در انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان که پس از دو بار تعویق در روز ششم مهر برگزار شد، یک میلیون و ۹۰۰ هزار نفر شرکت کردند که حدود ۳۱ درصد رای‌دهندگان زنان بودند. به گفته کمیسیون مستقل انتخابات، نام و مشخصات ۹میلیون و ۶۰۰ هزار نفر به‌عنوان رای‌دهنده احتمالی به ثبت رسیده بود. اما اعلام این پیروزی ممکن است افغانستان را وارد دوره‌ای از بحران سیاسی تمام عیار کند آن هم در زمانی که دولت آمریکا درصدد است معاهده صلحی را با طالبان به امضا برساند.
«مجیب مشعل»، «نجم رحیم» و «فاطمه فائزی» در گزارش ۱۸ فوریه در نیویورک‌تایمز نوشتند که چند ساعت پس از اعلام پیروزی از سوی غنی، رقیب و چالشگر اصلی او عبدالله عبدالله - که کمیسیون انتخابات افغانستان را به حمایت از غنی متهم کرده است- اعلام کرد که خود پیروز اصلی است و دولت را تشکیل خواهد داد. غنی در نخستین سخنرانی خود پس از اعلام پیروزی‌اش تاکید کرد که «هیچ‌کس را به چشم رقیب، حریف و مخالف» نمی‌بیند و خواهان وحدت ملی است. او در این راستا گفت: «وقت من و تو نیست، وقت ما است. از بیرون همیشه به ما می‌گویند که اینها (شهروندان افغانستان) قابلیت اتفاق را ندارند.» از سوی دیگر، فضل احمد معنوی، یکی از اعضای ارشد تیم انتخاباتی عبدالله، در پیامی توییتری نوشت: کمیسیون انتخابات مشروعیت ندارد و «گذشت زمان به همه این بی‌عدالتی‌ها پاسخ می‌دهد.» عبدالرشید دوستم، معاون اول ریاست‌جمهوری افغانستان، روز ۲۴ بهمن در یک سخنرانی تهدید کرد که اگر کمیسیون انتخابات غنی را «براساس رای تقلبی» پیروز انتخابات اعلام کند، او یک حکومت موازی را به رهبری عبدالله عبدالله تشکیل می‌دهد. خانم «حوا علم نورستانی»، رئیس کمیسیون انتخابات افغانستان هم در یک نشست خبری گفت که محمد اشرف‌غنی برنده انتخابات است. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان اما در واکنش به اعلام نتیجه نهایی انتخابات افغانستان و پیروزی محمد اشرف‌غنی در این انتخابات، با انتشار اعلامیه‌ای انتخابات افغانستان را «نمایشی و جعلی» خواند.
«مشعل، رحیم و فائزی» در ادامه گزارش خود نوشتند که مناقشه بر سر اعلام نتایج درحالی رخ می‌دهد که پیشرفت‌هایی در مذاکرات آمریکا با طالبان به‌دست آمده است و دو طرف اعلام کرده‌اند ظرف چند روز آینده توافق صلحی را امضا خواهند کرد. این طرح در ابتدا خواستار دوره‌ای آزمایشی از «کاهش خشونت» شده بود که در نهایت منجر به امضای صلح میان آمریکا و طالبان می‌شود. پس از آن است که مذاکرات بین الافغانی شروع خواهد شد و دو طرف افغان (دولت و طالبان) برای بحث در مورد آینده سیاسی کشور وارد مذاکره خواهند شد. به نوشته این گزارشگران، دیپلمات‌های غربی از این بیم دارند که بحران سیاسی در مورد انتخابات، دولت افغانستان در مذاکره با طالبان را تضعیف کرده و بر فرآیند کلی صلح تاثیر منفی بر جا بگذارد. زمان‌بندی نزاع انتخاباتی به این معناست که دولت غنی ممکن است از سوی عبدالله به چالش کشیده شود آن هم در زمانی که پنجره‌های صلح باز شده و قرار است دوره‌ای از «کاهش خشونت» به اجرا گذاشته شود.
محمد اشرف‌غنی، پیروزی‌اش در انتخابات را «پیروزی جمهوریت مردم افغانستان» دانست و گفت: «ما اینجا پیروزی را نه‌تنها با رای و ایستادگی مردم به‌دست آوردیم بلکه آن را از کام دسایس بیرونی نیز بیرون کردیم.» غنی تاکید کرد که تیم او «حس و هیجان گروهی، فردی و قومی» ندارد و آغوش دولت او به‌روی «همه کسانی که به این نظام اسلامی باور دارند» باز است. او با اشاره به مذاکرات صلح با طالبان گفت: «قرار است جامعه کثرت‌گرا و پرتوان افغانستان طالبان را جذب کند. اسم این روند مذاکرات است.» با این حال، همگرایی عبدالله- دوستم احتمال تشکیل یک کابینه یا دولت موازی را افزایش داده است. عبدالله نتیجه نهایی انتخابات را «نتیجه دزدی انتخابات، کودتا بر مردم‌سالاری» خواند و گفت که این نتیجه «از بنیاد غیرقانونی» است. اگرچه علی احمد عثمانی، عضو ارشد تیم انتخاباتی عبدالله عبدالله می‌گوید: «آقای عبدالله اصطلاح «دولت موازی» را به کار نبرده و از تشکیل «دولت همه‌شمول» سخن گفته که حمایت همه‌جانبه مردم را با خود داشته باشد.» با این حال، اکنون بسیاری از کارشناسان «بحران سیاسی جدی» در افق تحولات سیاسی در افغانستان را دور از دسترس نمی‌دانند. گزارشگران نیویورک‌تایمز بر این باورند که پیروزی غنی باعث می‌شود وی ۵ سال دیگر در قدرت بماند. این گزارشگران می‌افزایند پس از آنکه غنی در سخنرانی خود اعلام کرد که: «این فقط یک پیروزی انتخاباتی نیست بلکه پیروزی جمهوری اسلامی افغانستان و پیروزی آرزوهای مردمی است»، عبدالله هم در صفحه تلویزیون حضور یافت و گفت: «من از کسانی که به دموکراسی باور دارند، به آینده‌ای سالم برای این کشور باور دارند، می‌خواهم که به حقوق شهروندان برای ایستادگی در برابر تقلب پرداخته و این نتایج دزدانه را نپذیرند.» او در این نطق تلویزیونی خود افزود: «ما براساس آرایی پاکیزه برنده هستیم و اعلام پیروزی می‌کنیم.»
