تحلیل چرایی اعتراضات در شهرهای حاشیه نشین

۵۵آنلاین :

وقتی به دولت و مجلس در این‌باره اعتراضی صورت می‌گیرد، آنها پاسخگو نیستند و مانند گذشته کسانی که امتیازات سیاسی دارند زمانی که کشور دچار مشکل و گرفتاری می‌شود، پنهان می‌شوند.

پایگاه خبری جماران، سعید گیتی آرا: با اینکه طرح افزایش قیمت بنزین از بامداد روز جمعه 24 آبان در سراسر کشور اجرایی شده است، اما هنوز موافقان و مخالفانی دارد. اعتراضات رخ داده در کشور در پی این تصمیم نیز باعث شد تا نقد و بررسی بیشتر این طرح ضروری تر شود.

در همین رابطه، وزیر نفت نیمه نخست دهه 60 باور دارد که گرفتن این تصمیم و گرفتاری های امنیتی و سیاسی پس از آن منجر به سوء استفاده معارضین شد و آنها توانایی این را پیدا کردند تا برای اقشار محروم جامعه، مشکلات و دردسرهایی به وجود آورند.

روایت غرضی از گرانی بنزین در دولت شهید رجایی

سیدمحمد غرضی در گفت وگو با خبرنگار جماران ، درباره نحوه اعمال اصلاح نرخ بنزین در کشور گفت: تغییر نرخ بنزین وقتی با تبیین مناسب شکل بگیرد، کمتر اعتراضی در بر دارد. یادم هست که زمان مرحوم شهید رجایی بنزین 10 ریال یا معادل «یک تومان» بود. ایشان نرخ آن را «3 تومان» کرد و از من پرسید که این کار به چه نتیجه‌ای می‌رسد؟ گفتم که چون قرار است شما مابه التفاوت درآمدی خود از بنزین را به مردم بالای 60 سال در روستاها دهید، کاری خداپسندانه و همچنین مردم پسند است. در نهایت قیمت بنزین در آن مقطع سه برابر شد و نه تنها هیچ اعتراضی رخ نداد، بلکه مورد تایید اکثریت هم قرار گرفت.

وی افزود: بعدها همین‌طور که تورم ها افزوده شد، مابه تفاوت نرخ بنزین در ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس گرفتاری های زیادی برای اداره کشور به وجود آورد و با اینکه در دهه 70 هرساله 20 درصد به قیمت بنزین اضافه می‌شد، ولی بازهم مردم تحمل می کردند. با اینکه باور عمومی این بود که فقرا آسیب می‌بینند و ثروتمندان استفاده می‌کنند. متاسفانه هرگز در ایران دولتی روی کار نیامده که توانایی پایین آوردن نرخ تورم به زیر 20 درصد را داشته باشد تا هم نرخ بنزین و فراورده های نفتی به یک تعادل برسد و هم قشرهای آسیب پذیر دچار دردسر نشوند.

اعتباری که دولت شهید رجایی داشت، دولت فعلی ندارد

این فعال سیاسی ادامه داد: از نیمه دوم دهه 80 نیز که درآمد نفتی بسیار بالا بود و قیمت بنزین بازهم چند برابر شد، دولت با واردات کالا آن‌هم با ارز دولتی مردم را کمتر دچار دردسر و گرفتاری کرد. اخیرا هم که قیمت هر لیتر بنزین به 3هزار تومان رسیده، نزدیک 30 میلیون نفر در کشور اصطلاحاً در زمره خوش‌نشین‌ها هستند. از این‌رو، وقتی قیمت بنزین سه برابر می‌شود به جز این افراد، خیلی‌ها ضرر می‌کنند؛ به ویژه اینکه این گرانی روی قیمت کالاها نیز اثر می‌گذارد. بنابراین به همین خاطر است که اعتراض شکل می‌گیرد.

وی بیان کرد: اگر دولت موفق می‌شد قبل تغییر نرخ بنزین به مردم بگوید که این امری واجب بوده و قرار است درآمدهای حاصل از آن را میان اقشار آسیب پذیر توزیع کند، شاید اعتراض کمتری می‌شد و دولت و ملت و انقلاب دچار این همه گرفتاری و خسارات نمی‌شد. ولی دولتمردان می‌گویند اگر این کار را می‌کردند مردم به ذخیره بنزین روی آورده و گرفتاری های بیشتری درست می شد. باید گفت متاسفانه اعتباری که دولت شهید رجایی داشت، دولت فعلی ندارد.

در حاشیه شهرها شدت اعتراضات بیشتر بود

غرضی گفت: بسیار کم اتفاق می‌افتد که دولت‌ها بتوانند اعتبار 80 الی 90 درصدی داشته باشند و معمولا آنها کمی بیشتر از 50 درصد اعتبار دارند که آن نیز در طول انجام وظیفه‌شان به کمتر از 40 درصد می‌رسد و بی‌تردید گرفتن این تصمیمات در چنین حالتی برای دولت‌ها بسیار دشوار است. اخذ این تصمیم و گرفتاری‌های امنیتی و سیاسی پس از آن برای کشور، منجر به سوء استفاده معارضین شد و آنها توانایی این را پیدا کردند تا برای اقشار محروم جامعه، مشکلات و دردسرهایی ایجاد کنند.

