بروز ایست قلبی در خواب و مرگ ناگهانی از تجربه های دردناک و در عین حال ترسناکی است که شاید در اطرافیان و آشنایان شما هم رخ داده باشد. چنین تجربه ای در بازماندگان و کسانی که خبر چنین حادثه ای را می شنوند این سوال را ایجاد می کند که چرا چنین واقعه ای رخ داده است و آیا در افراد دیگر هم ممکن است این ایست های قلبی رخ بدهد؟
در این بخش نگاهی می کنیم به مهم ترین علل بروز ایست های قلبی و مرگ های ناگهانی در خواب و مروری کوتاه می کنیم بر اقداماتی که شما باید انجام بدهید تا از بروز این عارضه پیش گیری کنید.
مکانیسم ایست قلبی در خواب
معمولن چگونگی بروز این ایست های قلبی به دو دسته ی کلی آریتمی های سریع (تاکی آریتمی) و آریتمی های کند (برادی آریتمی و آسیستول) تقسیم می شود. به عبارت ساده تر در حالت اول به دلیل بروز آریتمی های سریع قلب مبتلا عملکرد طبیعی خود را از دست می دهد و در حالت دوم به علت افت ضربان قلب است که قلب از طپش می ایستد. هر بیماری زمینه ای معمولن از یکی از این دو حالت باعث بروز ایست قلبی و مرگ می شود.
علائم بارز مرگ قلب در خواب
علائم ایست قلبی ناگهانی و شدید هستند، شایع ترین علائم ایست قلبی عبارتند از:
سقوط ناگهانی
توقف ضربان قلب
توقف تنفس
از دست دادن هوشیاری
گاهی اوقات علائم و نشانه های دیگر نیز در ایست قلبی رخ می دهد؛ که ممکن است شامل خستگی، غش، سرگیجه، درد قفسه سینه، تنگی نفس، ضعف، تب و تپش یا استفراغ باشد؛ اما ایست قلبی ناگهانی اغلب بدون هشدار رخ می دهد
چه عواملی باعث مرگ یک دفعه قلب در خواب می‌شوند؟
1. گرفتگی های عروق قلبی
بیماری هایی که باعث گرفتگی عروق قلبی می شوند از طریق کاهش خونرسانی بافت قلب این عضو مهم را در معرض سکته های قلبی و به دنبال آن آریتمی های مرگ بار قرار می دهند. در واقع یکی از مهم ترین علل بروز ایست های قلبی و مرگ در خواب به خصوص در افراد مسن سکته های قلبی ناشی از گرفتگی های عروقی است.
این حالت هم افرادی می تواند رخ بدهد که پیش از این پزشک برای ایشان تشخیص بیماری قلبی را مطرح کرده و هم در برخی حالات در افرادی رخ می دهد که تا به حال مراجعه ی پزشکی نداشته اند.
مهم ترین علامت هشداردهنده ی بروز تنگی های عروق کرونری قلب بروز دردهای قفسه ی سینه با تیرکشیدن به دست چپ است که در حین فعالیت تشدید می شود و با استراحت بهتر می شود. در صورت داشتن هرگونه درد سینه بهتر است یک بار نزد متخصص قلب ویزیت شوید تا هر گونه مشکل احتمالی بررسی شود.
2. نارسایی های قلبی پیش رفته
در بیمارانی که پیش از این دچار سکته های قلبی شده باشند یکی از مهم ترین مشکلاتی که رخ می دهد آسیب های شدید بافت قلبی و به دنبال آن افت عملکرد قلبی است. در این حالت که به آن نارسایی قلبی گفته می شود عضله ی قلب توان کافی برای انقباض مناسب ندارد و همین باعث مستعد شدن فرد مبتلا به بروز آریتمی های مرگ بار قلبی می شود.
معمولاً این حالت در موارد خیلی پیش رفته بیماری رخ می‌دهد و مورد شایعی نیست ولی از نظر سلامت فرد مبتلا دارای اهمیت است. به همین خاطر هم در بیماران با نارسایی های قلبی پیش رفته از برخی دستگاه های شوک دهنده (با نام ICD) استفاده می شود تا در صورت بروز آریتمی بتوان این مشکل را برطرف کرد و فرد را نجات داد. بیماران با نارسایی های قلبی بهتر است در مورد این دستگاه از پزشک خود سوال کنند و همیشه داروهای تجویزی را منظم استفاده کنند.