«مشعل، رحیم وفائزی» می‌افزایند هر دو رقیب از کاخ‌های خود و در میان طیف گسترده‌ای از هوادارانشان سخنرانی می‌کردند. خیابان‌هایی که به سوی کاخ‌های این دو طرف نزاع منتهی می‌شد روز سه‌شنبه و چهارشنبه (دیروز و پریروز) مملو از خودروهای زرهی و افراد مسلح وابسته به هر دو طرف بود. به نوشته این گزارشگران، وضعیت برای غنی- عبدالله تکرار همان سناریوی ۵ سال پیش است که هر دو طرف در یک نزاع انتخاباتی که به بن‌بست کشیده شد گرفتار شده بودند. اما برای بسیاری از شهروندان افغان اینها صحنه‌های نگران‌کننده‌ای است که آینده‌شان را در‌هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد. برای مردم افغانستان این صحنه‌ها تکراری است. در سال ۲۰۱۴ که نزاع انتخاباتی میان عبدالله- غنی شکل گرفت، این جان کری بود که به توافق صلح میان آنها کمک کرد و بر این اساس، غنی رئیس‌جمهور شد و عبدالله به سمت معاون اجرایی دولت برگزیده شد؛ در واقع، پستی خلق شد تا از تنش‌ها کاسته شود که در این پست، عبدالله بر بخش زیادی از انتصابات نظارت داشت.
این توافق صلح موجب لطمه به باور به انتخابات در افغانستان شد. انتخابات سال جاری هم در حالی با چالشی دوباره مواجه شده که حملات طالبان به‌دنبال بی‌ثبات‌سازی انتخابات و در کل، بی‌ثبات‌سازی کشور است. این گزارشگران می‌نویسند: «طی ۵ سالی که عبدالله- غنی مجبور به همکاری با یکدیگر بودند همچون خاری در گلوی یکدیگر بودند» و جدل‌هایشان گاهی موجب بن‌بست در فرآیند تصمیم‌گیری‌های دولتی می‌شد، آن هم در زمانی که کشور درگیر جنگی خونین با طالبان بود که در آن زمان جان ۵۰ هزار سرباز افغان را گرفته بود. وقتی این دو، بار دیگر نامزد انتخابات شدند، این ترس در میان بسیاری از مقام‌های دولتی و کارشناسان شکل گرفت که این بار هم ممکن است کشور دوپاره شود و باز هم همان نزاع‌ها ادامه یابد و حتی این بار نهادهای دولتی دوپاره شوند. در هر حال، در این انتخابات گلبدین حکمتیار در جایگاه سوم و رحمت‌الله نبیل هم در جایگاه چهارم قرار گرفت. نبیل در واکنش به اعلام نتیجه انتخابات آن را «روز مرگ مردم‌سالارى و دموکراسی در افغانستان» خواند. او همچنین اضافه کرد: «امروز... روز آغاز فصل جدید بحران‌های دشوار براى افغانستان بحران‌زده در عرصه‌هاى امنیتى، اقتصادی، سیاسى و اجتماعى خواهد بود.»
گزارشگران نیویورک‌تایمز بر این باورند که شاید یکی از دلایل اعلام پیروزی از سوی اشرف‌غنی این بود که او نمی‌خواست این تلقی در طالبان ایجاد شود که او در دور دوم جایگاه ضعیفی دارد. در هر حال، به نظر می‌رسد افغانستان اکنون در یک دو راهی سخت قرار گرفته است: از یک سو نزاع میان دو رقیب انتخاباتی ممکن است این کشور را وارد دوره جدیدی از بی‌ثباتی کند و از سوی دیگر، قرار است گام اول قرارداد صلح با طالبان که «کاهش خشونت» است آغاز شود. برخی معتقدند اگر دولت افغانستان بار دیگر به سرنوشت ۵ سال قبل دچار و نزاع‌ها از سر گرفته شود، ممکن است طالبان هم در مورد اجرای توافق صلح اماواگرهایی بیاورد و در عمل، علامت سوال بزرگی بر سر فرآیند صلح شکل گیرد.
دیدگاه تان را بنویسید