کرونا چه تأثیری بر توسعه اختیارات دولت‌ها می‌گذارد

شرق- این روزها همه ما به حامیان د‌ولت‌هایی با کنترل متمرکز بر امور اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده‌ایم. از زمان شیوع ویروس کرونا و به‌گل‌نشستن اقتصاد جهانی، به دنبال دولت‌هایی می‌گردیم تا بتوانند منابع پزشکی و بهداشتی را بهتر مدیریت کنند، اقداماتی قاطع در جهت مهار بیماری انجام دهند و مبالغ غیرقابل تصوری در حمایت از کارگران و مشاغل هزینه کنند. این سیاست‌های اضطراری ممکن است زمینه‌ساز ایجاد مؤسساتی جدید با راه‌حل‌هایی تازه برای حل مشکلات شوند و این امر می‌تواند مدت‌ها بعد از پایان همه‌گیری کرونا به ما کمک کند. اما این ماجرا می‌تواند سوی تاریکی هم داشته باشد و آن اینکه در پی شیوع کرونا، دولت‌ها، قدرت‌ها و اختیارات جدیدی برای ردیابی و کنترل شهروندان به دست آورده‌اند. بعضی دولت‌ها پیش از این هم با دراختیارداشتن این قدرت‌ها از آن سوءاستفاده می‌کردند و این کاملا قابل‌تصور است که آنها شاید هیچ‌وقت حاضر به چشم‌پوشی از این اختیارات گسترده نباشند. برای کمک به درک اینکه چگونه همه‌گیری کرونا می‌تواند قدرت دولت‌ها را - چه از جنبه مثبت و چه منفی- برای همیشه افزایش دهد، نشریه «فارن پالسی» از چند صاحب‌نظر و متفکر پیشرو در سراسر جهان خواسته تا این موضوع را مورد بررسی قرار دهند.

تحت نظارت برادر بزرگ

استفن والت. پروفسور روابط بین‌الملل دانشگاه هاروارد

دولت‌ها در سراسر جهان در واکنش به شیوع کرونا، کنترل بی‌سابقه‌ای بر زندگی روزمره شهروندان خود اعمال کرده‌اند. دموکراسی‌ها و دیکتاتوری‌ها به طور یکسان مرزها را بسته‌اند، به اعمال محدودیت‌های سخت‌گیرانه قرنطینه پرداخته و بخش عمده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی را تعطیل کرده‌اند. درعوض انواع آزمایش‌ها و تست‌های گوناگون و روش‌های مختلف نظارت و ردیابی شهروندان را به منظور مهار بیماری به کار برده‌اند. دولت‌هایی که سریع‌تر اقدام و محدودیت‌های سخت‌تری اعمال کردند، در زمینه کنترل میزان شیوع بیماری بسیار موفق بوده‌اند. آنهایی هم که به انکار واقعیت پرداختند و اقدامات لازم را با تأخیر انجام دادند، مسئول هزاران مرگ قابل پیشگیری هستند. با کاهش میزان ابتلا و در دسترس قرارگرفتن درمان‌های مؤثر، بسیاری از کشورها به تدریج بیشتر محدودیت‌هایی را که درحال‌حاضر وجود دارد کاهش خواهند داد. پس از سپری‌شدن این دوران، برخی از مقاماتی که در طول این بحران اختیاراتی گسترده و قدرتی افزون‌تر به دست آورده‌اند، ممکن است از آنها چشم‌پوشی کنند و باید برای نظم جدیدی در دوران پساکرونا آماده شویم: فرصت‌طلبی سیاسی و ترس از یک بیماری همه‌گیر جدید، بسیاری از دولت‌ها را ناچار خواهد کرد تا بخشی از اختیارات تازه به‌دست‌آمده خود را همچنان حفظ کنند. باید انتظار داشته باشید هنگامی که سفر می‌کنید، دمای بدنتان را چک یا گلویتان را معاینه کنند، از شما عکس گرفته شود، موبایلتان تحت کنترل باشد یا موقعیت شما در کشورهای مختلف ردیابی شود. استفاده از این اطلاعات هم قطعا همیشه محدود به موضوعات مربوط به سلامت عمومی نخواهد شد. در جهان پساکرونا، برادر بزرگ (ناظر کبیر) همیشه مراقب شما خواهد بود.

