اهداى عضو ؛ اهداى زندگى

۵۵آنلاین :

پريسا اميدى

كارشناس علوم سياسى

اهدای عضو به این معنی است که یک فرد یا ولی دم او اجازه می‌دهد تا بافت‌ها یا اعضای سالم او به شخص دیگری برای پیوند اهدا شود که این پیوند می‌تواند زمانی که فرد زنده است یا پس از مرگ او صورت گیرد.پیوندهای متداول عبارتند از: کلیه‌ها، قلب، کبد، پانکراس، روده، ریه‌ها، استخوان، مغز استخوان، پوست و قرنیه.برخی از ارگان‌ها و بافت‌ها را می‌توان زمانی که شخص اهداکننده زنده است به شخص دیگری پیوند زد مانند یکی از کلیه‌ها یا بخشی از کبد اما در بیشتر موارد اهدای عضو زمانی صورت می‌گیرد که فرد اهداکننده دچار مرگ مغزی شده باشد.

طبق آمار از تاریخ یکم اوت ۲۰۱۶ حدود ۱۲۰٬۰۰۴ نفر در آمریکا در انتظار دریافت عضو از اهداکنندگان برای نجات زندگی خود هستند.از این تعداد ۹۶٬۶۴۵ نفر در انتظار پیوند کلیه هستند. در حالی که دیدگاه‌های اهدای عضو در حال مثبت است و تعداد اهدا کنندگان رو به افزایش است اما یک شکاف بزرگ بین تعداد اهدا کنندگان نسبت به کسانی که در انتظار اهدای اعضای بدن هستند در سطح جهانی وجود دارد.

اهدا کنندگان اعضای بدن معمولاً در زمان اهدا دچار مرگ مغزی شده‌اند اما این امکان وجود دارد که در زمان اهدا، فرد اهداکننده زنده باشد. برای اهدا کنندگان زنده، قبل از اهداء عضو از آن‌ها آزمایش‌های گسترده‌ای گرفته می‌شود. همچنین آن‌ها مورد ارزیابی‌های روانی قرار می‌گیرند تا پزشکان متوجه شوند که آیا واقعاً فرد اهداکننده رضایت کامل نسبت به اهداء عضو را دارد یا خیر و در آخر در روز اهدا، فرد اهداکننده و فردی که قرار است عضو یا بافت به او پیوند زده شود در بیمارستان حاضر می‌شوند.

برخی از افرادی که دچار مرگ مغزی شده‌اند، پیش از مرگ به صورت داوطلبانه تمایل خود را نسبت به اهدای عضو با دریافت "کارت اهدای عضو " اعلام می‌کنند اما در صورت تأیید مرگ مغزی توسط چهار پزشک معتمد متخصص داخلی، متخصص بیهوشی، متخصص مغز و اعصاب و متخصص پزشکی قانونی، در صورت اعلام رضایت قانونی خانواده متوفی نسبت به اهدای عضو، اعضای حیاتی مناسب به بیماران نیازمند اهدا می‌شود. گفتنی است در این فرآیند خانواده اهداکننده و گیرنده عضو هیچ هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند.

جراحی این فرایند بستگی به اندام‌هایی که اهدا می‌شوند دارد. پس از جراحی، اعضا از بدن فرد اهداکننده توسط جراحان، ارگان‌ها را در سریع‌ترین زمان ممکن به دریافت‌کننده پیوند می‌زنند. زیرا اکثر اعضای بدن فقط چند ساعت می‌توانند خارج از بدن سالم بمانند. زمانی که عضوی از بدن فرد اهداکننده خارج شد، محل آن را ترمیم می‌کنند و سپس جنازه را تحویل خانواده شخص برای مراسم تدفین می‌دهند.

مرگِ مغزی به وضعیت غیرقابل بازگشت همه عملکردهای مغز اطلاق می‌شود. درچنین وضعیتی همهٔ نورونهای مغز در نتیجهٔ هیپوکسی تخریب می‌شوند. مرگ مغزی یکی از معیارهای قطعی تعیین‌کنندهٔ مرگ است. هر فرد مرگ مغزی می‌تواند با اهدای اعضای حیاتی خود جان ۸ نفر را نجات دهد و با اهدای نسوج (از جمله قرنیه، پوست، تاندون و ..) 53 نفر را از معلولیت برهاند.امکان بهبودی و بازگشت بیمار مرگ مغزی به هیچ عنوان وجود ندارد.

در ایران، اهدای عضو از فرد مرگ مغزی به‌طور رایگان انجام می‌شود و اگر فرد مرگ مغزی در بیمارستان دولتی بستری شده باشد، هزینه‌های بیمارستان نیز توسط دولت پرداخت می‌شود.

کارت اهدای عضو یکی از بزرگترین نمادهای فرهنگی در زمینه ارتقای فرهنگ اهدای عضو می‌باشد.

