شهر زیرزمینی نوش آباد، پناهگاهی ۳۰۰۰ ساله در دل کویر کاشان | مهندسی شگفت‌انگیز ایرانیان باستان+تصویر

رازی ۳۰۰۰ ساله در دل کویر؛ کشف شهری زیرزمینی شگفت‌انگیز در کاشان

 در اعماق زمین کاشان، شهری باستانی نهفته است که حکایت از هوش و درایت مردمان ایران باستان دارد. این شهر زیرزمینی که قدمتی ۳۰۰۰ ساله دارد، نه تنها یک شاهکار معماری زیرزمینی است، بلکه گواهی بر توانایی ایرانیان در ساخت پناهگاه‌هایی امن در برابر تهدیدات است. 

 شهر زیر زمینی نوش آباد شهر کوچکی نیست و بزرگی آن به تمدن سیلک می‌رسد، فضای باستانی تپه قبرستان نوش آباد پنج هزار سال پیشینه دارد و تپه کهریز آن چهار هزار سال قدمت دارد. اما، وقتی به معماری این شهر عجیب نگاه می‌اندازیم متوجه پیچیدگی مهندسی آن  خواهیم شد که امنیت زنان، بچه‌ها و حتی مردان جنگجو را در برابر تهاجمات نشان می‌دهد. در این مطلب از راهنماتو به شهر زیرزمینی نوش آباد می‌پردازیم که برخی آن را 1500 ساله و برخی دیگر قدمت آن را تا 5000 سال تخمین می‌زنند.

آغاز حمله موشکی ایران به اسرائیل | بیش از ۱۰۰ موشک از ایران شلیک شد +ویدئو

تاریخچه شهر زیرزمینی نوش آباد

در بخش شمالی کاشان، در شهر کوچک نوش آباد، یک شهر زیرزمینی گسترده قرار دارد. این پناهگاه که تا چندی پیش مدفون باقی مانده بود علیرغم مقیاس چشمگیرش، تا یک دهه پیش کاملاً ناشناخته بود، تا این که یکی از ساکنان نوش آباد به طور اتفاقی شروع به حفر خندق برای فاضلاب در خانه خود کرده و متوجه تونلی پر پیچ و خم می‌شود که بسیار خارق‌العاده است.

این مساله شاید گواه این نکته باشد که وقتی در جای جای خاک ایران زمین قدم می‌زنیم ممکن است زیر پاهایمان چیزی از گذشتگان مدفون شده باشد که هنوز خبری از آن نداریم.

اما، آنچه کشف شد یک شهر زیرزمینی وسیع با قدمت 1500 ساله بود (شاید هم بیشتر) که بین 3 تا 18 متر (10 تا 60 فوت) عمق دارد. شبکه دخمه‌ای پرپیچ و خم از سه طبقه تونل، اتاقک، مجرای هوا، راه پله، کانال و تله انفجاری تشکیل شده است. این یک شگفتی از معماری و مهندسی باستانی ایران به نظر می‌رسد.

ساخت این شهر زیرزمینی دست ساز به نام اوئی (یا اویی) به امپراتوری ساسانی (یا نوفارس) برمی‌گردد که از سال 224 تا 651 حکومت می‌کرده است. طبق بررسی‌ها ساکنان اتاق‌های زیرزمینی نوش آباد، از آن به عنوان مخفیگاه زنان، کودکان و مردم عادی و افراد مسن استفاده می‌کرده‌اند به خصوص هنگام حمله مهاجمان خارجی.

حال با بررسی معمارانه شهر زیر زمینی نوش آباد متوجه دقت در ساخت آن می‌شویم و آمادگی کاملش برای مبارزه با مهاجمان در زمان جنگ. دالان‌ها و راهروهای باریک شهر زیرزمینی نوش آباد به قدری باریک و کوتاه هستند که فرد مهاجم در برابر افراد حاضر در این شهر قدرت دفاع از خود را نداشته‌اند. به علاوه، شیوه عبور و مرور داخل این شهر به صورت از بالا به پایین ساخته شده، که حمله را دشوار می‌کند. این ساختار در کنار راهروهای باریک این نکته را تداعی می‌کند که مهاجمان به صورت گروهی توان مبارزه با افراد را نداشته و مجبور به ورود تک به تکی بودند. این مساله امکان پیروزی را به صفر می‌رسانده است.

ضمنا در طول سال‌ها، اتاق‌های منفرد با هم ترکیب شدند و مجاری هوا، لوله‌های آب، فضاهای ذخیره‌سازی و توالت‌ها ساخته شدند و شهری زیرزمینی پایداری ایجاد کردند که در زمان جنگ به عنوان پناهگاه مورد استفاده قرار می‌گرفته است. درواقع، با تونلی که از طول این اتاق‌ها می گذرد که بی شباهت به راهروهای هتل نیست، متوجه می‌شویم که هر خانواده اتاق مخصوص به خود را داشته است.

این ساختار نکته دیگری را نیز به ذهن متبادر می‌کند؛ در زمان استفاده از این شهر زیر زمینی که شاید به دوره ساسانیان یا بیشتر برسد، جنگ‌ها و تهاجمات زیاد بوده، به همین دلیل چنین شهر مهندسی شده‌ای برای مردم ساخته و در نظر گرفته شده تا در هنگام جنگ پناهگاه مناسبی داشته باشند.