شکل‌گیری دولت‌های آینده در آسیا 

جیمز کربتری. استاد دانشگاه ملی سنگاپور

بیماری همه‌گیر کرونا باعث شکل‌گیری عصر جدیدی از دولت‌های بزرگ‌تر با کنترل‌گری و نظارت گسترده‌تر در اقتصادهای پیشرفته خواهد شد. این تغییر بیش از همه در کشورهای آسیایی رقم می‌خورد که برای مدت‌های طولانی به دولت‌های کوچک و کارآمد خود می‌بالیدند. در وضعیت شیوع کرونا، بسیاری از کشورهای ثروتمند به‌سرعت هزینه‌های خود را افزایش دادند. از شهروندان و کسب‌وکارها با طرح‌های حمایتی مربوط به دستمزدها و پرداخت‌های نقدی محافظت کردند. این امر در ایالات‌ متحده و آلمان رخ داد که تعجب‌آور نبود، اما در سنگاپور و مالزی که رهبران آن کشورها به طور سنتی از افزایش هزینه‌های مالی اجتناب می‌کنند، هم شاهد چنین اقدامی بودیم. مدیریت همه‌گیر آینده به روشنی نیاز به دولت‌های بزرگ‌تر دارد، چراکه دولت‌ها برای تولید ابزارهای جدید کنترل بیماری‌ها، مدیریت محل کار و نظارت اجتماعی به امید کشف یک واکسن، هزینه‌های زیادی متحمل شده‌اند. باز هم این حوزه‌ای است که با توجه به ظرفیت بالای دولت، توانایی‌های تکنولوژیک و رویکرد نسبتا آرام در حوزه حریم خصوصی، دولت‌های آسیایی مانند کره‌جنوبی و ژاپن احتمالا رهبری را برعهده خواهند گرفت. به طور خلاصه می‌توان گفت که دوران دولت‌های بزرگ در حال بازگشت است، اما با شکل و ظاهری متفاوت از دوران قبل در دهه‌های 60 و 70 میلادی. آن زمان عمده دولت‌های بزرگ در غرب ایجاد شده بودند و این‌بار این دولت‌ها در شرق شکل و قالب خود را پیدا می‌کنند.

بازگشت سیاست صنعتی

شنون اونیل. عضو شورای روابط خارجی آمریکا

همان‌طور که کشورها و شرکت‌ها در حال دست‌وپنجه نرم‌کردن با تبعات شیوع ویروس کرونا بر حوزه تولید و کار هستند، سیاست صنعتی هم در آستانه بازگشت قرار دارد. بعد از دهه‌ها تسلط بازار آزاد، دولت‌ها در کشورهای توسعه‌یافته و بازارهای نوظهور به طور یکسان نقش‌های تأثیرگذار و بادوام‌تری برای خود در فعالیت‌های اساسی اقتصادی در نظر می‌گیرند. تاکنون، این موضوع شامل افزایش اعمال مدیریت تجارت با استفاده از تعرفه‌ها، مجوزها، سهمیه‌ها، استانداردهای محصول و حتی ممنوعیت صادرات، به‌خصوص درباره مواد غذایی و پزشکی بوده ‌است. این برنامه‌ها همچنین شامل اعطای میلیاردها دلار پول نقد و دیگر مزایای عمومی برای شرکت‌ها خواهد شد تا آنها ترغیب شوند که کارخانه‌های تولید محصولات را به سرزمین‌های اصلی بازگردانند، مانند دولت ژاپن که اعلام کرده 2.3 میلیارد دلار به کمپانی‌هایی می‌پردازد که چین را ترک کنند. با متزلزل‌شدن نقش و جایگاه سازمان تجارت جهانی، این احتمال وجود دارد که روند بزرگ‌شدن دولت‌ها و افزایش نقش آنها با استفاده از روش‌هایی مانند یارانه‌های دولتی، معافیت مالیاتی، خریدهای دولت و انبارکردن، خریدوفروش و طرح‌های دیگر که بسیاری از کشورها برای شکل‌دادن به مجموعه‌ای وسیع‌تر از کالاها و خدمات استفاده کرده‌اند، آغاز شود. دولت‌ها با این اقدامات می‌توانند هم شغل‌های زیادی ایجاد کنند و هم وابستگی خود به چین به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده جهان را، حتی در شعار کاهش دهند. البته تلاش‌ها برای حفظ تجارت آزاد و شاید گسترش آن پایان نخواهند یافت، اما از این پس مذاکرات تجاری، به‌جای تمرکز بر مداخله کمتر دولت‌ها، بر نقش مستقیم دولت‌ها در بازارها متمرکز خواهد شد.