وی با بیان اینکه اعتراضات در تهران بسیار کمرنگ بود، گفت: اما در حاشیه شهر شدت اعتراضات بیشتر بود. از سوی دیگر، در اصفهان و شیراز اعتراضات از حاشیه شهرها به درون شهر کشیده شد. یکی از دلایل زیاد بودن اعتراض در اصفهان مسأله تقسیم آب این استان بوده است. بدون تردید اصفهان از این سیاست بسیار آسیب دیده و دهه بسیار سختی را پشت سرگذاشته است. اعتراضات در شیراز نیز به آن دلیل بود که شکل این شهر هنوز سنتی مانده و صنعت در آن نفوذ نکرده است. بنابراین اکثریت مردم فارس همانند دوره‌های غیرصنعتی مانده اند و متکی به درآمدهای بخش صنعت نیستند.

آمریکایی‌ها نمی توانند به قدرت سیاسی باب میل خود دست پیدا کنند

غرضی در خصوص اعتراض در سایر شهرها گفت: در شهرهای صنعتی مانند تبریز، زنجان و خراسان به ویژه مشهد اعتراضات کمتری بروز کرد. متاسفانه آمریکایی‌ها در خاورمیانه به دلیل اتفاقات 20 سال اخیر هرقدر که لشکرکشی کرده اند اما به قدرت سیاسی دست نیافتند. یعنی در فلسطین، لبنان، سوریه، عراق، ایران، افغانستان و یمن قدرت نگرفته اند. به نظرم در ده سال پیش رو، مقامات آمریکا و اسرائیل و متحدانشان جز به متزلزل ساختن وضع کشورها فکر نکرده و تلاش می‌کنند مانع از استقرار دولت‌های منطقه شوند. بنابراین ایران هم از گزند آنها مستثنی نخواهد ماند.

وی گفت: ممکن است در 10 سال آینده کشورهایی چون ترکیه، ایران، عراق و سایر کشورهای منطقه با پدیده ناامنی و تحمیل فشار از ناحیه دوستان آمریکا روبرو باشند. در همین خصوص، آمریکایی‌ها شاید بتوانند تزلزل‌هایی به وجود آورند ولی ممکن نیست بتوانند از این طریق به قدرت سیاسی باب میل خود دست پیدا کنند.

در رقابت های سیاسی اقتدار کشور حفظ نمی‌شود

غرضی با اشاره به تحرکات رقبای سیاسی دولت گفت: رقابت در اقتدار سیاسی همیشه بوده و هست و دولت‌ها رقبای سیاسی خود را می‌شناسند و در اینکه فضای مجازی امروز توانایی‌های بسیار فراوانی را برای جلوگیری از پنهان کاری به وجود آورده، شکی نیست. همچنین تردیدی نیست که دولت آقای روحانی معارضانی دارد و اصلا در رقابت با همین معارضان روی کار آمده است. منتها در اینکه گروه‌های معارض دولت در جریان رقابت خود به فکر حفظ کشور باشند، تردید وجود دارد.

وی افزود: آیا معارضه با دولت باید تا جایی پیش رود که منجر به آشوب در کشور شود؟ متاسفانه ستادهای مرکزی اصولگرایان و اصلاح‌طلبان در کشور مقصرند. وگرنه بدنه مردمی این جریان‌ها سالم بوده و توانایی تشخیص نفوذ بیگانگان و سایر موارد را دارند. در رقابت های سیاسی اقتدار کشور حفظ نمی‌شود و هر دو جریان سیاسی از این نوع مواضع برای تضعیف رقیب استفاده می‌کنند. این نوع رقابت در کشورهای دیگر نیز وجود دارد، ولی حُسن ایران این است که جمعیت غالب در کشور که بیشترین بار را به دوش می‌کشد سرباز هیچ کدام از جریان ها نیست و حواسش بسیار جمع است.

این حجم از تبلیغات سوء در فضای مجازی به قاعده اکثریت جامعه نرسید

این فعال سیاسی گفت: ببینید این حجم از تبلیغات سوء در فضای مجازی و اتفاقاتی که افتاد، به قاعده اکثریت جامعه نرسید و در حالی که حاشیه های اصولگراها و اصلاح طلب ها علیه همدیگر بیشتر شد ولی نتوانست روی اکثریت جامعه اثر محسوسی بگذارد. باید به این نکته توجه کرد که در زمینه اداره کشور، باید یک مرکز فرماندهی وجود داشته باشد و اصولگراها و اصلاح طلبان به جای اینکه این مرکزیت را به خود اختصاص دهند، همه مسئولیت‌ها را روی دوش رهبر انقلاب انداخته و ساکت ماندند. احزاب سیاسی نیز کلمه ای به زبان نیاورده و نگفتند که ای مردم حفظ کشور از حفظ دولت یا مجلس مهم‌تر است.

وی در پایان گفت: هنوز هم وقتی به دولت و مجلس در این‌باره اعتراضی صورت می‌گیرد، آنها پاسخگو نیستند و مانند گذشته کسانی که امتیازات سیاسی دارند زمانی که کشور دچار مشکل و گرفتاری می‌شود، پنهان می‌شوند. البته بدانند مردم حساب آنها را خواهند داشت و این گونه نیست که اگر کسی به مسئولیتی می‌رسد اگر در روز محاکمه غایب شود، به حسابش رسیدگی نخواهد شد.