اهل هنر و ادب که عمری را در راه آموختن صرف کرده‌اند و میوۀ آموخته‌های خود را در اختیار جامعه می‌گذارند، از این دست هستند؛ افرادی که قهر کرونا نسل‌ها را از ثمرۀ تلاش‌هایشان محروم می‌کند.
- پرویز پورحسینی بازیگر باسابقۀ سینما، تئاتر و تلویزیون ایران روز جمعه ۷ آذر در سن ۷۹ سالگی در اثر ابتلا به کرونا در بیمارستان فیروزگر تهران درگذشت.
او که متولد شهریور ۱۳۲۰ و دانش آموختۀ رشته بازیگری از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود، در بیش از ۵ دهه فعالیت هنری خود در بیش از ۱۰۰ فیلم و سریال به ایفای نقش پرداخت.
برخی از مشهورترین آثاری که در آنها به ایفای نقش پرداخته عبارتند از: کمال‌الملک (علی حاتمی)، مختارنامه (داود میرباقری)، کشتی آنجلیکا (محمد بزرگ‌نیا)، میکائیل (سیروس مقدم)، باشو،غریبه کوچک (بهرام بیضایی)، بی‌گناهان (احمد امینی)، روز فرشته (بهروز افخمی)، قاتل اهلی (مسعود کیمیایی)، سرزمین کهن (کمال تبریزی)، شب حادثه (سیروس الوند)، طلسم (داریوش فرهنگ) و درنهایت «بچه مهندس» به کارگردانی علی غفاری.
از دیگر کارگردانان نام آوری که پرویز پورحسینی با آنها کار کرده می‌توان به پیتر بروک، آربی آوانسیان، پری صابری، حمید سمندریان و علی رفیعی اشاره کرد.
او دارای دیپلم افتخار برای بازی در فیلم «مریم مقدس» بود و سه بار نیز برنده جایزه بهترین بازیگر مرد در جشنواره‌های سیما و جشنواره حقیقت یزد شده و جایزه ویژهٔ هیأت داوران از هجدهمین جشن حافظ برای فیلم قاتل اهلی را نیز دریافت کرده بود.
- کامبوزیا پرتوی کارگردان و فیلنامه‌نویس سرشناس ایرانی ۴ آذرماه در سن ۶۴ سالگی در بیمارستان دی تهران درگذشت.
او خالق آثار ماندگاری همچون گلنار، بازی بزرگان، گربه آوازخوان، کافه ترانزیت، افسانه دو خواهر و کامیون بود.
او نویسندگی فیلمنامه آثاری از جمله گل پامچال، دایره، شیرک، ایستگاه متروک، محمد، خیابان‌های آرام، دیشب باباتو دیدم آیدا و فراری را نیز بر عهده داشت.
او ۴ بار موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه برای من ترانه ۱۵ سال دارم، کافه ترانزیت، فراری و کامیون از جشنواره فیلم فجر شده بود.
پرتوی همچنین در ساخت «خانه دوست کجاست» با عباس کیارستمی همکاری داشت.
اسپوتنیک به نقل از علیرضا تابش، دبیر سی و سومین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوان می‌نویسد: «در سینمای ایران اگر دنبال قصه نویس بگردیم، کسی که بر فنون داستانسرایی چنان مسلط باشد که بتواند ما را پای پردۀ نقرهای سینما نگه دارد، یکی از شاخصترینهایشان بیشک کامبوزیا پرتوی است.»
- حجت‌الله نجف‌پور گوینده، نویسنده و بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون در تاریخ ۹ آذر در سن ۶۹ سالگی در بیمارستان الزهرای اصفهان درگذشت.
او که متولد فروردین ۱۳۳۰ در فریدن اصفهان بود در همان کودکی به همراه خانواده‌اش به اهواز رفت و زندگی را تا سنین چهل سالگی در آنجا بگذراند.
نجف‌پور فعالیت هنری خود را بصورت جدی در سال ۱۳۶۴ از صدای مرکز خوزستان آغاز کرد و سپس در سال ۱۳۷۱ به اصفهان بازگشت و در آنجا نیز همکاری خود را با رادیو و تلویزیون ادامه داد.
نجف‌پور باز نشستۀ آموزش و پرورش بود و همزمان در عرصه هنر افزون بر بازیگری، در عرصه دوبله همچنین تهیه‌کنندگی و کارگردانی نمایش‌های رادیویی فعالیت داشت.