دوران جدید دولت‌های سلطه‌جو

رابرت کاپلان. تحلیلگر سیاست خارجی آمریکا

بحران همه‌گیری کرونا مانند دیگر بحران‌ها مثل جنگ جهانی دوم احتمالا باعث افزایش نیاز به وجود دولت‌های بزرگ خواهد شد. پس از سه دهه ایجاد ثروت در مقیاس بی‌سابقه تاریخی، ممکن است درحال‌حاضر در آستانه دوره‌ای بی‌سابقه از توزیع مجدد ثروت در شکل و قالب افزایش شدید مالیات‌ها باشیم که دولت‌ها برای تأمین هزینه‌ها آن را اجرا و با ویروس کرونا مقابله می‌کنند. این ممکن است تصویری کوچک از جهان آینده باشد. در عصر جدید دولت‌های آمر و سلطه‌جو، در درجه اول حریم خصوصی و سپس بدهی‌های دولت به ‌طور فزاینده‌ای به چالشی بزرگ تبدیل خواهد شد؛ بدهی‌هایی که قبل از این هم به میزان بی‌سابقه‌ای رشد کرده بود. با شدت‌یافتن تقابل آمریکا و چین بر سر شیوع کرونا، هزینه‌های دفاعی ایالات‌ متحده در سراسر جهان افزایش خواهد یافت، اما این هزینه‌ها را چگونه باید پرداخت کرد؟ پاسخ به این پرسش بحثی طولانی می‌طلبد. دولتی بزرگ‌تر با نقشی پررنگ‌تر برای متخصصان حوزه سلامت عمومی و موضوعات دیگر و شکل‌گیری اعتراض‌های گسترده مردم علیه آن، آینده‌ای است که ممکن است در انتظارمان باشد. واکنش ایالات متحده و بسیاری از کشورها به شیوع ویروس کرونا بسیار ناهماهنگ بود، اما تمایل برای نقش پررنگ‌تر دولت‌های ملی در جهان پس از کرونا شکل گرفته است. در نتیجه زندگی ما به زودی منظم‌تر از هر زمان دیگری خواهد شد.

دولت‌ها و سرکوب منتقدان

کنت راث، رئیس دیده‌بان حقوق بشر

یک بحران تا زمانی که مردم هوشیار باشند به گسترش مداوم قدرت‌های دولت نمی‌انجامد. در مواقع بحران، حقوق بشر بین‌الملل به همه دولت‌ها اجازه می‌دهد به صورت موقت با اعمال شروط سفر و قوانین فاصله‌گذاری اجتماعی برای مثال، برخی از حقوق را محدود کنند؛ این محدودیت‌ها البته تا زمانی باید اجرا شوند که به‌شدت لازم، متناسب و غیرتبعیض‌آمیز باشند. با این حال، برخی از دولت‌ها در تلاشند از همه‌گیری کووید19 برای ساکت‌کردن منتقدان، گسترش نظارت و سلطه خود استفاده کنند. اینکه آیا آنها در این امور موفق می‌شوند یا نه، به این بستگی دارد که آیا مردم متوجه هستند چنین اقداماتی تنها احتمال و شدت بروز یک فاجعه در حوزه بهداشت عمومی را در آینده بالا می‌برد. در این میان اعمال سانسور از سوی دولت‌ها، جریان آزاد اطلاعات را محدود می‌کند؛ جریانی که برای شناختن و پاسخ‌دهی به تهدیدات حوزه سلامت بسیار ضروری است. نظارتی که نتواند از حریم خصوصی محافظت کند، مانع از پیشرفت همکاری‌های داوطلبانه می‌شود؛ مسئله‌ای که پیش‌نیاز ابتکار عمل‌های خلاقانه در حوزه بهداشت عمومی است. مداقه و توازن اختیارات قوه مجریه از سوی قوه‌های مقننه، قضائیه، رسانه و جامعه‌ مدنی مستقل ممکن می‌شود و این روابط تضمین می‌کنند که دولت‌ها به جای منافع سیاسی خود در خدمت رفاه عمومی باشند. به طور خلاصه، جهان‌گیری کرونا این مسئله را روشن کرده است که حقوق‌بشر نه تنها به عنوان یک اصل، بلکه به دلایل مهم عمل‌گرایانه دیگری هم باید مورد حمایت قرار گیرد. اگر مردم این دلایل را ارزش بپندارند، می‌توان فشار کافی را بر دولت‌ها وارد کرد تا از بروز فاجعه جلوگیری شود. اگر این اتفاق نیفتد ممکن است روزی خودمان را در جهانی بیابیم که خطر ابتلا به بیماری بیشتر و توجه به حقوق بشر هر روز کمتر شود.

