[...] دیشب رادیوی لندن در انتشار فارسی خود، خبر درخواست سفیران انگلیس و آمریکا را دایر به اعزام کومیسیون تحقیق به ایران را بیان نمود. رادیو ترکیه اظهار نمود که آقای حکیمی به تعیین چنین کومیسیون تحقیق مایل است؛ اما شاه این پیشنهاد را رد کرده است. به این جهت که اتخاذ تصمیم در این قضیه از وظایف مجلس است. نگارنده‌ی این سطور در علم قوانین بی‌اطلاع هستم. نمی‌دانم که آیا واقعا یک دولتی که در مجلس اکثریت دارد، نمی‌تواند که درخواست تشکیل یک کومیسیون مرکب از اتباع دول خارجه بدهد تا تحقیقاتی در یک موضوعی در خاک ایران بنمایند یا می‌تواند. علی ای حال این خبر جانب‌داری شاه از مجلس، اگر راست باشد از جنبه‌ی دیگر جالب توجه است و آن عبارت از تشابه بسیار واضحی است که مابین طرز رفتار دربار فعلی و دربار سلطان احمدشاه در مقابل مذاکرات خارجی و تصادم سیاست‌های دول بزرگ در ایران می‌باشد. این واقعه و چند تا از قبیل آن که نزدیک هم گذشته بشود، برای یک نفر مطالعه‌کننده در اوضاع سیاسی ایران این حس را می‌بخشد که دربار هم از دماگوژی [عوام‌فریبی] خوشش می‌آید و می‌خواهد که مابین روزنامه‌نویس‌ها و یک قسم از مردم که افکار آن‌ها فعلا در گردشگاه‌ها و تحولات سیاسی بیش‌تر مدخلیت دارد، کسب محبوبیت نماید. خواه آن افکار به استقلال و تمامیت ارضی ایران و حتی به آتیه‌ی سلسله‌ی سلطنتی وفق بدهد یا نه. مختصرا چنین به نظر می‌آید که محمدرضا شاه پهلوی در همان سراشیبی سیر می‌کند که سلطان احمدشاه در سال ۱۹۱۹ می‌کرد.
رادیوی ترکیه خبر می‌دهد که دولت ایران از مطرح نمودن قضایای ایران و آذربایجان در کنفرانس مجمع ملل متفق در لندن صرف نظر نموده است. باز آن رادیو خبر داد که از وکلای دست راست و چپ به آقای حکیمی پیشنهاد نموده‌اند که استعفا بدهد و برای جانشینی حکیمی اسم سلطنه و علی منصور برده می‌شود. ظاهرا مراد از سلطنه قوام‌السلطنه است که گوینده مضاف را به جای نام شخصی گرفته و مضاف‌الیه را به جای نام فامیلی، و اکتفا به آن نموده است.
رادیوی طهران خبر فوت مرحوم حاجی میر سید محمد امام‌جمعه‌ی طهران را در سن هفتادوپنج سالگی داد. جنازه‌ی مرحوم در مسجد شاه گذاشته شده است که امروز تشییع به عمل بیاید. بازار دیروز و امروز به همین مناسبت تعطیل است. مرحوم در مقبره‌ی خانوادگی واقع در سر راه حضرت عبدالعظیم (سر قبر آقا) مدفون خواهد شد. خداوند رحمتش کند.
[...] مرحوم حاجی سید محمد امام جمعه هم با فضل بود. طلاب طهران از محضرش استفاده‌ی علمی و مالی هر دو می‌توانستند بکنند. [...] تقریبا بیست روز قبل همین امام‌جمعه‌ی مرحوم با آقای بهبهانی که معتبرترین علمای طهران است، بیانیه‌ای امضا نموده بودند که در آن تخلیه‌ی ایران از قشون اجانب درخواست شده بود. از آن‌جایی که از متن بیانیه ظاهر می‌شد که درخواست‌های آن به نام عموم روحانیون ایران است، بنا به بعضی جراید مخالف دولت، در قم این بیانیه مورد اعتراض واقع شده است. بعضی از علمای قم گفته‌اند که بیانیه فقط عقیده‌ی شخصی امضاکنندگان آن است و ربطی به عالم روحانیت ندارد و روحانیون از مداخله به کارهای سیاسی اجتناب دارند. [...]
از طرف وزارت مالیه‌ی آذربایجان اعلانی منتشر شده است که راجع به مالیات بر درآمد است. تخفیف صدی پنجاه عایدات فلاحتی را به صدی بیست و پنج تغییر داده است. جریمه هم برای اشخاصی که اظهارنامه نداده‌اند، معین شده است. بعضی تشدیدات دیگر را هم حاوی بوده است. با این تشدیدات از یک طرف و مالیات تصاعدی دکتر میلسپو از طرف دیگر، در این وضع جدید و آشفته، خوف ظهور جریانات غیرمنتظره می‌رود. خداوند عالم خودش ترحم فرمایند. [...].
منبع: آیت‌الله میرزا عبدالله مجتهدی، «بحران آذربایجان (سال‌های ۱۳۲۴-۱۳۲۵)»، به کوشش رسول جعفریان، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، چاپ نخست، صص ۶۸-۷۰.
دیدگاه تان را بنویسید