طولانی‌ترین افت نفت از ۲۰۱۸

هفته گذشته اما بازار نفت تحت‌تاثیر اخبار با دو محور اصلی قرار داشت؛ از یک‌سو همچنان سایه نگرانی از شیوع ویروس کرونا و تاثیر آن بر سمت تقاضای بازار نفت بر معاملات سایه افکنده بود و از سوی دیگر خبرهای ضدونقیض درخصوص تصمیم‌‌ اوپک و متحدانش برای کاهش بیشتر تولید نفت مانع بازگشت آرامش به بازار می‌شد. به‌دنبال این تحولات، نفت‌خام آمریکا افت هفتگی ۲/ ۱ دلار معادل ۴/ ۲ درصد را تجربه کرد و در معاملات پایان هفته روی نرخ ۳۲/ ۵۰ دلار بر بشکه ایستاد. این درحالی است که این نفت شاخص روز سه‌شنبه بعد از بیش از یک سال در قیمت‌های کمتر از ۵۰ دلار بر بشکه به فروش رسید و با ثبت افت بیش از ۲۰ درصد نسبت به اوج خود، بار دیگر وارد فاز خرسی شد. ورود نفت به فاز خرسی از لحاظ تکنیکال به این معناست که شانس ادامه افت قیمت‌ها بیشتر از تغییر مسیر معاملات و افزایش بهای نفت است. قیمت‌ها به‌دنبال افزایش گمانه‎‌ها از توافق اوپک‌پلاس برای کاهش بیشتر تولیدات، قدری تعدیل یافت و از کف یک ساله خود کمی فاصله گرفت. در این میان نفت برنت افت قیمت شدیدتری را در این هفته تجربه کرد. این نفت شاخص با کاهش قیمت ۶۶/ ۳ دلار معادل ۲/ ۶ درصد از سطوح بیش از ۵۸ دلار به حدود ۵/ ۵۴ دلار بر بشکه رسید. در این میان اما انتشار خبری مبنی بر احتمال صلح در لیبی و بازگشت تولید نفت این کشور به سطح عادی موجب شد که نگرانی‌ها از شرایط بازار افزایش یابد. دو گروه که کنترل لیبی را در دست دارند، امروز با یکدیگر مذاکره خواهند کرد و در صورتی که به صلح دست‎یابند باید انتظار تداوم افت قیمت‌ها را در بازار نفت داشت، چراکه عرضه‌ نفت با حجمی نزدیک به یک میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت. به نظر می‌رسد در صورتی افت قیمت‌ها متوقف خواهد شد که کشف یک واکسن از شیوع ویروس کرونا جلوگیری کند یا اینکه اوپک و متحدانش با برگزاری یک نشست اضطراری و کاهش بیشتر تولید به گمانه‌ها پایان دهند.

اوپک در مرکز اخبار نفتی

هفته گذشته درحالی‌که بازار نفت تا حدودی به اخبار شیوع ویروس کرونا و احتمال کاهش رشد تقاضا عادت کرده بود، بیشتر تحت‌تاثیر اخبار منتشر شده از اوپک قرار داشت. بازارها در روز دوشنبه درحالی اولین روز کاری هفته خود را آغاز کردند که پیش از این می‌دانستند کمیته ویژه نظارت بر اجرای توافق نفتی نشست دو روزه‌ای را در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه برای بررسی تاثیر انتشار ویروس کرونا بر بازار نفت و اقدامات لازم اوپک‌پلاس برای کنترل این آثار برگزار خواهد کرد. انتشار نظر کمیته ویژه در روز چهارشنبه مبنی بر اینکه اوپک‌پلاس باید ۶۰۰ هزار بشکه از تولیدات روزانه خود بکاهد، موجب شد که در این روز قیمت‌ها افزایش یابد و از کف یک ساله خود قدری فاصله بگیرد. اما اعلام نظر روسیه مبنی بر اینکه به فرصت بیشتری برای تصمیم‌گیری نیاز دارد موجب شد که قیمت‌ها در دو روز پایانی هفته مجددا کاهش یابد.

وزیر انرژی روسیه اعلام کرده که موضع این کشور درباره تشدید کاهش تولید نفت در روزهای آینده مشخص می‌شود. آن‌طور که رویترز گزارش می‎دهد، الکساندر نواک روز جمعه گفته است که این کشور برای ارزیابی پیشنهادها درباره تشدید کاهش تولید نفت به زمان بیشتری نیاز دارد. قرار است نشست آینده اوپک و متحدانش در ماه مارس سال ۲۰۲۰ میلادی برگزار شود، اما ممکن است شیوع ویروس کرونا سبب شود این نشست زودتر برگزار شود. پیش از این نیز روسیه سیگنال‌هایی مبنی بر اینکه با تمدید توافق نفتی موافق نیست منتشر کرده بود، با این حال تجربه نشان داده که این کشور با وجود مخالفت‌های معمول پیش از نشست رسمی در نهایت با اوپک برای کاهش تولید همراهی می‌کند، چراکه آمار بارها نشان داده که این کشور بیش از کشورهای عضو اوپک از افزایش قیمت‌ها در پی توافق نفتی سود می‌برد.

