مطابق اخبار رسیده، سنگ‌نگاره فتحعلی‌شاه چشمه‌های شهرری مخدوش شده است. مطابق عکس‌هایی که در اختیار روزنامه «شرق» قرار گرفته‌اند، روز گذشته رهگذران مشاهده کرده‌اند افرادی احتمالا در نیمه‌های شب به محل قرارگیری این سنگ‌نگاره آمده‌اند و با پاشیدن اسپری روی این اثر تاریخی، ظاهر این اثر را مخدوش کرده‌اند. بنا بر گفته اهالی شهرری، تا یکشنبه‌شب نیز سنگ‌نگاره سالم بوده و مورد مشکوکی نیز در محل قرارگیری آن مشاهده نشده است. این روزها در شهرری مردم از اقداماتی علیه میراث فرهنگی خبر می‌دهند. در روزهای گذشته همچنین خاک‌برداری مجدد در ابن‌بابویه به بهانه نخاله‌برداری خبرساز شد؛ اتفاقی که میراث فرهنگی شهرری جلوی آن را گرفت. اما به نظر می‌رسد هنوز اهمیت میراث به‌جا‌مانده برای کشور و همچنین میراث تهران قدیم، برای متولیان امر مشخص نشده است. سنگ‌نگاره فتحعلی‌شاه یا نقش‌برجسته چشمه‌علی واقع در چشمه‌علی شهرری یکی از کتیبه‌های فتحعلی‌شاه قاجار است که به دستور او احداث شده. این کتیبه روی دیواره چشمه‌علی قرار دارد. این چشمه در شمال شهرری و در کنار پارک چشمه‌علی و زیر باروی ری قرار دارد. در سال ۱۲۱۰ خورشیدی، بعد از آنکه جنگ‌های ایران و روس تمام شده بود، شاه ایران که جانشین بنیان‌گذار حکومت قاجارها بود، برای نشان‌دادن قدرت و اقتدار خود تصمیم گرفت روش ایرانیان باستان، یعنی حکاکی نقش‌برجسته بر کوه را در پیش گیرد. فتحعلی‌شاه پیش از رسیدن به حکومت، یعنی در زمان آقامحمدخان، حاکم فارس بود و در آنجا نقش‌برجسته‌های ایرانیان باستان در تخت‌جمشید، نقش رستم، بیشاپور و... را پیش چشم داشت. او از آنها الگوبرداری کرد و وقتی به حکومت رسید، در بخش هنرهای تجسمی به دو مقوله نگارگری و سنگ‌نگاری توجه زیادی نشان داد؛ به‌طوری‌که از هشت نقش‌برجسته‌ای که از دوره قاجار به جا مانده، هفت نقش‌برجسته متعلق به فتحعلی‌شاه است. نفس ایجاد نقش‌برجسته روی کوه، آن‌هم تصویر شاه و درباریان، در ایران پس از اسلام بی‌سابقه بود. با ورود اسلام به ایران، تمثال، نقش و هر آنچه مستعد پرستش واقع شود، منع شده بود؛ اما فتحعلی‌شاه دست به کار بزرگی زد و برای اولین‌بار نقش شاه را در منظر عموم و در ابعاد وسیع به صورت نقش‌برجسته به نمایش گذاشت. مطابق اطلاعات موجود درباره این سنگ‌نوشته، انتخاب چشمه‌علی برای ایجاد نقش‌برجسته عجیب نبود؛ چشمه‌علی با پیشینه هشت‌هزار‌ساله در منطقه‌ای کانونی از شهر مهم ری قرار داشت و وجود نقش‌برجسته در آنجا می‌توانست بیشترین توجه‌ها را به خود جلب کند. در نتیجه فتحعلی‌شاه حجارباشی، نقاش‌باشی و معمارباشی را جمع کرد و وظیفه صاف‌کردن کوه و درآوردن این نقش‌برجسته بزرگ را بر دوش آنان گذاشت. در این نقش، فتحعلی‌شاه روی تختی در مرکز تصویر نشسته و ۱۶ نفر از پسرانش نیز در اطراف او گرد آمده‌اند. هر‌کدام از اشخاص معرفی شده‌اند. اسامی افراد نقش‌شده در این نقش‌برجسته عبارت‌اند از: نواب اشرف والا نایب‌السلطنه، نواب حسن علی میرزا (والی تهران)، نواب محمدتقی میرزا، نواب والا محمد ولی میرزا (والی خراسان)، نواب حسینعلی میرزا، نواب محمدظهیر میرزا، نواب اماهوری میرزا، نواب اشرف والا (خسرو)، نواب شیخ علی میرزا، نواب حیدرقلی میرزا، نواب عبدالله میرزا، نواب اشرف والا بهمن میرزا، نواب کامران میرزا و نواب موچول میرزا. در طرف دیگر قاب، شاه با نشان فرمانروایی یعنی یک سایه‌بان و یک باز شکاری نقش شده است. حالا بعد از آنکه این سنگ‌نوشته از باد و باران و بلای طبیعی جان سالم به در برده است، اخبار از تخریب آن به دست عده‌ای با اسپری حکایت دارد و هنوز مقصران این حادثه نیز معرفی نشده‌اند.
دیدگاه تان را بنویسید