3. بیماری های مادرزادی و ژنتیکی قلبی
در مقایسه با دو مورد قبلی این حالت کمتر رخ می دهد و بیش تر در افراد جوان دیده می شود. معمولن در این حالت به خاطر اختلالات ژنتیکی سلولی در بافت قلبی فرد مبتلا مستعد بروز آریتمی می گردد که یکی از مهم ترین مواقع بروز آن در خواب است.
البته همان طور که گفته شد این حالات کم رخ می‌دهند و موارد شایعی نیستند ولی بهتر است افرادی که در خانواده شان سابقه ای از مرگ های ناگهانی در افراد جوان دارند یا پیش از این سابقه ی طپش های قلب و کاهش سطح هوشیاری (سنکوپ) داشته اند یک بار نزد متخصص قلب بررسی شامل نوارقلب و اکو انجام بدهند.
4. آمبولی ریه
آمبولی ریه بیماری است که در طی آن فرد دچار تشکیل لخته در داخل عروق بزرگ ریوی اش می شود. معمولن آمبولی های کوچک خطری را ایجاد نمی کنند ولی آمبولی های بزرگ به خاطر توانایی در بستن کامل شریان های ریوی و مسدود کردن مسیر انتقال خون به قلب قابلیت ایجاد ایست های قلبی را دارند.
توصیه می شود در صورتی که اخیرا جراحی بزرگی داشته اید یا به هر دلیلی بی حرکتی در بستر وجود داشته است یا سفرهای طولانی مدت داشته اید یا اینکه به بیماری هایی نظیر سرطان مبتلا هستید حتمن در صورت بروز تنگی نفس یا تورم پا با یک متخصص قلب مشورت کنید
5. سایر بیماری هایی که میتواند باعث ایست قلبی در زمان خواب شود
بیماری های این دسته معمولن بیماری های طب داخلی هستند. عفونت های شدید و منتشر در خون (سپسیس) یا نارسایی های پیش رفته ی کبدی و کلیوی و هم چنین خونریزی های شدید گوارشی و در برخی موارد سکته های مغزی (به خصوص در ناحیه ی مخچه یا سکته های مغزی شدید) هم می توانند همگی به ایست های قلبی در خواب منجر شوند.
در چنین مواردی معمولن علت بروز ایست قلبی در خود قلب یا سیستم عروقی نیست بلکه به علت پیش رفت بیماری در عضو دیگری به مرور قلب تضعیف شده و در نتیجه از طپش می ایستد. متاسفانه در این حالات معمولن پیش آگهی خوبی نیز برای بیمار نمی توان متصور بود.
6. مشکل در ریتم قلب (آریتمی)
نتیجه یک مشکل با سیستم الکتریکی قلب - باعث توقف ناگهانی قلبی می شود. سیستم الکتریکی قلب میزان ضربان قلب شما را کنترل می کند.اگر مشکلی پیش بیاید, ممکن است که قلب شما خیلی سریع، خیلی آهسته یا نامنظم (آریتمی) حرکت کند. اغلب این آریتمی ها مختصر و بی ضرر هستند, اما برخی انواع می توانند منجر به توقف ناگهانی قلبی شوند.
رایج ترین ریتم قلب در زمان ایست قلبی آریتمی در قسمت پایینی قلب است (بطن). پالس های الکتریکی نامنظم باعث می شوند بطن ها بدون استفاده از خون پمپ شوند.