او در آثار متعددی از جمله «بالای شهر پایین شهر» به کارگردانی و نویسندگی اکبر خامین، «روشن‌تر از خاموشی» به کارگردانی حسن فتحی و «شیخ بهایی» به کارگردانی شهرام اسدی و «خانه بخت» به کارگردانی فریدون فرهودی به ایفای نقش پرداخته است.
- چنگیز جلیلوند گوینده و دوبلور مشهور ایران در تاریخ ۲ آذر در سن ۸۰ سالگی به علت ابتلا به ویروس کرونا چشم از جهان فرو بست.
او هنرپیشه و مدیر دوبلاژ بود و به دلیل مهارت بالایش در کار به «آقای دوبله ایران» معروف شده بود.
جلیلوند فعالیت هنری‌اش را در سال ۱۳۳۶ با تئاتر آغاز کرد اما با وقوع انقلاب ۵۷ ایران را ترک گفته و به مدت بیست سال در آمریکا زندگی کرد.
سپس دوباره به ایران بازگشت و کار دوبله را از سال ۱۳۷۷ سر گرفت.
از جمله مشهورترین آثار دوبله‌ای که توسط او خلق شده، می‌توان به صداپیشگی او به جای شخصیت‌های مشهوری در فیلم‌های خارجی از جمله مارلون براندو، پل نیومن، برت لنکستر، ماکسیمیلیان شل، ریچارد برتون، پیتر اوتول، یول براینر، کلینت ایستوود، دین مارتین، سیلوستر استالونه، لیام نیسون، جانی دپ اشاره کرد.
چنگیز جلیلوند در فیلم‌های سینمایی ایرانی نیز به جای شخصیت‌هایی از جمله محمدعلی فردین، بهروز وثوقی، ناصر ملک مطیعی، ایرج قادری و سعید راد صحبت کرده است.
- رحمان گواهی از هنرمندان نسل میانی دوتار نوازی استان خراسان شمالی، روز ۱۸ آبان در سن ۵۳ سالگی چشم از جهان فروبست.
رحمان گواهی از هنرمندانی بود که به اجرا و بازخوانی آثار گذشتگان و استادان خود برای مخاطبان امروزی می‌پرداخت و به همین دلیل از او به عنوان یکی از هنرمندان نسل میانی موسیقی نواحی منطقه خراسان شمالی یاد می‌شد.
دوتار شمال خراسان، از سازهای کهن شمال‌شرق ایران، نقش بسزایی در حفظ فرهنگ شفاهی مردمان این منطقه و انتقال حکایات گذشتگان به نسل‌های بعد دارد؛ روایتهای عاشقانه‌ها و نغمات حماسی در فرهنگ منطقه شمال خراسان همیشه با هم‌نوازی دوتار همراه بوده است.
- کریم اکبری‌مبارکه بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون روز ۸ آبان در سن ۶۸ سالگی درگذشت.
از بازی‌های ماندگار این هنرمند، ایفای نقش ابن ملجم مرادی در سریال امام علی ساخته داوود میرباقری بود.
خبرگزاری ایرنا در گزارشی ویژه که به شرح فعالیتهای هنری مبارکه پرداخته، از او به عنوان یکی از بنیان‌گذاران تئاتر نوجوان در کشور یاد می کند. فردی که در جریان ساخت مجموعه‌ای تلویزیونی به نام «تئاتر نوجوانان» در سال‌های نخست دهه ۶۰، در معرفی و ترویج شیوه کارگردانی «بازی در بازی» در کشور نقش مهمی داشته است.
کریم اکبری مبارکه در آثار کارگردانان بزرگی همچون قطب الدین صادقی، مجید سرسنگی، عبدالله اکبری، بهرام بیضایی و بهزاد فراهانی به ایفای نقش پرداخته است.
از جمله نمایشنامه‌هایی که با حضور او بر صحنه رفته است می توان به پهلوان اکبر می‌میرد، خاک تا افلاک، دیکته و زاویه، جان‌نثار، تیرکمان، یکی بود یکی نبود، اکبر آقا آکتور تئاتر، نسل آواره، ارباب پونتیلا و نوکرش ماتی همچنین مرگ یزدگرد به نویسندگی و کارگردانی بهرام بیضایی اشاره کرد.
او در مجموعه‌های تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی متعددی نیز به ایفای نقش پرداخته است از جمله امام علی، مختارنامه، گرگ ها، بچه مهندس، چند می‌گیری گریه کنی، ترانه شرقی و عطر داغ.
- داریوش سالاری از سازندگان پیشکسوت سازهای ایرانی و هندی بویژه سنتور ۳ آبان در سن ۷۰ سالگی درگذشت.
