انتقاد منیژه محامدی از تئاتر تجاری: تماشاگر برای دیدن بازیگر می‌آید، نه تئاتر | منیژه محامدی: تا زمانی که تماشاگر فقط برای دیدن بازیگر به سالن می‌آید تئاتر شکل نمی‌گیرد

محامدی با اشاره به فعالیت‌های اخیرش گفت: «این روزها در آمریکا بیشتر مشغول به فعالیت در زمینه تئاتر درمانی هستم و گاهی نیز آثاری را روی صحنه می‌برم.»

او ادامه داد: «طی دو سه سال اخیر سه نمایشنامه «حرفه‌ای»، «عامدانه، عاشقانه، قاتلانه» و یک نمایشنامه از آثار خودم را از فارسی به انگلیسی ترجمه کرده‌ام .همچنین یک نمایشنامه از انگلیسی به فارسی برگردانده‌ام و کتاب خاطراتم را نوشته‌ام.»

محامدی افزود: «ما برای ارتباط برقرار کردن با مخاطب و جامعه هدفی که قرار است متنی را به زبان او ترجمه کنیم، نیازمند شناخت درست فرهنگ، زبان و همچنین به‌روز کردن برخی از واژه‌ها و اصلاحات هستیم. به شخصه زمانی که متنی را از فارسی به انگلیسی برمی‌گردانم، متن را برای ویراستار آمریکایی می‌فرستم تا مطالعه کند. اگر از نظر مفهومی مشکلی نداشت برای چاپ ارسال می‌شود اما اگر درک واژه‌ها، مفاهیم و اصلاحاتش سخت بود؛ باز هم آن را ویرایش می‌کنم. به عنوان مثال من نمایشنامه «سووشون» را که با اجازه زنده‌یاد سیمین دانشور نوشته بودم و در صحنه اصلی تئاتر شهر روی صحنه بردم؛ به انگلیسی ترجمه کردم و زیر چاپ است. ترجمه این متن به دلیل اصلاحاتی که داشت، بسیار سخت بود و بعد از چهار بار ویرایش بالاخره به آنچه می‌خواستم، رسیدم.»او با بیان اینکه شرایط کار کردن خیلی سخت شده است، بیان کرد: «من بلد نیستم، تهیه‌کننده یا هنرپیشه سینما پای کار بیاورم. یک گروه دارم که فقط با آن‌ها کار می‌کنم و حضورشان برایم بسیار مهم است. در واقع خیلی اهل سیاست‌های جدید و مسائلی که اکنون در تئاتر باب شده نیستم. نه بودجه دارم، نه تبلیغات می‌دانم و به همین دلیل هم فکر می‌کنم فضای حال حاضر فضای من نیست.»

این مدرس و کارگردان تئاتر ادامه داد: «من با حضور بازیگران چهره در تئاتر مخالف نیستم البته که این حضور به تئاتر آسیب وارد کرده است؛ چون تماشاگر دیگر برای دیدن تئاتر و درک بهتر مسائل به سالن نمی‌آید. او به سالن می‌آید تا بازیگر محبوبش را روی صحنه به تماشا بنشیند. در حالیکه ما تئاتر کار می‌کنیم تا آنچه از مسائل اجتماعی، فرهنگی و... می‌دانیم، منتقل کنیم اما تا زمانی که تماشاگر فقط برای دیدن بازیگر به تئاتر می‌آید تئاتر شکل نمی‌گیرد. خیلی از هنرپیشه‌های سینما، بازیگر نیستند؛ به همین دلیل هم شاهد اُفت تئاتر و بی‌محتوا شدن این هنر شده‌ایم.»

محامدی بیان کرد: «ممکن است برای کار بعدی‌ام به سراغ یک هنرپیشه سینما بروم، همانطور که پیش از این نیز این کار را کرده‌ام اما کسی که بازیگر باشد. من برای اجرای نمایش «سووشون» در تالار اصلی تئاترشهر، هنرپیشه سینما به صحنه تئاتر آوردم ولی او با جان و دل با من کار کرد. خانم افسانه بایگان برای بازی در این نمایش یک‌سال هیچ کار دیگری نپذیرفت و با جان و دل روی صحنه بود. آن نمایش تجربه اول ایشان بود و هیچ وقت دیگر این تجربه را تکرار نکرد.»  

او ادامه داد: «اما بازیگران جدید را نمی‌توانم، بپذیرم. بازیگرانی که در یک روز چندین پروژه روی صحنه دارند. به نظرم این دیگر اسمش تئاتر نیست. ما باید تمرین بدن و بیان داشته باشیم با موسیقی کار کنیم، تمرکز کنیم و بهتر است بگویم زندگی کنیم تا تئاتر شکل بگیرد. برای من دقت و نکته‌سنجی در تمرین و اجرا اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل با این شیوه جدید تمرین و اجرای تئاتر آشنایی ندارم.»

محامدی با تاکید بر اینکه فضای امروز تئاتر با فضای گذشته خیلی فرق دارد، گفت: «من اصلا گروه‌های نمایشی را مقصر نمی‌دانم، شرایط اقتصادی وحشتناک شده است. آن‌ها حق دارند برای زندگی روزانه در چندین پروژه حاضر شوند و یا با تمرین‌های کم به اجرا بروند. پیش از این شرایط بهتر بود. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره‌کل هنرهای نمایشی با گروه قرارداد می‌بست و تمام هزینه نمایش پرداخت می‌شد. وظیفه ما فقط کار کردن بود و خوب هم کار می‌کردیم. من کارهای بسیار بزرگی چون «سووشون»، «پرواز بر فراز آسمان»، «چشم اندازی از پل» و ... را در این شرایط روی صحنه بردم. آثاری که برای اجرای آن‌ها زمان تمرین داشتیم، آثاری فکرشده با دکورهای عظیم و گریم‌های عالی. من نگران بخش مالی نبودم و فقط به نمایش فکر می‌کردم. کارگردان نباید نگران دستمزد بازیگر، دستیار، دکور و ... باشد اما متاسفانه از زمان خصوصی‌سازی این قراردادها از بین رفت و گروه‌ها برای کار دچار مشکلات زیادی شدند. سختی و فشارهای زیادی که در آخرین کارم متحمل شدم؛ باعث دلزدگی‌ام شده و به همین دلیل واقعا به فکر کار جدید برای اجرا در ایران نیستم.»این هنرمند در پایان سخنانش از تصمیم خود برای اجرای نمایشنامه «عامدانه، عاشقانه، قاتلانه» نوشته ساناز بیان در چند شهر آمریکا خبر داد.