قدرتمندترشدن دولت‌های محلی

رابرت مگا، متخصص امور شهرسازی

جهان‌گیری ویروس کرونا کیفیت دولت‌ها در سراسر جهان را در معرض آزمایش و نمایش قرار داده است. بسیاری از رهبران ملی در این آزمون شکست خورده‌اند و در عوض تعداد زیادی از رهبران محلی و شهری که مستقیم و در خط اول با کرونا درگیر شده‌اند، صلاحیت بیشتری نشان داده و توانسته‌اند اعتماد شهروندان حوزه‌های خود را جلب کنند. در این فرایند، کرونا در حالی که تقسیم قدرت بین سطوح مختلف قدرت را روشن می‌کند، به تقویت قدرت موجود در دست رهبران محلی و شهری هم کمک کرده است. فرمانداران و شهرداران در حال حاضر بر نجات زندگی، ارائه خدمات اساسی، حفظ نظم و قانون و حمایت از جریان بازیابی اقتصادی متمرکز هستند. اما علاوه بر این رهبران محلی‌ای هستند که فراتر از همه‌گیری رفته و به دنبال ازسرگیری زندگی در مناطق تحت مدیریت‌شان هستند. منابع مالی محدود سیاست‌های مقرون به صرفه‌ای را ایجاد می‌کند که مزایای بسیاری به دنبال دارد که از جمله آنها می‌توان به راه‌های بهتر برای ارائه خدمات درمانی به اقشار آسیب‌پذیر و ترویج سیاست‌های اقتصاد سبز اشاره کرد. در چنین شرایطی خدمات آتی دولتی دیجیتالی‌تر، محدودتر و با توزیع بیشتر صورت می‌گیرد. در طول تاریخ، شیوع بیماری‌های عفونی همواره تأثیر عمیقی بر حاکمیت محلی داشته است. طاعون بوبونیک در قرن چهاردهم میلادی منجر به تجدیدنظر در فضاهای شهری شد. شیوع وبا در قرن 19 باعث ایجاد طرح‌های گسترده بازتوسعه شهری و ایجاد سیستم‌های متمرکز فاضلاب شد. همه‌گیری فعلی ویروس کرونا به همین ترتیب تحولاتی را در دولت ایجاد می‌کند و این تغییرات می‌تواند از فناوری‌های نظارتی تهاجمی تا ردیابی سرایت و اجرای قرنطینه تا هزینه‌های اصلی مراقبت‌های بهداشتی برای کنترل این بیماری و بیماری‌های مشابه آتی، متنوع باشد.