او که متولد سال ۱۳۲۹ در شهر آبادان بود، پس از پایان تحصیلات متوسطه برای ادامه تحصیل به هند رفت و در آنجا در کنار تحصیل در دانشگاه، به فراگیری ساز «سی‌تار» پرداخت و در نواختن سنتور به تبحر رسید.
داریوش سالاری پس از بازگشت به ایران به کار ساخت سنتور مشغول شد و تغییراتی را در ساختار این ساز، از جمله در ابعاد سنتور و ضخامت صفحات آن و استفاده از سیم‌های فولادی به جای سیم‌های برنجی، با هدف بهبود کیفیت نواختن آن بوجود آورد.
ساخت سنتورهای دو طرفه، سنتورهای بیسکویتی، سنتورهای کروماتیک همچنین اصلاح اندازه غیرعلمی سازهای قدیمی از دیگر ابتکارات اوست.
داریوش سالاری در شهریور ۱۳۹۳ نیز کتاب «هزار و یک پرسش دربارهٔ سنتور» را منتشر کرد.
- خسرو پایاب کارگردان، بازیگر و مدرس تئاتر در ۲۲ مهرماه در سن ۷۷ سالگی در بیمارستان سینای تبریز درگذشت.
او که از پیشکسوتان تئاتر تبریز بود، بیش از ۶ دهه از عمر خود را صرف همکاری با هنرمندان در حوزه فرهنگ و هنر تبریز کرد.
خسرو پایاب در طول زندگی حرفه‌ایش به عنوان کارگردان، بازیگر، چهره‌پرداز، طراح صحنه و مدرس تئاتر و تلویزیون فعالیت کرد و حتی لقب «پدر تئاتر تبریز» را گرفت.
او نقش آفرینی در نمایشنامه‌ها را از نوجوانی (سال ۱۳۳۷) آغاز کرد؛ سپس به رادیو تبریز پیوست و با کسب تجربه بیشتر، گروه هنری «آریا» را تاسیس کرد و چند نمایش‌نامه از جمله پهلوان اکبر می‌میرد، مستأجر و بهترین بابای دنیا را روی صحنه برد.
او در تبریز علاوه بر اجرای کلاسیک، آثاری را در قالب نمایش‌های عروسکی و سایه نیز به روی صحنه برد.
خسرو پایاب نخستین عضو انجمن نمایش تبریز بود و در سال‌های پایانی زندگی، به عنوان داور در جشنواره‌های تئاتر متعددی حضور یافت.
- اکبر عالمی کارگردان سینمای مستند، استاد دانشگاه و از مجریان پیشکسوت تلویزیون روز ۲۲ مهر در سن ۷۵ سالگی چشم از جهان فروبست.
نتیجه مثبت تست کرونای او زمانی اعلام شد که او مشغول تهیه یک فیلم مستند بود.
عالمی در سال ۱۳۲۴ شمسی در شهر اهواز به دنیا آمد. او در رشته سینما از دانشکده هنرهای درامانیک تهران فارغ‌التحصیل شد و مدرک دکترای سینمای خود را نیز در بریتانیا دریافت کرد.
او عضو فرهنگستان هنر و فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود.
از اکبر عالمی آثار ترجمه و تألیف متعددی در حوزه سینما باقی مانده است؛ از جمله قدرت واژگان، تمهیدات سینمایی، فرهنگ جامع انیمیشن، ترجمۀ اثر ظهور در عکاسی و سینما.
از جمله تولیدات به یاد ماندنی او در تلویزیون ایران می‌توان به مجموعه «هنر هفتم» اشاره کرد.
همسر آقای عالمی نیز به کرونا مبتلا و در بیمارستان بستری شد.
- خسرو سینایی کارگردان و مستندساز اجتماعی در ۱۱ مرداد درگذشت.
او متولد ۱۳۱۹ در شهر ساری و فارغ‌التحصیل رشتۀ کارگردانی و فیلمنامه‌نویسی از آکادمی هنرهای نمایشی بود. او همچنین دانش آموختۀ رشتۀ تئوری موسیقی از کنسرواتوآر وین بود.
خسرو سینایی همکاریش را با وزارت فرهنگ و هنر در سال ۱۳۴۶ و با تلویزیون ایران در سال ۱۳۵۲ آغاز کرد.
مشهورترین اثر او را می‌توان فیلم سینمایی «عروس آتش» دانست که در هجدهمین جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را دریافت کرد.
او همچنین برای ساخت مستند «مرثیه گمشده» که حکایت مهاجرت هزاران لهستانی به ایران در سال‌های ۱۹۴۱ و ۱۹۴۲ میلادی است، نشان ویژه کشور لهستان و برای ساخت «هیولای درون» در سال ۱۳۶۲ لوح زرین بهترین کارگردانی در دومین دوره جشنواره فیلم فجر را دریافت کرد.
