فایننشال تایمز نوشت: شیوع ویروس کرونا در ایران، زنگ تعطیلی خیلی از کسب و کارها را زد. روحانیون و طلاب هم به عنوان قشری که از تاثیر این ویروس در امان نماندند با پذیرش اینکه باید با این ویروس کرونا مقابله کرد، تا به امروز نقش پررنگی در شکست این ویروس داشتند، به خصوص در شهر قم.
سی‌ام بهمن ماه، همان زمانی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فوت دو نفر به دلیل ابتلا به ویروس کرونا را در قم، بزرگترین مرکز اسلامی روحانیون شیعه تایید کرد، آیت‌الله موسوی تبریزی به‌دلیل نگرانی از سرایت این بیماری، تمرین‌های شنای (ورزشی) خود را هم متوقف کرده بودند. علاوه بر این، تدریسش هم برای مدتی تعطیل شد و او مانند بسیاری دیگر، خودش را در منزل شخصی قرنطینه کردند. روحانیون حتی بسته‌شدن زیارتگاه‌ها، حوزه‌های علمیه، مساجد و حتی برگزارنشدن نماز جمعه را هم پذیرفتند.
تحلیلگران می‌گویند:«همکاری و تعامل روحانیون به عدم گسترش و سرایت این بیماری کمک کرده است.» بیماری که تا به امروز 9.623 نفر را به کام مرگ کشانده و 204.952 نفر هم به طور قطعی به آن مبتلا شدند.
آیت‌الله موسوی در منزل شخصی در قم، شهری که مقصد صدها هزار طلبه است، می‌گوید :« طبق احکام اسلامی، محافظت از زندگی و نجات دیگران مهم‌ترین وظیفه شرعی است که برای انجام آن می‌توان تکالیفی مانند نمازهای یومیه را هم متوقف کرد یا حتی یک عمل را که در بقیه شرایط حرام است، برای نجات همنوع انجام داد؛ مثل وقتی که مردی مجبور به نجات زنی برهنه می‌شود که در حال غرق شدن و مرگ است. اگر عمیقا فکر کنیم به این نتیجه می‌رسیم که بنیاد دین اسلام برای ویروس کرونا و بحران‌های شبیه آن پاسخ‌هایی دارد.»
تحلیلگران می‌گویند جمعیت جوان کشو، رویکرد کنش‌گرانه پزشکان ایرانی،سیستم درمانی بازسازی شده زیر نظر دکتر حسن روحانی، همه از دولت برای مهار و شکست این بیماری حمایت کرده‌اند.
محمدعلی ابطحی، معاون سابق اصلاح طلب رییس جمهور دولت هشتم می‌گوید:« مدیریت صحیح ویروس کرونا باعث شده است که مردم ایران خودشان را با بقیه مردم جهان در یک وضعیت مشابهی ببینند. این ویروس شاید به محبوبیت جمهوری اسلامی اضافه نکرده باشد، اما مطمئناً [ و حتی بیشتر] به مشروعیت آن آسیب نرسانده است. نیروهای مسلح با کمک به بخش بهداشت و درمان، نقش سازنده‌ای از خود نشان دادند. روحانیون ارشد هم نمی‌خواستند مقصر هر افزایش در میزان مرگ و میر باشند، حتی اگر تعطیلی مراسم در طولانی مدت به اعتقادات مذهبی آسیب برساند.»
دولت ایران هرگز یک حکومت نظامی برای مقابله با ویروس کرونا اعمال نکرد و تنها به طور موقت محدودیت‌هایی را برای مسافرت‌ها در نظر گرفت. در حالی که فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها باز شده‌اند، مدارس و دانشگاه‌ها همچنان تعطیل هستند. نماز جمعه هم قرار است اواخر این ماه دوباره برگزار شود.
