان می‌افتد. این روند به نوعی رسمیت‌بخشیدن به طالبان است به حیث طرف اصلی و دولت سایه در افغانستان.ظهروند با بیان‌ اینکه آمریکا قطعا افغانستان را ترک نخواهد کرد، گفت: آمریکا سعی دارد با امتیازدادن به طرف پاکستانی، این کشور را در توافق با طالبان همراه کند. در 19 سال گذشته آمریکا پاکستانی‌ها را در افغانستان دور زده است و مستقیم و بی‌واسطه در افغانستان مستقر شد تا به این شکل در تحولات منطقه حضور داشته باشد، البته پاکستان نیز در این سال‌ها بی‌کار ننشسته است و ثابت کرده که بدون پاکستان فقط هزینه‌اش در افغانستان بالا می‌رود و به همین دلیل است که نخست‌وزیر پاکستان ناظر بر اجرای توافق صلح با طالبان است. امروز با شرایطی در افغانستان مواجهیم که طرف اصلی جنگ در این کشور و منطقه تبدیل به طرف اصلی صلح شده است.وی تصریح کرد: آمریکا در پی توافق با طالبان تلاش دارد تا این گروه را قابل مدیریت کند و از کوه‌ها پایین بیاورد. درعین‌حال معتقدم توافق صلح چندان معتبر و قابل اجرا نیست. معتقدم این توافق اجرائی نیست و آمریکایی‌ها هم این مسئله را به خوبی می‌دانند، اما از سر ناچاری برای حفظ حضور خود در این کشور بازی صلح را پیش‌ کشیدند، در اصل این مردم افغانستان هستند که قربانی می‌شوند و این روند حاکی از دور جدیدی از چالش‌ در افغانستان است و آمریکا از سر ندانم‌کاری شرایط را در این کشور پیچیده‌تر می‌کند.
این کارشناس مسائل منطقه ادامه داد: طالبان نه دولت مرکزی و نه ساختار دولت را که در پی تلاش طولانی‌مدت بین‌المللی به دست آمده است قبول ندارد. در شرایطی که تشکیل دولت در این کشور نامعلوم است و هنوز رئیس‌جمهور تأیید نشده است، در توافق صلح عملا طرف اصلی طالبان است، اما آیا در این شرایط این مسئله منطقی است؟ تیمی که مقابل طالبان از سوی دولت خواهد نشست کیست؟ در توافق دوحه جایگاه دولت کجاست؟ منافع مردم افغانستان چیست؟
ظهروند درباره اهداف آمریکا از توافق با طالبان خاطرنشان کرد: تلاش آمریکا برای توافق صلح نه صرفا به‌خاطر انتخابات 2020 ریاست‌جمهوری در این کشور، بلکه مسئله راهبردی آمریکا و اهداف منطقه‌ای آنها علیه روسیه، چین و ایران است. از این زاویه مسئله تنها در سطح افغانستان نیست، بلکه فرامنطقه‌ای است و آمریکا از کارت طالبان برای رادیکال‌کردن منطقه استفاده می‌کند. درعین‌حال تعجب من از این است که روس‌ها چرا در این بازی افتاده‌اند.
سفیر پیشین ایران در کابل درباره اختلاف غنی و عبدالله تصریح کرد: اگر هر یک از این دو، تیم‌های جداگانه برای مذاکرات بین‌الافغانی و توافق صلح بفرستند، اشتباه بزرگی را مرتکب می‌شوند، چراکه در این صورت طالبان پیروز میدان خواهد بود. مهم‌ترین مسئله در مذاکرات اسلو شکل‌دهی به یک حکومت فراگیر است که هدف طالبان است، بنابراین تا قبل از مذاکرات اسلو، عبدالله و غنی باید با یکدیگر توافق و مسئله‌شان را حل کنند تا بتوانند یک تیم مشترک سیاسی برای حضور در این مذاکرات بفرستند، در این صورت است که آنها قادر خواهند بود اگر خواستند زیر میز بزنند و به‌واقع منافع مردم افغانستان را نمایندگی کنند. در غیر این صورت طالبان در اسلو نیز ابتکارعمل را به دست خواهد گرفت و آمریکا هم این را می‌داند و با همین سناریو کار را جلو می‌برد.