از دیگر آثار او می‌توان به تهران امروز، یار در خانه، در کوچه‌های عشق، کوچه پاییز، جزیره رنگین، کویر خون، مثل یک قصه، گفت‌وگو با سایه، مرثیه گمشده و هیولای درون اشاره کرد.
- همایون‌رضا عطاردی موسیقیدان، آهنگساز و تهیه‌کنندهٔ سینما و تلویزیون ۴ مرداد درگذشت.
او زادهٔ ۴ تیر ۱۳۴۹ در شهر مشهد و دانش‌آموختۀ رشتهٔ سینما با گرایش تدوین بود.
عطاردی فعالیتهای هنری خود را در زمینه آهنگسازی از سال ۱۳۶۶ به صورت جدی آغاز کرد و تا پایان عمر آثار بسیاری را به عنوان آهنگساز، تهیه کننده و کارگردان به جامعه ایران عرضه کرد.
او در سال ۱۳۸۱ جایزهٔ بهترین موسیقی نماهنگ را برای «وسعت عشق» از نهمین جشنواره فیلم دفاع مقدس کرد؛ در بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر نیز برای تهیه‌کنندگی فیلم سینمایی «وقت بودن» موفق به کسب جایزهٔ ویژهٔ هیات داوران شد.
از جمله آثار او می‌توان به ساخت موسیقی برای فیلم‌های فیلادلفی، دختران، پشت پرده مه، آخرین نبرد، راننده سفیر، شب مهتاب، آدمخوار، ۲۳ گرم، دکان‌هایی برای پیامبری، نخل سوخته، شهر خورشید و سفر به بام ایران، همچنین تهیه کنندگی فیلم‌هایی همچون وقت بودن، با من قرار بگذار، ناری گل و کارگردانی فاصله‌ها را کم کنیم و یک پله یک پله اشاره کرد.
- عیسی رستمی‌افین هنرمند پیشکسوت موسیقی مقامی خراسان جنوبی، اول مردادماه در سن ۵۲ سالگی در شهر قاین درگذشت.
او که متولد سال ۱۳۴۷ در دهستان افین بود، از دوران نوجوانی موسیقی و آواز محلی را دنبال می‌کرد و از سال ۱۳۷۸ به دوتار نوازی روی آورد.
عیسی رستمی‌افین مسئول گروه موسیقی مقامی سرآهنگ شهرستان قائنات بود و برای سال‌ها با انجمن موسیقی قاین همچنین اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی قائنات در اجرای کنسرت‌های موسیقی، جشنواره‌های موسیقی مقامی در شهرستان و استان به عنوان نوازنده و داور همکاری داشت.
او همچنین از سال ۱۳۸۵ با صدا و سیمای خراسان جنوبی همکاری داشت.
- علیرضا راهب شاعر و مدیر انجمن ادبی «ونداد» ۵ تیر در بیمارستان آتیه تهران درگذشت.
او دانش‌آموخته رشته حقوق از دانشگاه تبریز بود و از سال‌های دهه ۶۰ در فضای ادبی ایران حضوری جدی داشت و بسیاری از آثارش به چاپ رسیدند.
علیرضا راهب یک دوره ۱۰ ساله در تبریز سکونت داشت و در همین دوران زبان و ادبیات ترکی را آموخت و در محضر بزرگانی همچون بهمن سرکاراتی حضور یافت.
او که یک منتقد و نظریه‌پرداز ادبی نیز محسوب می‌شد، در دوران فعالیتش شاگردانی بسیاری را تربیت و انجمن ادبی «ونداد» را به عنوان جریان مستقل ادبی به جامعه معرفی کرد.
از جمله آثار او، انتشار دو کتاب شعر «عشق پاره وقت» و «دو استکان عرق چهل گیاه» است
او در کتاب «دو استکان عرق چهل گیاه» ۴۴ قطعه شعر را منتشر کرده و به واسطۀ آنها با رویکردی اجتماعی به انعکاس دغدغه‌هایش پرداخته است .
- غضنفر بالی لاشک، شاعر و ترانه‌سرای مشهور مازندرانی پنج‌شنبه ۲۲ اسفند در بیمارستان چالوس در سن ۷۱ سالگی درگذشت.
او از پیشکسوتان شعر طبری و ادبیات بومی مازندران و به گفتۀ رسانه‌های ایران از قهرمانان کشتی مازندران در دهه ۵۰ خورشیدی بود.