به گفته مسئولان و تحلیلگران، همکاری روحانیت ارشد با مقامات بهداشتی در دوران شیوع ویروس کرونا از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. آن‌ها به مسئولین دولتی اجازه دادند محدودیت‌هایی را برای مراسم‌های مذهبی و یا حتی مراسم تدفین اعمال کنند و مناسبات دینی را که در ابتدا دستورالعمل‌های دولت را به چالش می کشید، برگزار نکنند. همه این‌ها در حالی بود که در اوایل شیوع این ویروس فیلم‌هایی از حرم‌های مقدس منتشر می‌شد که در آن برخی درهای ورودی حرم را لیس می‌زدند که نشان دهند اماکن مقدس و مذهبی نمی‌تواند آلوده به ویروس باشد.
امیر سامع، معاون شهرداری قم می‌گوید:« در ابتدای شیوع ویروس، مشکل بود که بتوانیم خانواده‌ها را متقاعد کنیم مراسم تدفین برای عزیزانشان نداشته باشند یا اجساد را به روستاها نبرند. روحانیت برای متقاعدکردن مردم به ما کمک بسیاری کرد.»
چند ماه است که هیچ زائری مجاز به زیارت حرم حضرت فاطمه معصومه (س) نیست، اما نمازگزاران و زائران از جمله روحانیون، در حال حاضر مجاز به بازدید از حیاط و نشستن جلوی درهای ورودی حرم‌هایی هستند که با طلا و آینه کاری‌ها تزئین شده است.
فرش‌های قرمز ایرانی پهن شده تا بین زائران فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کند. قوانین فاصله‌گذاری اجتماعی کاملاً اجرا می‌شود اما استفاده از ماسک اجباری نیست.
قبل از شیوع ویروس کرونا، فاطمه، دانشجوی 22 ساله حقوق، عادت داشت هفته‌ای دو بار به حرم برود. با این حال، بعد از اعمال محدودیت‌ها او پذیرفت که این محدودیت‌ها "منطقی" است و گفت که تمام اعضای خانواده‌اش به توصیه رهبری که باید در این ایام از دستورالعمل‌های متخصصان درمانی و پزشکی پیروی کرد، عمل می‌کنند. فاطمه می‌گوید:«هر کجا که باشیم، حضرت معصومه (س) صدای ما را می‌شنوند. هر زمان که ویروس کرونا را شکست دادیم، به زیارت حرم مطهر ایشان خواهیم رفت.»
هنوز بسیاری از مشاغل در شهر قم که فعالیتشان وابسته به زائرین حرم مطهر حضرت معصومه (س) بود، برای زندگی با نگرانی تاثیر موج دوم شیوع این ویروس که پیش‌بینی شده تا پاییز اوج خواهد گرفت، دست و پنجه نرم می‌کنند. میزان مرگ و میر دوباره افزایش یافته است و مقامات هشدار می‌دهند که ممکن است مجبور شوند مجدداً محدودیت‌هایی را اعمال کنند.
محمد، صاحب یک صاحب رستوران در قم است که می‌گوید:« قبلاً روزانه حدود 400 پرس غذا می‌فروختیم اما این تعداد در حال حاضر به 25 پرس رسیده است. نمی توانیم بدون زائر در قم زنده بمانیم. تعداد زیاد مشاغل در اینجا برای بیش از یک میلیون نفرجمعیت نیست، بلکه برای میلیون ها زائر است.»
آیت‌الله موسوی تبریزی می‌گویند:« اولویت سلامت مردم است و برای بازگشایی حوزه های علمیه نباید عجله کرد. اگرچه ممکن است برخی از روحانیون ارشد مایل به آنلاین شدن دروس و کلاس‌های خود نباشند، اما در این بین برخی دیگر برای امتحان کردن آن آماده هستند. اگر موج دوم شیوع ویروس فرا برسد، با وجود احساس تنهایی که می‌کنم، می توانم کلاس های آنلاین برگزار کنم. در دنیای امروز، فاصله‌گذاری اجتماعی به معنای قطع ارتباطات نیست.»
دیدگاه تان را بنویسید