چه وقت باید به پرشک مراجعه کنیم؟
اگر شما اپیزودهای مکرر از درد قفسه سینه یا احساس ناراحتی، تپش قلب، ضربان قلب سریع یا نامنظم، خس خس سینه غیر قابل توضیح یا تنگی نفس، غش، احساس سبکی سر یا سرگیجه دارید به سرعت به دکتر مراجعه کنید. وقتی که قلب متوقف می شود، عدم خون اکسیژن می تواند باعث آسیب مغز در تنها چند دقیقه شود. مرگ یا آسیب مغزی دائمی می توانید در عرض چهار تا شش دقیقه رخ می دهد. زمان بسیار مهم است اقدام فوری انجام دهید
عوامل خطری که باعث سکته قلبی می شود کدامند؟
از آنجایی که ایست قلبی ناگهانی با بیماری قلبی عروقی مرتبط است، عوامل مشابه ی که خطر ابتلا به بیماری عروق کرونری را در شما بالا می برد، ممکن است باعث ایست قلبی ناگهانی نیز شود. این عوامل شامل:
سابقه خانوادگی بیماری عروق کرونر
سیگار کشیدن
فشار خون بالا
کلسترول خون بالا
چاقی
دیابت
شیوه زندگی ناسالم
مصرف بیش از حد الکل
عوامل دیگری نیز ممکن است دلیل ایست قلبی باشند و خطر آنرا افزایش دهند از جمله:
حمله قلبی قبلی
سابقه شخصی یا خانوادگی انواع دیگر بیماری های قلبی، مانند اختلالات ریتم قلب، نقایص مادرزادی قلب، نارسایی قلبی و قلب و عروق
سن – میزان بروز اختلال قلبی ناگهانی با سن افزایش می یابد
مرد بودن – احتمال وقوع ایست قلبی در مردان دو تا سه برابر زنان است
استفاده از مواد مخدر غیر قانونی مانند کوکائین یا آمفتامین
عدم تعادل تغذیه ای، مانند سطح پتاسیم یا منیزیم کم
اگر یک ایست قلبی ناگهانی را بدون هشدار داشتید و زنده مانده اید، پزشک شما می خواهد دلیل ایست قلبی را تشخیص دهد تا از وقایع آیینده پیشگیری کند.
چگونه ایست قلبی با آزمایش قابل تشخیص است؟
آزمایشاتی که پزشک شما ممکن است برای تشخیص دلیل ایست قلبی توصیه کند عبارتند از:
الکتروکاردیوگرام :
در طول الکتروکاردیوگرام (ECG)، سنسورها (الکترود ها) که می توانند فعالیت الکتریکی قلب شما را تشخیص دهند، آنها به قفسه سینه و گاهی به اندام شما متصل می شوند. یک ECG می تواند اختلالات در ریتم قلب و یا تشخیص الگوهای الکتریکی غیر طبیعی، مانند یک فاصله QT طولانی مدت که خطر ابتلا به مرگ ناگهانی را افزایش می دهد را تشخیص دهند.
آزمایش خون :
یک نمونه از خون شما ممکن است برای بررسی سطوح پتاسیم، منیزیم، هورمون ها و سایر مواد شیمیایی مورد آزمایش قرار گیرد که توانایی قلب شما را نشان می دهند. سایر آزمایش های خون می تواند آسیب های قلبی اخیر و حملات قلبی را تشخیص دهند.
آزمایشات تصویربرداری :
اشعه ایکس قفسه سینه یک تصویر اشعه ایکس از سینه شما اجازه می دهد تا پزشک اندازه و شکل قلب و عروق خونی شما را بررسی کنید. همچنین ممکن است نشان دهد که آیا نارسایی قلبی دارید یا خیر.
اکوکاردیوگرام این آزمایش با استفاده از امواج صوتی برای تولید تصویری از قلب شما انجام می شود. یک اکوکاردیوگرام می تواند نشان دهد که آیا یک منطقه از قلب شما توسط حمله قلبی آسیب دیده است یا نه و یا آیا پمپاژ به طور طبیعی صورت می گیرد یا آیا اختلالات دریچه وجود دارد یا نه.
اسکن هسته ای این آزمایش، معمولا همراه با یک آزمایش استرس کمک می کند تا مشکلات جریان خون را به قلب شما تشخیص دهد. مقدار کمی از مواد رادیواکتیو، مانند تالیوم، به جریان خون شما تزریق می شود. دوربین های ویژه می توانند مواد رادیو اکتیو را از طریق قلب و ریه ها، تشخیص دهند.