تکنوکرات‌ها به میدان می‌آیند

آدام پوزن، تحلیلگر اقتصادی

سیاست‌گذاری‌های کلان اقتصادی گذشته بر متغیرهای کلیدی استوارند: رشد، تورم، بی‌کاری و بدهی. این امر به بانک‌داران مرکزی و افراد مشابه این امکان را می‌دهد تا به خود و عموم بگویند که آنها فقط به دنبال رفع عمومی و نه انتخاب روش پرسود توزیع بوده‌اند. با این حال همه‌گیری کرونا و عواقب ناشی از آن، تکنوکرات‌های اقتصادی را مجبور کرده است با تصمیمات ویژه، دستان خود را کثیف کنند و به میدان بیایند و تصمیم بگیرند کدام شرکت‌ها بهتر است وام‌های احتیاطی دریافت کنند، کدام بخش از ساختار کار، یارانه دریافت کنند و چه چیزهایی خریداری شود. این امر باعث می‌شود سیاست‌های دوره بحران هم کارآمدتر و پاسخ‌گویانه‌تر باشند. بانک‌های مرکزی و وزارتخانه‌های دارایی و اقتصاد وقتی این بحران پایان یابد، شکل جدیدی یافته‌اند. این ویروس علاوه بر این باعث شده است سیاست‌گذاران رویکردی را که باعث مداخله آنها در مسائل، منتها از دور می‌شد، کنار بگذارند. بانک‌های مرکزی، وزارتخانه‌های دارایی و تنظیم‌کننده‌های مالی با اشکال جدید مداخله مستقیم تلاش می‌کنند از این بحران خارج شوند؛ مداخلاتی که جهان دهه‌هاست از آنها عبور کرده چراکه آنها را مخل بازار می‌دانسته است. اما اقتصاد جهانی که امروزه در آن زندگی می‌کنیم، جایی است که در آن بازارها مدام با بحران مواجهند و به جای سیاست‌های بازار آزاد به دستان قابل اعتمادی برای مداخله نیاز دارند.در نتیجه این همه‌گیری احتمالا خط‌کشی‌ها بین سیاست‌های آماری، مالی و پولی بر اثر تأثیرات مثبت کم‌رنگ می‌شوند در حالی که تا پیش از این تلاش می‌شد این‌طور نشان داده شود که اختلافات جدی‌ای میان این سه حوزه وجود دارد. در عوض هنجارهای اقتصادی که قبلا مانع از همکاری نهادهای مختلف دولت با یکدیگر می‌شد در واکنش به واقعیت‌های اقتصادی تغییر خواهند کرد. اظهار استقلال‌کردن بسیار خوب است اما آسایش کمی در پی دارد، وقتی  نتوانید نتایج مطلوب را در انزوای باشکوه‌تان به دست آورید.

کالای عمومی به اطلاعات خصوصی نیاز دارد

بروس اشنایدر،  متخصص امنیت فناوری اطلاعات

در جوامع غربی نبردی اساسی درباره استفاده از اطلاعات شخصی وجود دارد که در آن گروهی این امر را نقض حریم شخصی افراد می‌دانند و گروه دیگر، اطلاعات را متعلق به همه. تاکنون بیشتر مباحث بر نظارت سرمایه‌داری متمرکز بوده است. برای مثال، گوگل‌مپ، ترافیک واقعی را به ما نشان می‌دهد اما این کار را با جمع‌آوری داده‌های مکانی هر فردی که از این سرویس استفاده می‌کند، انجام می‌دهد. این همان اصل تجاری است: به صورت فردی و جداگانه، اطلاعات پزشکی و بهداشتی بسیار شخصی هستند اما برای همه ما ارزش بسیار زیادی دارند. کووید19 ضرورت‌های جدیدی را برای این بحث به وجود می‌آورد و بازیگران جدیدی را از جمله مسئولان بهداشت عمومی و بخش پزشکی را به میدان می‌آورد. این دانش فقط محدود به برنامه‌های گوشی‌های همراه نیست که مخاطبان در سراسر جهان با استفاده از آن توسط شرکت‌های بزرگ و دولت‌ها نظارت می‌شوند. برای وجود اعلام اخطار زودهنگام در مورد همه‌گیری‌های آینده، مقامات بهداشت عمومی بیشتر تلاش خواهند کرد و این همان تجارتی است که صحبتش شد؛ به صورت جداگانه داده‌ها بسیار شخصی هستند اما در مجموع این اطلاعات برای همه ما بسیار ارزشمند است. پاسخ‌های مربوط به اجرای قوانین، شبکه‌های اجتماعی و داده‌های پزشکی یکسان نیستند. همان‌طور که ما به سمت نظارت بیشتر حرکت می‌کنیم باید بدانیم چگونه می‌توانیم از هر دو بهترین استفاده را ببریم: چگونه می‌توان سیستم‌هایی طراحی کرد که از مجموعه داده‌های ما استفاده کند تا از آن به نفع جامعه بهره‌برداری و در عین حال از هویت افراد و حریم شخصی آنها نیز محافظت کند.