رسانه‌ها رویکرد متعادلی نسبت به جشنواره ونیز نشان دادند

شب گذشته هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم ونیز به کار خود پایان داد و در شب اختتامیه 2 جایزه مهم به سینمای ایران تعلق گرفت، فیلم «دشت خاموش» ساخته احمد بهرامی توانست جایزه بهترین فیلم بخش افق ها را به خود اختصاص داد و روح الله زمانی نیز برای بازی در فیلم «خورشید» به کارگردانی مجید مجیدی جایزه «مارچلو ماسترویانی» ویژه بازیگر نوظهور جشنواره را کسب کرد.

سینمای ایران امسال در بخش های جنبی ونیز هم جوایزی را به خود اخنصاص داد؛ «جنایت بی دقت» ساخته شهرام مکری جایزه فیلمنامه چهاردهمین دوره جوایز بیساتوی طلایی را دریافت کرد و جایزه بهترین فیلم بنیاد ملی محیط زیست ایتالیا و جایزه فیپرشی بهترین فیلم بخش افق ها و بخش های جنبی به «دشت خاموش» رسید. جایزه فانوس جادیی انجمن ملی C.G.S هم به «خورشید» ساخته مجید مجیدی تعلق گرفت تا سینمای ایران حضوری موفق را در جشنواره ونیز ۲۰۲۰ با کسب 6 جایزه رقم بزند.

موفق‌ترین حضور سینمای ایران در ونیز در سال ۲۰۰۰ و در پنجاه و هفتمین دوره این رویداد سینمایی رقم خورد و جعفر پناهی با فیلم «دایره» در بخش مسابقه رسمی حضور داشت و جایزه اصلی شیر طلایی بهترین فیلم جشنواره را برای سینمای ایران به ارمغان آورد.

این فیلم پنج جایزه دیگر نیز در ونیز دریافت کرد، جایزه فیپرشی، جایزه یونیسف، تقدیرنامه کلیسای جهانی، جایزه بهترین بازیگر زن برای مجموعه بازیگران زن فیلم از طرف سندیکای ملی نویسندگان سینمایی ایتالیا و جایزه سرجیوترازاتی.

از دیگر جوایز مهم سینمای ایران در جشنواره ونیز می‌توان به سه جایزه بزرگ هیات داوران، فیپرشی و هیات داوران جوان در سال ۱۹۹۹ برای فیلم «باد ما را خواهد برد» ساخته عباس کیارستمی و کسب جایزه بهترین فیلمنامه ونیز در سال ۲۰۱۴ با فیلم «قصه‌ها» ساخته رخشان بنی‌اعتماد اشاره کرد. و در سال 2017 وحید جلیلوند با فیلم بدون تاریخ بدون امضا جایزه بهترین کارگردانی و نوید محمدزاده بهترین بازیگری مرد بخش افق‌ها را گرفت.

در این دوره جشنواره ونیز به لحاظ پوشش خبری رسانه‌های داخلی چند نکته جالب توجه وجود داشت، اکثریت رسانه‌هایی که کمتر در این موارد فعال بودند از صداوسیما گرفته تا سایت‌ها و خبرگزاری‌های نزدیک به طیف اصولگرا به دلیل حضور فیلم "خورشید" مجید مجیدی اخبار جشنواره ونیز را پوشش دادند و نقطه اوج آن جایزه شب گذشته بازیگر نوجوان آن «روح الله زمانی» بود که موفق به کسب جایزه «مارچلو ماسترویانی» ویژه بهترین بازیگر نوظهور جشنواره ونیز شد.

در این پوشش رسانه‌ای دیگر خبری از سیاسی بودن جشنواره ها و یا مکانی برای سیاه‌نمایی در باره ایران و ... نبود بلکه به عنوان یک اتفاق مهم فرهنگی و هنری سینمای جهان از آن یاد شد.  

حتی در برنامه سینمایی هفت (جمعه شب) قبل از اختتامیه و اعلام جوایز هم از فیلم خورشید و حضور آن در ونیز بسیار به نیکی یاد شد و با عباراتی همراه گشت چون : فیلم خورشید آقای مجید مجیدی خدا رو شکر درخشید [...] واقعا جای مباهات داره  و ... 