لیبی افت قیمت‌ها را شدت می‌بخشد؟

درحالی‌که اما و اگرها از یک توافق نفتی برای کاهش تولید نفت اوپک‌پلاس ادامه دارد، احتمال یک توافق نفتی بین شورشیان لیبی و دولت مرکزی این کشور مطرح شده است. موضوعی که می‌تواند هر تصمیمی در اوپک را برای کاهش تولید پیچیده‌تر کند. موضوع به حدود سه هفته پیش و تقریبا همزمان با شدت گرفتن نگرانی‌ها از شیوع ویروس کرونا باز می‌گردد. مخالفان دولت مرکزی لیبی به رهبری خلیفه حفتر پایانه‌های نفتی این کشور را مسدود کردند و به‌دنبال آن بخش مهمی از تولید و صادرات نفت لیبی از دست رفت. لیبی پیش از تنش‌های اخیر بیش از ۲/ ۱ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‎کرد، اما گفته می‌شد تحت‌تاثیر این تنش‌ها میزان تولید نفت این کشور به کمتر از ۳۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است. یعنی حدود ۹۰۰ هزار بشکه از تولید نفت این کشور کاسته شده است. هرچند از روز اول انتشار خبر مسدود شدن پایانه‌های نفتی لیبی، کارشناسان این اقدام طرفداران حفتر را موقتی و برای افزایش چانه‌زنی‌ها در مذاکرات با دولت مرکزی دانستند، اما اگر این اتفاق رخ نمی‌داد به یقین مازاد عرضه در بازار به‌دنبال شیوع ویروس کرونا با شدت بیشتری رخ می‌داد و قیمت‌ها بیشتر تحت‌تاثیر قرار می‎گرفتند.

حال گروه‌های مخالف و دولت مرکزی امروز در قاهره مذاکرات صلح را با یکدیگر از سر می‌گیرند. در صورتی که دو طرف به صلح رسیده و تولید نفت لیبی افزایش یابد، باید منتظر افت بیشتر قیمت‎‌ها در هفته معاملاتی پیش‌رو در بازارهای جهانی باشیم.

کرونا؛ محرک اصلی بازار نفت

خبر شیوع ویروس کرونا موج جدیدی از افت قیمت‎ در بازار نفت را در هفته‌های اخیر به‌دنبال داشته است. هفته گذشته نیز تحت‌تاثیر ادامه برآوردها از افت تقاضا برای نفت، طلای سیاه کاهش قیمت را تجربه کرد. آن‌طور که بلومبرگ گزارش داده است، ظرفیت پالایشگاه‌های چینی ۱۵ درصد نسبت به قبل از شیوع ویروس کرونا کاهش یافته است. با این حال هنوز اثرات شیوع این ویروس چندان مشخص نیست و افت قیمت‌ها بیشتر براساس حدس و گمان‌ها در این زمینه رخ می‌دهد، چراکه هنوز مشخص نیست شیوع این ویروس تا چه زمانی و تا رسیدن مبتلایان به چه تعداد ادامه خواهد یافت. در حال حاضر شیوع این ویروس با سرعت ادامه دارد و هر روز به تعداد قربانیان آن افزوده می‌شود.

در آخرین برآوردها تعداد مبتلایان به حدود ۳۵ هزار و تعداد قربانیان حدود ۷۲۵ نفر اعلام شده که نسبت به تعداد آنها در سه هفته‌ پیش یعنی اولین روزهای مطرح شدن خطر شیوع ویروس کرونا، رشد قابل‌توجهی داشته است. انتشار این ویروس از یک‌سو با اثرگذاری بر رشد اقتصادی چین و از سوی دیگر با کاهش مسافرت‌های جاده‌ای و هوایی خارجی و داخلی در این کشور تقاضا برای نفت را تحت‌تاثیر قرار داد. از آنجایی که چین بخش مهمی از رشد تقاضای نفت را به خود اختصاص می‌دهد، از این رو انتظار می‎‌رود این تحولات به کاهش رشد تقاضا برای نفت منجر شود. در این مدت بسیاری از سازمان‌ها و موسسات برآورد خود از رشد تقاضا در سال ۲۰۲۰ را کاهش داده‌اند. هفته گذشته نیز دو غول نفتی بی‌پی و توتال برآورد خود از رشد تقاضا را کاهش دادند. گفته می‌شود، شوک کرونا به بازار نفت شدیدترین شوک به سمت تقاضای بازار از سال ۲۰۰۸ یعنی زمان بحران اقتصاد جهانی است.

برآوردها از کاهش رشد تقاضا درحالی است که پیش از شیوع ویروس کرونا نیز بسیاری از موسسات احتمال بازگشت مازاد عرضه در سال ۲۰۲۰ را مطرح می‌کردند. از این‌رو احتمال کاهش رشد تقاضا بیشتر از آنچه که باید، بازار نفت را تحت‌تاثیر قرارداده است. از زمان شیوع این ویروس قیمت نفت برنت نزدیک به ۱۱ دلار معادل بیش از ۱۶ درصد افت قیمت را تجربه کرده است و اگر به زودی راهی برای کنترل این ویروس کشف نشود، قیمت‌ نفت ممکن است به سطوح پایین‌تری سقوط کند.