روش تشخیص سریع ایست قلبی بدون حضور اورژانس
توقف ناگهانی قلب شامل فقدان ناگهانی عملکرد قلب, تنفس و هوشیاری است. این حالت معمولاً از اختلال الکتریکی در قلب شما ناشی می شود که عمل پمپاژ آن را مختل می کند و جریان خون را در بدنتان متوقف می کند. ایست ناگهانی قلبی با حمله قلبی متفاوت است, زمانی که جریان خون به بخشی از قلب مسدود می شود.
با این حال, حمله قلبی گاهی باعث ایجاد اختلال در الکتریکی می شود که منجر به توقف ناگهانی قلب می شود. اگر بلافاصله درمان نشود, ایست قلبی ناگهانی می تواند منجر به مرگ شود. با مراقبت های پزشکی مناسب, بقا ممکن است.دادن احیای قلبی ریوی (cpr), استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی یا حتی دادن فشار به قفسه سینه - می تواند شانس بقای افراد را تا زمان رسیدن کارکنان اورژانس بهبود بخشد.
بهترین راه درمان ایست قلبی ناگهانی
ایست قلبی ناگهانی نیاز به اقدام فوری برای بقا دارد. دلیل ایست قلبی هر چه باشد باید در هنگام وقوع آن ابتدا بیمار را نجات داد و بعد به دنبال دلیل ایست قلبی رفت. مهم ترین اقدام فوری در مواجه با ایست قلبی، احیا قلب و عروق فوری یا CPR است.
CPR :
احیاء قلب و عروق فوری (CPR) برای درمان اختلال قلبی ناگهانی ضروری است. با نگه داشتن جریان خون غنی از اکسیژن به اندام های حیاتی بدن، CPR می تواند یک پیوند حیاتی را فراهم کند تا مراقبت اضطراری پیشرفته تر در دسترس باشد.
CPR شامل اقداماتی است که برای بازگرداندن اعمال حیاتی دو عضو مهم قلب و مغز در فردی که هوشیاری خود را از دست داده، انجام می‌شود و تلاش می‌شود تا گردش خون و تنفس به‌طور مصنوعی تا زمان برگشت جریان خون خودبخودی بیمار برقرار شود. اگر فرد دارای ضربان بوده ولی دچار قطع تنفس شده باشد، باید با تنفس مصنوعی دهان به دهان ادامه داد.
دفیبریلات راه دیگر برای درمان ایست قلبی :
مراقبت های پیشرفته برای فیبریلاسیون بطنی، نوعی آریتمی که می تواند ناشی از ایست قلب ناگهانی باشد، به طور کلی شامل تحویل شوک الکتریکی از طریق دیواره سینه به قلب است. این روش، defibrillation نامیده می شود… این اغلب باعث می شود ریتم طبیعی قلب از سر بگیرد. شوک ممکن است توسط پرسنل اورژانسی و یا یک شهروند در صورت استفاده از defibrillator عمومی استفاده شود.
عوارض جانبی ایست قلبی برای بدن چیست؟
هنگامی که ناگهانی ایست قلبی اتفاق می افتد، مغز شما اولین قسمت از بدن شما است که آسیب می بیند، زیرا بر خلاف ارگان های دیگر، ذخایر خون غنی از اکسیژن ندارد؛ و نیاز به عرضه بی وقفه خون دارد. کاهش جریان خون به مغز شما سبب بی نظمی می شود.
اگر ریتم قلب شما به سرعت به ریتم طبیعی خود بازنگردد، آسیب مغزی اتفاق می افتد و نتیجه مرگ است. اگر ایست قلبی ناگهانی بیش از 8 دقیقه طول بکشد، بقاء نادر است. بازماندگان ایست قلبی ممکن است علائم آسیب مغزی را نشان دهند.
چگونه از ایست قلبی جلوگیری کنیم؟
راه مطمئن برای شناخت خطر ابتلا به ایست قلبی ناگهانی وجود ندارد، بنابراین کاهش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی بهترین استراتژی است. این مراحل شامل بررسی های منظم، غربالگری برای بیماری های قلبی و زندگی شیوه زندگی سالم قلب با روش های زیر است:
اجتناب از سیگار و الکل.
یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید.
از لحاظ جسمانی فعال باشد.
دیدگاه تان را بنویسید