 این امری مبارک است و امید که همواره این خط مشی را داشته باشند. نه اینکه اگر فیلم مجیدی در جشنواره بود به‌به و چه‌چه کنیم و اگر فیلم کارگردان و فیلمسازان دیگری بود آن جشنواره و فیلم‌های حاضر در آن را سیاه نما، سیاسی، بی ارزش و ... بدانیم.

نکته دیگر این که جایزه مهم شب گذشته را فیلم "دشت خاموش" گرفت که در بخش افق‌ها به عنوان بهترین فیلم شناخته شد و یک روز قبل هم جایزه فیپرشی ( فدراسیون بین المللی منتقدان فیلم) را گرفته بود ولی انصافا کمتر به آن پرداخته شد.

در نشست خبری فیلم خورشید مجیدی درباره تحریم‌های آمریکا و تاثیرات آن بر زندگی مردم ایران سخن گفت و اتفاقا این سخنان مجیدی هم با حجم زیادی در رسانه‌های داخلی انعکاس پیدا کرد و به عنوان هنرمندی از مجیدی یاد شد که صدای مردم است ولی واقعیت این است که این اولین بار نیست که یک فیلمساز از موقعیتی که در جشنواره‌ای مهم به دست آورده است برای رساندن اعتراض و دغدغه مردم ایران بر علیه تحریم‌های آمریکایی حرف می‌زند چه در دوره ترامپ و چه در دوره اوباما.

سال 1397 درحالی‌که جشنواره فیلم کن با نمایش فیلم «همه می‌دانند» اصغر فرهادی کار خود را شروع کرد، نمایش این فیلم تقریبا با اعلام ترامپ برای خروج از برجام همزمان شد. در گفت‌وگو با جک کویل خبرنگار آسوشیتدپرس درباره اینکه چه نظری درباره خروج آمریکا از قرارداد هسته‌ای دارد، گفت: « دیروز بسیاری از ایرانیان برایم پیام‌های خوبی فرستادند، اما من حس غمی نیز در پیام هایشان می‌دیدم. شاید در ایران مخالفانی داشته باشم، اما نمی‌توانم این لغو توافق‌نامه را بپذیرم. خیلی‌ها برای این توافق‌نامه کار کردند.

این به دولت ایران مرتبط نیست، درباره مردم ایران است، آنها در فشار هستند. چند سال پیش وقتی من به نقاط مختلف سفر می‌کردم، مادری به رسانه‌ها گفت که فرزندش نیاز به دارو دارد. این مشکل برای تحریم‌ها ایجاد شده بود که بچه‌ها بدون دارو مانده بودند. بهانه‌ای برای خروج از این توافق‌نامه وجود ندارد جز اینکه بگوییم می‌خواهند هر کاری مخالف با کارهای اوباما انجام دهند.»

در سال 1393 رخشان بنی اعتماد با فیلم «قصه‌ها» در هفتاد یکمین جشنواره ونیز حضور داشت و در کنفرانس خبری پس از نمایش فیلم‌اش در ونیز گفت: «شرایط اقتصادی در ایران بحرانی است که ناشی از وضع تحریم‌های اقتصادی است و در واقع مردم ایران تاوان این تحریم‌ها را می‌پردازند. با ساخت این فیلم می‌خواهم نشان دهم تحریم‌های غرب به دلیل فعالیت‌های هسته‌ای ایران چه آثار سویی بر زندگی مردم عادی در ایران گذاشته‌ است.

بچه‌هایی که مبتلا به بیماری‌هایی چون سرطان و ام اس هستند، از عوارض این تحریم‌ها رنج می‌برند. من دوست دارم این تحریم‌ها رفع شود و کسی باید پاسخگوی مردم ایران باشد.»

مهمترین قضیه این است که همواره جشنواره‌های جهانی سینمایی وجود داشته و در آینده هم ادامه خواهند داشت و بهترین رویکرد برخورد منطقی با این رویدادهای فرهنگی و هنری بین المللی است. این جشنواره‌ها قطعا سیاست و سیاست‌گذاری خاص خود را دارند ولی از طرف دیگر دلیل نمی‌شود که هر فیلمی در جشنواره‌ای پذیرفته شد را دنباله‌رو آن جشنواره‌ها نامید.

کمی از این جناح‌بندی‌ها و خط کشی‌ها فاصله بگیریم واقعیت را بهتر می‌توان دید.