مشاور مقام معظم رهبری در امور نظامی در گفت‌وگویی با اشاره به اینکه ترامپ مجرم است نه رئیس‌جمهور، تاکید کرد: به هیچ‌وجه با ترامپ مذاکره نمی‌کنیم، اما بدون هیچ پیش‌شرطی آماده مذاکره با ریاض هستیم. پیش‌تر محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز مذاکره با آمریکا را «مطلقا مضر و ممنوع» عنوان کرده بود.
سردار حسین دهقان، مشاور مقام معظم رهبری در امور نظامی در گفت‌وگو با شبکه الجزیره گفت: به هیچ‌وجه با دونالد ترامپ مذاکره نخواهیم کرد، زیرا ما او را «مجرم» می‌دانیم نه رئیس‌جمهور. ما در رابطه با سامانه‌های موشکی خود نیز مذاکره نخواهیم کرد و به سیاست منطقه‌ای خود ادامه می‌دهیم. دهقان تاکید کرد: هرگونه تحرکات نظامی آمریکا علیه ما در آب‌های خلیج‌فارس با پاسخ گسترده مواجه خواهد شد.
روز یکشنبه محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی نیز مذاکره با آمریکا را «مطلقا مضر و ممنوع» عنوان کرد و با بیان اینکه ما مخالف دیپلماسی و مذاکره نیستیم، گفت: «مذاکره با آمریکا مطلقا مضر و ممنوع است؛ مذاکره با کشورهای اروپایی باید با حداکثر بی‌اعتمادی باشد و مذاکره با آژانس باید با اطمینان و استقلال کامل صورت گیرد.» قالیباف با اشاره به اینکه مذاکره با بقیه کشورها نیز براساس این شاخص طراحی می‌شود که در صحنه‌های حساس چقدر از حقوق و منافع ملت ایران حمایت می‌کنند، افزود: «ما اعتقاد داریم هر نوع مذاکره باید از موضع قدرت و با اتکا به اراده مستحکم ملت ایران و توانمندی‌های دستگاه‌های مسوول و نهادهای انقلابی صورت گیرد.»
واکنش قالیباف به بحث مذاکره با آمریکا پس از سخنرانی رئیس‌جمهوری آمریکا در یک تجمع انتخاباتی در شهر «تالسا» صورت گرفت که در آن دونالد ترامپ گفت اگر ایرانی‌ها الان با من توافق کنند هزینه کمتری دارند و بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، توافق برایشان هزینه سخت‌تری خواهد داشت. ترامپ بارها از مذاکره مستقیم و بدون پیش‌شرط با ایران سخن گفته و مقامات ایران نیز بارها با رد پیشنهاد مذاکره، بازگشت آمریکا به برجام را شرط اولیه هرگونه بحث درباره مذاکره دانسته‌اند.
مذاکره با عربستان
مشاور نظامی مقام معظم رهبری در ادامه گفت‌وگو با شبکه الجزیره به موضوع مذاکره با عربستان سعودی نیز واکنش نشان داد. دهقان در این خصوص به تحولات یمن اشاره کرد و گفت: اتفاقاتی که در یمن رخ می‌دهد هرج‌و‌مرجی نظامی و بیهوده است که در وهله اول عربستان مسوول آن است. او تاکید کرد: ریاض باید به شکست خود در جنگ یمن اعتراف کند و سیاست جدیدی را در پیش بگیرد. اگر عربستان قبول کند ما آماده گفت‌وگو با آنها بدون هیچ‌گونه پیش‌شرطی هستیم.
پیش‌تر محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران ۹ مرداد ۹۸ در نشست هیات‌دولت درخصوص مذاکره با عربستان گفته بود اگر عربستان آماده گفت‌وگو باشد، ما همیشه آماده گفت‌وگو هستیم. سخنگوی وزارت‌خارجه ایران نیز در واکنش به موضوع مذاکره با عربستان اعلام کرده بود جمهوری اسلامی ایران چه با میانجی و چه بدون میانجی همواره آماده است که با همسایگان خود از جمله عربستان گفت‌وگو کند و اگر سوءتفاهمی وجود دارد برطرف شود و اجازه ندهیم منطقه دستخوش تحولاتی شود که اشخاص ثالث و کشورهای فرامنطقه‌ای از این وضعیت سوءاستفاده کنند.
سیدعباس موسوی ۲۰ مهر ۱۳۹۸ در نشست خبری با رسانه‌ها در پاسخ به سوالی درخصوص مذاکره تهران و ریاض گفت: «آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای گفت‌وگو با کشورهای منطقه که شامل همه کشورها نیز هست، موضوعی است که از قبل اعلام شده و طرح‌ها و ابتکاراتی که همیشه داشتیم نیز در همین راستا بوده است.» سخنگوی وزارت‌خارجه اظهار کرد: ما از کشورهای مختلف به‌خصوص کشورهایی که همواره با حسن‌نیت خواستار منطقه‌ای امن در اینجا بوده‌اند استقبال کردیم و اگر این موضوع مطرح شود جمهوری اسلامی ایران حرف‌ها را خواهد شنید. اشاره موسوی به تلاش برخی کشورهای منطقه از جمله نخست‌وزیران پاکستان و عراق بوده که در طول چند سال اخیر در تلاش بوده‌اند با میانجیگری میان دو کشور، از سطح تنش بین ایران و عربستان بکاهند که این تلاش‌ها تاکنون به نتیجه نرسیده است.
