آیا پس از تزریق واکسن کرونا از آمپول یا داروی تقویتی استفاده کنیم ؟

با شیوع ویروس کرونا سوالات زیادی در ذهن مردم پدیدار شد و اکنون پرسشی که مطرح شده این است که آیا استفاده از هرگونه آمپول یا داروی تقویتی پس از تزریق واکسن کووید-۱۹، مشکل ایجاد کرده و باعث فعال شدن ویروس می‌شود؟

برای این موضوع نیز مطالعات زیادی صورت گرفته است که معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز برای این موضوع به سراغ برخی از مطالعات موجود رفته است تا پاسخی به سوال مردم داده شود.

با شیوع کرونا سوالات زیادی در ذهن مردم ایجاد شد، اما پاسخ درست آن را باید براساس مطالعات انجام شده داد تا بتوان با نظر علمی به مبارزه با کرونا بپردازیم که در این زمینه برای استفاده از داروهای تقویتی نیز پاسخ‌هایی داده شده است که مردم باید به آنها توجه کنند.

براساس این مطالعات، تاثیر مستقیم مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها در افرادی که واکسن کووید-۱۹ دریافت کرده‌اند، هنوز مطالعه نشده است. در مطالعات انجام شده در سایر واکسن‌ها، تاثیر منفی ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها بر روی عملکرد واکسن گزارش نشده است و حتی مطالعاتی در این زمینه وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف ریزمغذی‌ها (حتی در اَشکال دارویی)، تا حدودی به بهبود وضعیت ایمنی کمک می‌کند.

یکی از مداخلات مهم برای کنترل بیماری‌های عفونی انجام واکسیناسیون است که هدف اصلی آن تقویت پاسخ ایمنی است. مطالعات نشان داده است که یکی از مهمترین عوامل مؤثر در پاسخ ایمنی، وضعیت تغذیه و وجود مقادیر کافی ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها در بدن است.

در مورد بیماری کووید-۱۹ نیز مطالعات نشان داده‌ که کمبود ویتامین D می‌تواند باعث افزایش ریسک ابتلا به بیماری و در مبتلایان به کووید-۱۹ باعث افزایش ریسک بستری در بیمارستان و مرگ و میر شود.

برخی مطالعات نشان داده که تجویز ویتامین D در افراد مبتلا به بیماری کووید-۱۹ می‌تواند باعث کاهش خطر بستری در بخش‌های مراقبت‌های ویژه و مرگ و میر شود.

هر چند هنوز شواهد کافی مبنی بر اینکه الزم است ویتامین D به عنوان بخشی از رژیم درمانی استاندارد در تمام بیماران مبتلا به کووید-۱۹ مصرف شود، وجود ندارد. اما از سوی دیگر، با توجه به جدید بودن بیماری کووید-۱۹ و ناکافی بودن اطلاعات در مورد آن، نگرانی هایی مبنی بر اینکه آیا ممکن است استفاده از آمپول یا داروی تقویتی پس از تزریق واکسن کووید-۱۹ مشکلاتی ایجاد کرده و منجر به افزایش خطر ابتلای فرد به کووید-۱۹ شود، مطرح شده است.

ارزیابی مطالعات و شواهد

در مطالعات انجام گرفته روی واکسن‌(غیر از واکسن‌های کووید-۱۹) تأثیر منفی برای مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها روی عملکرد واکسن گزارش نشده است و برعکس در برخی مطالعات وجود ارتباط بین مصرف ریزمغذی‌ها با بهبود وضعیت سیستم ایمنی فرد و پاسخ به واکسیناسیون گزارش شده است.

به عنوان مثال، بین کمبود ویتامین D با اختلال در پاسخ ایمنی به واکسن آنفولانزا ارتباط مشاهده شده است. یک کارآزمایی تصادفی کنترل شده در کشور انگلستان در افراد ۶۵ تا ۸۵ ساله نشان داده که مصرف پنج وعده یا بیشتر میوه و سبزیجات در روز در مقایسه با دو وعده یا کمتر، با پاسخ بهتر به واکسن پنوموکوک همراه است.

در مطالعه دیگری در کشور آمریکا در افراد بالای ۶۵ سال، مشاهده شد که کارکرد گُلبول‌های سفید نوع T در گروهی که به صورت روزانه ویتامین E مصرف می‌کردند (۶۰ یا ۲۰۰ میلیگرم ویتامین E در روز) در مقایسه با گروه دارونما بهتر بوده است.

مطالعه‌ای در انگلستان در مورد مصرف مکمل سلنیم نشان داد که مصرف روزانه سلنیم (۵۰ یا ۱۰۰ میکروگرم در روز) در بزرگسالان باعث بهبود پاسخ ایمنی آنها به واکسن فلج اطفال شده و همچنین ایجاد سویه‌های ویروسی جهش یافته را کاهش می‌دهد.

هنوز مطالعه‌ای در این زمینه در مورد واکسن کووید-۱۹منتشر نشده است با این حال با توجه به اثر وضعیت تغذیه در بهبود پاسخ به سایر واکسن‌ها، پیشنهاد شده است که مکمل‌های تغذیه‌ای به عنوان مثال حاوی ویتامین‌های D ، C ،B۱۲ ،B۹ ،B۶ ،A و E و مواد معدنی مانند روی، مس، سلنیم و آهن برای سالمندان در چند هفته قبل و بعد از دریافت واکسن کووید-۱۹ تجویز شود.

زیاده‌روی در مصرف ریزمغذی‌ خطرساز است      

با توجه به شواهد موجود به‌نظر نمی‌رسد که مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها با دزهای توصیه شده قبل و یا بعد از تزریق واکسن کووید-۱۹ اثرات سوء بر ایمنی‌زایی ناشی از واکسیناسیون داشته و یا باعث افزایش ریسک ابتلا به کووید-۱۹ شود.

هرچند تصمیم‌گیری قطعی در این زمینه نیازمند اطلاعات بیشتر در مورد رفتارهای ایمنی‌زایی این بیماری بوده و مطالعات بیشتر در این زمینه الزمی است؛ با اینکه مطالعات نشان داده مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها می‌تواند باعث بهبود وضعیت مبتلایان به کووید-۱۹ و همچنین بهبود پاسخ به واکسن شود، با توجه به شواهد فعلی، مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها به عنوان یک درمان روتین در مبتلایان به کووید-۱۹ و یا قبل و بعد از واکسیناسیون الزم نیست و توصیه نمی‌شود.

نکته بسیار مهم اینکه باید توجه داشت که زیاده‌روی در مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها و مصرف آنها با دز بالا خطرساز بوده و می‌تواند باعث آسیب‌های جدی شود.