وضعیت بحرانی گود برج میلاد | ترک هایی که به دیوارهای سالن همایشها رسید

​اعضای شورای شهر تهران به تازگی نسبت به وضعیت بحرانی گود برج میلاد با نگرانی بیشتری تذکر می دهند، دلیل این تذکرهای پی در پی می‌تواند گزارشی از وضعیت بحرانی گود و تاثیری که بر سالن همایش های میلاد گذاشته باشد، ترک هایی که به دیوارهای سالن همایشها هم رسیده است .

تادوهفته پیش مدیران شهری واعضای شورای شهر تهران می گفتند که  6 ماه دیگر گود عمیقی که در مجاورت اتوبان همت و برج میلاد است ایمن است.آبان ماه سال پیش هم گفته می شد این گود تنها 6 ماه ضمانت ایمنی دارد . آن زمان برخی از نرده های شیشه ای مجاور برج میلاد ترک خورده بود .

  سال‌هاست درخصوص این گودال عمیق در حاشیه یکی از شلوغ‌ترین بزرگراه‌های تهران و مرکز پژوهش‌های برج میلاد هشدار داده می‌شود؛ تا آنجا که سازمان بازرسی کل کشور نیز به بحث ناایمن‌بودن این گود ورود کرد. در نامه‌ای که سازمان بازرسی خطاب به شهرداری تهران نوشته بود، تأکید شده که براساس مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان، خطر این گود از نوع بسیار زیاد بوده است.  با این وجود، در تمام این سال‌ها، اقدام سریعی برای تعیین تکلیف این گود نشده است .

مهدی عباسی رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران بارها نسبت به ناایمن بودن این گود در مجاورت برج میلاد هشدار داده شده است. به تازگی نشستی در شورای شهر تهران درخصوص تعیین تکلیف این گود برگزار شده است.گزارشی نیز درخصوص ایمنی این گود و تاثیری که برسالن همایش های برج میلاد گذاشته تهیه شده است .

 در این گزارش آمده است که شواهد پایش و ثبت شده‌ای وجود دارد که نشان‌دهنده تغییر شکل، چرخش یا جابجایی دیواره‌های قائم گودبرداری پیرامون ساختمان همایش‌های برج میلاد است.

آثار تغییر شکل شامل ترک‌خوردگی و شکستگی در نماسازی‌ها، تابیدگی قاب پنجره‌ها، تغییر شکل جان‌پناه شیشه‌ای بالکن‌ها و شکستگی شیشه‌های پنجره‌ها، در سازه ساختمان «مرکز همایش‌های بین‌المللی برج میلاد» على الخصوص در محدوده درزهای انقطاع ساختمان وجود دارد؛ به‌طوری‌که گاهی اقدام به ترمیم سنگ‌های نما، قاب پنجره‌ها و شیشه‌های جان پناه بالکن‌ها و پنجره‌ها  شده است .

در این گزارش آمده است که با توجه به نصب ابزار دقیق و پایش صورت گرفته عنوان شده که تغییر شکل‌های رخداده در دیواره گودبرداری فراتر از حدود پیش‌بینی شده بوده و علی الخصوص در سال‌های اخیر سرعت تغییر شکل‌ها افزایش یافته است.

جهت ارزیابی وضعیت نیل‌ها و انکراژها و افزایش ضرائب اطمینان و میزان پایداری دیوارها، نسبت به رگلاژ و کشش مجدد تعدادی از آنها اقدام شده است. در این گزارش وضعیت گودبرداری و آثار ترک خوردگی و تغییر شکل‌های محتمل در دیواره گود و سازه ساختمان «مرکز همایش‌های بین‌المللی برج میلاد» هم بررسی شده است .

اکو ایران در این باره نوشت: بررسی اسناد و مدارک نشان می‌دهد حداکثر عمق گود از کف ساختمان سالن همایش‌های برج میلاد، در شرق حدود ۲۰ متر و در شمال در مرحله اول گودبرداری حدود ۲۰ متر و در مرحله دوم تا بیش از ۴۲ متر می‌رسد. این گود به صورت اجرای شمع‌های فلزی و مهار مرحله به مرحله توسط زمین انکراژها و نیل‌ها اجرا شده است.جهت اطمینان از تغییرات درازمدت و عدم ایجاد تغییر شکل‌های فراتر از مقادیر پیش‌بینی شده، ظاهرا علاوه بر نصب ابزار دقیق، نظیر انحراف سنج و ... نیروهای درون مهارهای مدفون نیز توسط نیروسنج‌ها اندازه‌گیری ‌شده است.

شمع‌های فلزی متشکل از دو تیرورق‌های U شکل به ارتفاع ۳۰ سانتیمتر هستند که پشت به پشت توسط بست‌های افقی به یکدیگر متصل شده و عرض مجوع حدود ۴۰ سانتی متر است. این شمع ما به فاصله حدودا 3 متری نصب و حدود ۳ تا ۴ متر در پاشنه گود فرو رفته‌اند و توسط زمین انکراژها و نیل ها مهار شده‌اند. علاوه بر آن تعدادی انکراژ اضافه که متکی بر بلوک‌های انتهایی هستند نیز در حد فاصل شمع‌های فلزی تعبیه شده‌اند.ضریب اطمینان طراحی مهارها 1.5 در نظر گرفته شده است.