سروده‌های محلی غضنفر بالی بویژه غرب مازندران طرفداران بسیار داشت و ترانه‌هایش بارها توسط خوانندگان و گروه‌های موسیقی مازندرانی اجرا شده بود.
- مصطفی سهرابی از پیشکسوتان هنر نقاشی چهارشنبه ۲۱ آبان در سن ۸۴ سالگی پس از ۱۰ روز بستری بودن در بیمارستان امام خمینی درگذشت.
او مینیاتوریست، خوشنویس، عکاس و از شاگردان استاد بهزاد بود.
به نوشتۀ خبرآنلاین مصطفی سهرابی متولد فروردین ۱۳۱۵ در تهران، همزمان با تحصیل در سطح متوسطه از سال ۱۳۳۲ برای مدت دو سال در هنرستان کمال‌الملک به آموختن هنر در رشته‌های تذهیب و مینیاتور نزد اساتیدی همچون محمدعلی زاویه، نصرت‌الله یوسفی و حسین بهزاد مشغول شد. این آشنایی زمینه‌ای فراهم کرد تا بتواند به شاگردی استاد بهزاد نیز پذیرفته شود.
او سپس از سال ۱۳۴۸ در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته هنرهای تجسمی ادامه تحصیل داد و بعد از فراغت از رشته نقاشی، یک سال نیز به طور خصوصی برای آموزش خوشنویسی تحت تعلیم استاد علی‌اکبر کاوه قرار گرفت.
ایسنا به نقل از منیر دارایی، رئیس پیشین موزه هنرهای ملی می‌نویسد که سبک کاری استاد سهرابی بسیار به استاد بهزاد نزدیک بود.
او می‌گوید: «استاد بهزاد را به دلیل استفاده از ترکیب رنگ‌های خاص به عنوان خدای رنگ می‌شناسند. آقای سهرابی نیز در این سال‌ها در زمینه طراحی و رنگ‌آمیزی بسیار به استاد بهزاد نزدیک بودند.»
تصویرسازی کتاب «رباعیات خیام» و انتشار آن به یادبود هزاره خیام، همچنین «گلستان سعدی» به مناسبت هفتصد و هفتادمین سال تدوین گلستان از جمله آثار مصطفی سهرابی محسوب می‌شود.
- سعید خضایی از اساتید و هنرمندان جوان و برجستۀ نقاشی استان همدان در ۴ مرداد درگذشت.
او در خانواده‌ای به دنیا آمد که تا ۵ نسل با نقاشی و هنر مانوس بودند. خضایی نقاشی را در کودکی نزد پدر و برادر بزرگترش آموخت و سپس به دانشکده هنرهای زیبا رفت.
او دارای کارشناسی ارشد تصویرسازی از دانشکده هنر و معماری بود و نزد اساتیدی همچون مرتضی ممیز، محمد احصایی و رضا میرعابدینی شاگردی کرد.
او علاقه زیادی به متون حماسی و کهن ایرانی به ویژه شاهنامه فردوسی داشت؛ از جمله آثار برجسته‌ای که به یادگار گذاشته، بازآفرینی داستان‌های شاهنامه و انتشار مجموعه‌ای صدجلدی در این باره است.
سعید خضایی همچنین چند نمایشگاه گروهی و انفرادی برگزار کرد که آخرین آنها در سال ۹۷ تحت عنوان «هفت‌خوان رستم» در گالری سیحون برگزار شد.
او همچنین در زمینه تصویرسازی کارهای مشترکی را با محمدرضا یوسفی، نویسنده کودک و نوجوان انجام داد.
- محمد و مجید جمشیدی، دو برادر موسیقیدان گیلانی در روزهای پایانی سال ۹۸ جان خود را از دست دادند.
مرگ آنها به فاصله کمتر از یک هفته از یکدیگر روی داد.
محمد جمشیدی، برادر بزرگتر که بیشتر از ۷۰ سال سن داشت و مدیر آموزشگاه موسیقی «چاووش» در لاهیجان بود، در ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ درگذشت.
مجید جمشیدی، برادر کوچکتر که دبیر ادبیات، مدرس سنتور و مدیر آموزشگاه موسیقی «سماع» در لنگرود بود، در هفتم اسفند جان باخت.
بنا بر گزارش گیل خبر، گروه موسیقی سماع کار خود را در سال ۹۵ آغاز کرده بود و تا کنون چند اجرا در تالار وحدت تهران همچنین مجتمع خاتم الانبیاء و مجتمع‌های فرهنگی ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی استان داشت.
دیدگاه تان را بنویسید