در طرف عربستانی نیز پنج‌شنبه ۲۷ تیر ۹۸ نماینده عربستان در سخنانی در سازمان ملل متحد گفت کشورش به‌دنبال جنگ با ایران نیست و زمان آن فرارسیده که جنگ یمن فروکش کند و به پایان برسد. عبدالله المعلمی با بیان آمادگی عربستان برای تعامل دیپلماتیک با تهران گفت: این مساله به زمینه‌ای مشترک نیاز دارد. او همچنین تماس‌ها با تهران در جریان نشست سازمان همکاری اسلامی را که در مکه در ابتدای ژوئن برگزار شد، تایید کرد. المعلمی مجددا و چند روز بعد در اظهارنظری دیگر از آمادگی ریاض برای ایجاد روابط همکاری میان کشورهای عربی و ایران خبر داد.
این اظهارات به سرعت در تهران با استقبال مواجه شد. سیدحسین نقوی‌حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم روز دوشنبه ۳۱ تیر با بیان اینکه اکنون عربستان در مسیر تصمیم‌گیری معقول قرار گرفته است و به سوی تنش‌زدایی گام برمی‌دارد، گفت: «ایران از ابتدا معتقد بود باید مسیر گفت‌وگو و تعامل بین دو کشور و بدون حضور آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها طی شود و مانعی نیز در این راه وجود ندارد.»
همزمان حسین امیرعبداللهیان، دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی در امور بین‌الملل نیز در گفت‌وگو با شبکه العالم درباره فعال شدن میانجی‌ها در روابط ایران و عربستان گفت: «تهران و ریاض این ظرفیت را دارند که به‌طور مستقیم با هم گفت‌وگو کنند. ایران همواره باب گفت‌وگو و بازگشت به روابط عادی با سعودی را باز گذاشته است و این سعودی‌ها هستند که باید انتخاب کنند، اما در عین حال از هرگونه پیشنهاد دوستانمان در منطقه برای تقویت گفت‌وگو‌های منطقه‌ای استقبال کرده‌ایم.»
تغییر روابط با امارات
سردار حسین دهقان در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با شبکه الجزیره در رابطه با روابط ایران و امارات نیز تاکید کرد: روابط ما با امارات شاهد بهبودی است و موضع ابوظبی در رابطه با تهران تغییر کرده است. کمک‌های بشردوستانه امارات به ایران در بحبوحه کرونا و رایزنی وزرای خارجه دو کشور درخصوص مسائل منطقه که در گفت‌وگوی تلفنی شیخ عبدالله بن‌زاید و محمدجواد ظریف صورت گرفت، این پرسش را مطرح کرده بود که آیا ایران و امارات درصدد هستند تا مجددا به برقراری روابط کامل دیپلماتیک اقدام کنند؟ پیش از آن نیز ششمین نشست مشترک گارد ساحلی ایران و امارات در تهران پس از وقفه‌ای ۶ ساله برگزار شد که در این نشست موضوعات مربوط به همکاری‌های مرزی دو کشور، تردد اتباع و ترددهای غیرمجاز یا بدون اطلاع و تسهیل و تسریع تبادل اطلاعات دو کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
امارات برخلاف عربستان که در دی‌ماه ۹۴ روابط سیاسی خود را با ایران قطع کرد، با فراخواندن سفیر خود از تهران و حفظ روابط سیاسی در سطح کاردار تلاش کرد تا هم در کارزار فشار عربستان بر ایران همراهی خود را نشان دهد و هم گوشه چشمی به روابط آتی با تهران داشته باشد. در این میان روابط نیم‌بند اقتصادی و تجاری بین ایران و امارات نیز برقرار بود. در واقع نقش تجارت در روابط ایران و امارات به نسبت سایر بازیگران شورای همکاری خلیج فارس چشمگیر و قابل مقایسه با سطح روابط اقتصادی ایران با دیگر همسایگان خود نیست. این مساله هم به‌دلیل حضور پرشمار ایرانی‌ها در دبی است که نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر را شامل می‌شود و هم به‌دلیل نوع حضور ایرانی‌ها که عمدتا در کسب‌وکارها مشغول به‌کار هستند. مساله دیگر نقش واسطه‌‌ای امارات در ورود مجدد کالا به ایران است که از این نظر دبی را دروازه ورود برخی کالاهایی که ارسال مستقیم آنها به ایران مقدور نیست، می‌دانند. در این میان مجموع مراودات تجاری ایران و امارات در سال ۱۳۹۷ حدود ۵/ ۱۲ میلیارد دلار بوده است. این عدد سهم بیش از ۱۴ درصدی امارات را در تجارت خارجی ایران نشان می‌دهد. نقش دبی در این فضا بسیار حائز اهمیت است و یکی از دلایلی که باعث شد تا شاهد برخی انتقادات از رویکرد محمد‌بن‌زاید ولیعهد امارات در منطقه باشیم، به انتقادات دبی و شخص شیخ‌محمد بن‌راشد آل‌مکتوم امیر این امارت بازمی‌گردد.
دیدگاه تان را بنویسید