از زمان راه اندازی واحدهای فراهم آوری اعضای پیوندی در کشورمان، مراکز مختلفی شروع به ثبت نام و صدور کارت اهدای عضو نمودند. در روزها و ماه‌های اول تعداد ثبت نام به بیش از 100 نفر در ماه نمیرسید، اما با شروع تبلیغات فرهنگی و برگزاری جشن نفس، تعداد بیشتری از مردم نیک اندیش سرزمینمان با این امر مقدس آشنا شدند و تعداد افراد متقاضی کارت اهدای عضو به بیش از 500 نفر در روز رسید...

تقاضای دریافت کارت اهدای عضو روز به روز بیشتر شد، به اندازه‌ای که مدت زمان دریافت کارت اهدای عضو برای هر فرد به بیش از 5ماه رسید. با توجه به اینکه کارت اهدای عضو صرفاً نشان دهنده رضایت قلبی هر شخص برای اهدای عضو در زمان مرگ می‌باشد و جنبه‌‌ی قانونی ندارد؛ لذا بر آن شدیم تا سامانه‌ای راه اندازی کنیم که مدت زمان دریافت کارت را به طرز چشمگیری کاهش دهد تا انتظار رسیدن این کارت، مردم ایثارگر میهن عزیزمان را آزرده خاطر نسازد.

با توجه به مسائل فوق و همچنین پیرو تأکید مقام محترم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ابداع روشی برای ثبت نام و صدور آنی کارت اهدای عضو در دستور کار این وزارت قرار گرفت و نتیجه تمامی بررسی‌ها، سامانه www.ehda.ir می‌باشد. در این سامانه کد ملی هر فرد به صورت آنلاین کنترل شده و در صورتی‌که اطلاعات مطابق کارت ملی وارد شده باشد، کارت اهدای عضو صادر شده و متقاضی می‌تواند همان لحظه کارت خود را ذخیره و چاپ نماید.

اطلاعات داوطلبان دریافت کارت بلافاصله وارد سامانه کشوری کارت اهدای عضو شده و در آن ذخیره می‌گردد. لازم به ذکر است این سامانه از طریق کلیه بیمارستان‌های کشور قابل دسترسی بوده و امکان جستجوی نام افراد مرگ مغزی بستری در این بیمارستان‌ها وجود دارد.

نحوه ثبت نام کارت اهدای عضو

همه ایرانیان دارای کد ملی 10 رقمی می‌توانند از طریق ربات تلگرام به آدرس @ehdayeozv_bot و یا وب سایت www.ehda.ir برای دریافت کارت اهدای عضو اقدام کنند تا هم به صورت آنلاین و آنی کارت خود را دریافت کرده و هم تمایل آنان نسبت به اهدای عضو در دسترس دست اندرکاران این امر در سراسر کشور قرار گیرد.هر ایرانی می‌تواند با افزایشِ آگاهیِ خود و دیگران، بالابردن سطح اطلاعات جامعه در زمینهٔ مرگ مغزی و اهدای عضو، گرفتن کارت اهدا و شرکت در طرح سفیران به ترویجِ فرهنگِ اهدای عضو کمک نماید.

اهداى عضو در كشور در چه سطحى قرار دارد؟

در ايران فرهنگ اهداى عضو هنوز جا نيفتاده است،البته دولت سعى دارد به وسيله هاى مختلف اينكار را معرفى كند و افراد را ترغيب كند تا اين كار را انجام دهند.

از صدا و سيما امتظار زيادى ميرود كه در اين موضوع سهم بيشترى داشته باشد و اين وظيفه را به نسبت خوب و درست انجام ميدهد.برنامه هايى با محوريت اهداى عضو از طرق دينى،انسانى و... توليد و پخش ميشود.پررنگ كردن ابعاد انسانى اين عمل نقش مهمى را ايفا ميكند و البته در كشور اسلامى مانند ايران رجوع به آيات و روايات و تفاسير مختلف بسيار حائز اهميت است.

دولت با آسان كردن شرايط گرفتن كارت اهداى عضو سعى دارد تصميم گيرى را به خانواده ى متوفا محول نكند كه مبادا از طريق احساسى و غير منطقى در آن شرايط تصميم بگيرند.

برگزارى جشنواره ها و سمينارهاى مختلف براى افراد براى آگاهى بخشى و دوردرويى با آينده ى خانواده هاى اهدا كننده و گيرنده از اهداف اين نشست ها است.

سالانه افراد زيادى در صف اهداى عضو جان خود را از دست ميدهند و بسيارى از افراد مرگ مغزى با اعضاى سالم به خاك سپرده ميشوند؛با اهداى عضو ميتوان از تعداد مرگ بر اثر نرسيدن عضو پيوندى جلوگيرى و اين عمل انسانى در سراسر دنيا نه تنها ايران زندگى بخش باشد.