موبایلی که جهان را تکان داد.

کاوه معین‌فر - این روزها تمام جهان تحت تاثیر فاجعه مرگ  جورج فلوید  قرار گرفته است. یک اتفاقی که کشور آمریکا را به لرزه در آورد و بعدتر انزجار از آن به تمام جهان تعمیم پیدا کرد.

در جریان اعتراضات روزهای گذشته آمریکا کارت‌هایی بین تظاهرات‌کنندگان در واشنگتن پخش می‌کنند که به آنها یادآوری می‌کند: «طبق قانون اساسی حق دارند تظاهرات کنند و پلیس نمی‌تواند جلوی فیلم‌برداری و عکاسی آنها را بگیرد یا از آنها بخواهد که فیلم یا عکسی را پاک کنند. هم‌چنین در صورت بازداشت حق داشتن وکیل و یک تماس تلفنی برای آنها محفوظ است»

یعنی در این کارت‌ها تصویر گرفتن (فیلمبرداری و عکاسی) برای تمام شهروندان به عنوان یک حق قانونی یادآوری شده است. حال تمام این اتفاقات و اعتراضات هم به آن لحظه بر می‌گردد که وقتی پلیس آمریکایی زانویش را بر روی گردن جورج فلوید گذاشته بود یک شهروند دوربین موبایلش را روشن گذاشت و تمام اتفاق را از همان فاصله‌ای که داشت ضبط کرد، هم تصویر واضح بود و هم صدا. و این صدا و تصویر بود که جهان را تکان داد.

در واقع می‌توان گفت تمام این موج اعتراضی به آن موبایل و این تغییر بزرگ در شیوه دسترسی به اطلاعات در جهان امروز بر می‌گردد و اگر در حیطه تکنولوژی چنین پیشرفتی حاصل نشده بود شاید اصلا کسی از مرگ جورج فلوید خبردار هم نمی‌شد و یا نهایتا به یک خبر ساده در روزنامه‌ها و سایت‌های محلی بود ختم می‌شد.

حتی 10 سال قبل هم چنین امکانی وجود نداشت که یک شهروند معمولی در یک محیط عمومی بتواند چنین تصویر و صدایی را به ثبت برساند ( البته موبایل‌های دوربین‌دار وجود داشت اما کیفیت صدا و تصویر پایین بود) .برای رقم خوردن چنین اتفاقی باید حداقل یک دوربین هندی‌کم وجود می‌داشت که آنهم به این گستردگی در دسترس همگان نبود و افرادی که بسیار علاقمند به مقوله تصویر و ثبت آن به شکل ویدیویی بودند چنین دوربین‌هایی داشتند.

در آن زمان اگر حتی تصویر خاص یا عجیب و غریبی هم توسط یک شهروند ثبت و ضبط می‌شد به این سادگی و سرعت امکان انتقال و انتشار آن وجود نداشت، باید آن تصویر از روی نوار پیاده می‌شد و وقتی به کامپیوتر انتقال پیدا می‌کرد تنها راه انتشار آن از طریق کانال‌های تلویزیونی وجود داشت و آیا چنین تصویری پخش می‌شد و یا نمی‌شد؟ آیا آن کانال تلویزیونی یک کانال محلی بود یا یک کانال ماهواره‌ای جهانی و ...

اما در جهان امروز فاصله ثبت یک تصویر تا انتشار آن می‌تواند کمتر از یک دقیقه طول بکشد و این یک جهش به تمام معناست. انگار در تاریخ رسانه و مدیا یک پرش بزرگ صورت گرفته است. و چه به درستی می‌گویند «سرعت، دقت و ارتباطات» 3 میراث قرن بیستم برای قرن بیست و یکم است.

در کنار تمام اتفاقات ناشی از دنیای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نمی‌توان تاثیرات بزرگ آن را بر شرایط زندگی امروز مردم جهان انکار کرد و مناسبات و مراودات جامعه با مقوله‌هایی چون جهان ارتباطات، رسانه و ... کاملا تغییر کرده است.

امروزه هر اتفاقی که رخ می‌دهد احتمال آن وجود دارد که یک نفر از گوشه‌ای با موبایل از آن تصویری گرفته باشد و یا در دوربین مداربسته‌ای ثبت شود و این اتفاق فارغ از ارزش‌گذاری مثبت و منفی یک موقعیت جدید مقابل انسان امروز است.

اتفاق جورج فلوید برگ جدیدی در مناسبات جامعه جهانی از این منظر بود که پیش از این تصمیمات یا حرف‌های یک سیاستمدار صاحب نفوذ و قدرت یا افکار یک فیلسوف یا دانشمند معروف و مطرح جهانی می‌توانست یک پیامد جهانی به همراه داشته باشد اما امروزه هر شخصی فارغ از جایگاه اجتماعی او می‌تواند در موقعیتی قرار بگیرد که بتواند با ضبط و ثبت تصویری یک رخداد جهانی را رقم بگذارد.

اکنون اعتراضات و واکنش جهانی به مرگ فلوید نشان داد که تا چه اندازه تک تک افراد جامعه می‌توانند تاثیرگذار باشد و هر فرد می‌تواند یک انسان مهم باشد به شرط آنکه در لحظه حساس تصمیم درست را بگیرد و بی تفاوت نباشد. اگر آن شخصی که فیلم اتفاق مرگ جورج فلوید را با موبایلش فیلم نگرفته بود احتمالا هیچ کسی غیر از آن چند پلیس و معدود چند نفر دیگر در جریان آن قرار نمی‌گرفت و مانند بسیاری اتفاقات مشابه فقط یک مرگ ساده در درگیری پلیس با یک سیاهپوست قلمداد می‌شد.