گودبرداری مرحله دوم در گود شمالی سالن همایش‌ها که ظاهرا حاوی خاک ریزدانه سفت ، اجرا نشده است. لیکن گودبرداری در گود شرقی که ظاهرا حاوی خاک درشت‌دانه است به عمق مورد نظر رسیده است.

در گودبرداری‌های موقت، با توجه به دستکاری و تغییر رژیم تنش‌های موجود در خاک و همچنین با توجه به ضرائب اطمینان و درجه حفاظت انتخاب شده برای زمین انکراژها، زمان به‌عنوان یک عامل منفی در نظر گرفته شده و علیه ایمنی گود است . لذا طولانی شدن فاصله زمانی گودبرداری و پایدار‌سازی موقت تا احداث سازه اصلی، می‌تواند به تغییراتی در خواص توده خاک، نظیر کاهش پارامترهای اصلی چسبندگی و زاویه اصطکاک شده و ساختار تعادلی آن دچار تغییر شود که نهایتا منجر به افزایش تغییر شکل‌ها فراتر از حدود پیش‌بینی شده خواهد شد.

علل احتمالی وقوع این تغییر شکل‌های مازاد می‌تواند به دلیل  نفوذ دائمی آب ناشی از آبیاری‌های بالا دستی به محدوده گرد و خاک زیر فونداسیون ساختمان همایش‌ها، برقراری جریان آب در لایه‌های خاک و تراوش از دیواره گود که منجر به شسته شدن ریز دانه و کاهش ضرائب اطمینان می‌شود، باشد .

  در این گزارش سه روش برای پایدار سازی گود پیشنهاد شده است که پیشنهاد تیم کارشناس روش سوم است . نخست روش جهت مهار حرکت جانبی دیواره‌های گود می‌توان از خاکریزی به ارتفاع معادل ارتفاع گود و شیب حدود ۱:۲ استفاده  کرد به‌طوری‌که خاک در لایه‌های حداکثر ۳۰ سانتیمتری بخش و تسطیح شده و تا تراکم حداقل ۹۵ درصد کوبیده شود.

 گزینه دوم (سازه موقت): اجرای سازه نگهبان در پشت دیواره گود است و سومین راهکار ایجاد سازه دائمی است .پیشنهاد این گزارش ساخت بخشی از سازه برج‌های تجاری است .

به‌عنوان یک روش درازمدت، می‌توان جهت پایدار‌سازی دیواره‌های خاک مسلح از داخل گودبرداری، از یک سازه دائمی بتنی چند طبقه استفاده کرد. بدین منظور بخشی از سازه اصلی در این مرحله اجرا و دیواره گود به کمک آن مهار می‌شود و نهایتا حین اجرای سازه اصلی، این ساختمان به سازه اصلی الحاق می شود. بدین منظور می‌توان در کنار گود یک ساختمان دو یا سه دهانه بتنی، به ارتفاع گرد موجود یا کمی کمتر از آن (۶ یا ۷ طبقه)، روی شمع‌های درجاریز اجرا  کرد به‌طوری‌که نیروهای جانبی استاتیکی و دینامیکی ناشی از دیواره قائم خاک و سربار سازه موجود در بالای گودبرداری را از طریق دیوارهای برشی که به فاصله حدودا ۶ متر از یکدیگر احداث می‌شوند به خاک پای دیوار منتقل نمود.

این ساختمان یک سازه دائمی خود ایستا و ترجیحا بتنی خواهد بود که علاوه بر توانایی تحمل آثار ثقلی و لرزه‌ای خود، توان مهار دائمی نیروهای جانبی منتج از دیوار را هم خواهد داشت.مدتی پیش  سید‌محمد آقامیری ، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران درخصوص آخرین تصمیم‌گیری برای ایمنی گود برج میلاد گفته بود گود برج میلاد ایمن است و هر ماه وضعیت آن پایش می‌شود اما از سوی مسئولان این حوزه اعلام شد دیگر تضمین نمی‌کنیم بیش از شش ماه یا یک سال بعد این وضعیت ایمن پایدار بماند. لذا تصمیم گرفتیم در درجه اول بلافاصله معاونت عمران و شهرسازی شهرداری برای ایمن‌سازی این گود وارد عمل شود و با طرح‌هایی که دارند آنجا را ایمن‌سازی کنند و برای دیواره‌ها شبکه ایجاد کنند تا این شبکه‌ها بعدا در سازه اصلی به کار رود.

او درگفت و گویی دیگر درخصوص گود برج میلاد هم تاکید کرده بود :وضعیت گودهای همه مناطق تحت کنترل است و تنها وضعیت گود برج میلاد خطرناک بود و یکی از دیواره‌های آن نیز حرکت کرده بود و برای آن سریعا جلسه گذاشتیم و تامین اعتبار شد و قرارداد با پیمانکار در حال بسته شدن است و در روزهای آتی کارگاه تشکیل می‌شود.

مهدی عباسی هم با  بحرانی خواندن گود برج میلاد هشدار داده است که  در بازدیدی که از گود برج میلاد صورت گرفت علایم خوبی از پایداری این گود مشاهده نشد و باید ایمن سازی این گود به سرعت اجرایی شود و البته با گزارشی که از سوی معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران درباره گود برج میلاد به کمیسیون شهرسازی و معماری شورا ارایه شده است امیدواریم که پایدارسازی و ایمن سازی این گود با جدیت و سرعت بیشتری اجرایی شود.