جنگ عراق علیه ایران

رادیو آمریکا در گزارشی درباره ماجرای تسخیر سفارت آمریکا در تهران به تأثیر آن در حوادث داخلی دو کشور پرداخته است و ایران را بازنده این اقدام نامید و تجاوز عراق به ایران را نشانه فرصت‌طلبی عراق و بهره‌برداری این کشور از اوضاع پس از گروگانگیری در ایران و متأثر از اختلافات قدیمی مرزی بین دو کشور دانست.

در بخشی از این گزارش آمده است: نمونه بهتری از آثار بحران گروگان‌گیری، جنگ ایران و عراق است. عراق زمانی جنگ را آغاز کرد که ایرانیان سرگرم بحران گروگانگیری بودند. با وجود اینکه دلیل برخورد میان ایران و عراق ادعاهای ارضی چند ساله آنان علیه یکدیگر است، زمان حمله به ایران را تا حدودی در اوضاع آشفته داخلی و انزوای سیاسی ایران برگزید و نبود لوازم یدکی برای وسایل و جنگ افزارهای نظامی ساخت آمریکا امتیازی برای عراق در میدان جنگ محسوب می‌شد.

این رادیو در ادامه با اشاره به تأثیر این حادثه در جامعه آمریکا، آن را مؤلفه مؤثری در تغییر سبک سیاست خارجی این کشور خواند و افزود: آثار بحران گروگانگیری در ایالات متحده عمیق‌تر از آن بود که تصور می‌شد. گروگان گرفتن دیپلمات‌های آمریکایی و ناتوانی آمریکا در آزاد کردن آن فاجعه سیاسی برای دولت جیمی کارتر رئیس جمهور پیشین ایالات متحده بود. این امر کارتر را نزد افکار عمومی آمریکا ناتوان جلوه داده و عاملی برای باخت او در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۸۰ آمریکا شد.

در نخستین مراحل بحران گروگانگیری جیمی کارتر به روش‌های گوناگون سیاسی، حقوقی و بین‌المللی و در عین حال به تحریم‌هایی اقتصادی و همین طور تهدید به انجام دادن اقدامات شدیدتر متکی بود. هنگامی که همه این تلاش‌ها با شکست روبرو شد، وی برای نجات گروگان‌ها به اقدام نظامی دست زد که با از کار افتادن چند فروند بالگرد در آخرین دقایق ناچار شد تا آن را ناتمام بگذارد.

به گروگان گرفتن دیپلمات‌های آمریکایی در تهران، ظاهراً سرخوردگی آمریکاییان را از دولتی که به نظر آنان، در سیاست خارجی ضعیف و مردد بود به دنبال داشت و به عمر آن خاتمه بخشید. منتقدان سیاست خارجی آمریکا بحران گروگانگیری را شکست درازمدت ایالات متحده در دنبال کردن قاطع منافع بین‌المللی خود می‌دانند. به نظر آنان ضعف آمریکا حوادثی چون گروگانگیری در ایران را تشویق می‌کرد. در این حال آثار بحران گروگانگیری احتمالاً از محدوده ایران و آمریکا فراتر رفت و به میزانی سبک سیاست خارجی ایالات متحده را تغییر داد.

منبع:

روزشمار جنگ ایران و عراق (۱ آبان تا ۳۰ آذر ۱۳۶۱)، کتاب بیست و دوم؛ عملیات محرم، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس.(خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه شماره ۲۳۰ تاریخ ۱۳۶۱/۸/۱۴ صفحه ۲۲ و ۲۳ .)