بازیگران در زمین، تک‌تیراندازها روی سکوها

گزارشگران فوتبال در توصیف‌هایشان از بازیکنان و حرکاتشان در زمین از واژه‌هایی استفاده می‌کنند که به دنیای هنر تعلق دارد. بارها و بارها شنیده‌ایم که حرکت تکنیکی یک بازیکن یا پاس بازیکنی دیگر هنرمندانه توصیف شده است. القابی مثل شاعر و نقاش هم به فوتبالیست‌ها داده شده است. اینجا می‌خواهیم به لقبی بپردازیم که از دنیای هنر به فوتبال آمده اما اینبار در نکوهش رفتار بعضی از بازیکنان استفاده می‌شود؛ بازیگر.

تمارض کردن در فوتبال پدیده تازه‌ای نیست. تمارض در فوتبال این معنی را می‌دهد که یک بازیکن برای مجاب کردن داور در اعلام خطا، خودش را بدون کوچک‌ترین برخوردی با حریف نقش بر زمین می‌کند. ما اینجا نمی‌خواهیم درباره تمارض صحبت کنیم که البته آن هم جای بحث و نقد دارد. موضوع این گزارش درباره واکنش‌های غیر عادی و غیر واقعی بازیکنان هنگام برخورد با حریف است.

با یک مثال شروع می‌کنیم؛ در بازی سایپا - پرسپولیس کمال کامیابی‌نیا در نیمه دوم روی بازیکن سایپا خطایی کرد و با گرفتن کارت زرد دوم از زمین اخراج شد. صحنه‌ای که برخی کارشناسان داوری درباره آن گفتند که داور می‌توانست کارت زرد دوم را به کامیابی‌نیا ندهد چون خطا آنقدر شدت نداشت. با این توصیف، آن صحنه را یک بار دیگر ببینید. واکنش بازیکن سایپا چگونه است؟ در آن صحنه کاملا مشخص است که کامیابی‌نیا پای بازیکن سایپا را می‌زند اما واکنش او طوری بود که انگار چند نفر با مشت و لگد به او حمله کردند یا اینکه یک تک‌تیرانداز از روی سکوها او را مورد هدف قرار داد. چرا بازیکنان فکر می‌کنند برای خطا گرفتن و مجاب کردن داور به دادن کارت باید ۱۰ بار روی زمین غلت بخورند؟ به نظر می‌رسد این یک چرخه معیوب باشد.

وقتی داورها، بازیکنان را بدعادت می‌کنند

به نظر می‌رسد در بیشتر شدن این رفتارها داورها هم نقش داشته باشند. همه ما خطاهایی در فوتبال دیده‌ایم که حدس می‌زدیم داور بازیکن خطا کار را با کارت زرد یا قرمز جریمه کند اما این اتفاق رخ نداده است و بعدا هم مشخص شده که داور تصمیم اشتباهی گرفته است. حالا تصور کنید که یک بازیکن هستید و خطا روی شما انجام می‌شود. با علم به این موضوع که واکنش شما روی داور تاثیر می‌گذارد چه کاری انجام می‌دهید؟ بر اساس شدت خطایی که روی شما انجام شده واکنش نشان می‌دهید یا آن را بزرگ‌نمایی می‌کنید؟ این تصمیم اخلاقی است و این روزها فوتبالیست‌ها بیشتر گزینه بزرگ‌نمایی را انتخاب می‌کنند. با رفتاری که اینگونه بازیکنان انجام می‌دهند به نوعی همه بازیکنان را بی‌اعتبار می‌کنند. با اینکه بسیاری از واکنش‌های بزرگ‌نمایی شده کاملا واضح هستند اما دیگر تشخیص واکنش واقعی از غیر واقعی کاری دشوار شده است و بعضی از بازیکنان اینبار به اشتباه به بزرگ‌نمایی کردن واکنش، متهم می‌شوند.

بازیگرانی از سراسر دنیا

این مساله فقط مختص به فوتبال ایران نیست گرچه نمی‌توانیم بحث آموزش را در کمتر شدن این رفتارها نادیده بگیریم. احتمالا شما واکنش‌های نیمار را زمانی که رویش خطا می‌شود دیده‌اید. او مانند کسی که او را به باد کتک گرفته‌اند روی زمین غلت می‌خورد و این طرف و آن طرف می‌رود. یا حرکت ناپسند سرجیو بوسکتس در دیدار برابر اینترمیلان می‌تواند مثال خوبی باشد. در آن بازی حساس تیاگو موتا از اینتر و بوسکتس از بارسلونا بر سر تصاحب توپ با هم درگیر بودند که برخورد کوچکی بین دو بازیکن صورت می‌گیرد و بوسکتس بلافاصله خودش را روی زمین می‌اندازد. فیلم‌های این صحنه نشان می‌دهد که زمانی که بوکتس روی زمین غلت می‌زد تا صحنه را بزرگ‌نمایی کند، همزمان دست‌هایش را از روی صورتش برمی‌داشت و یواشکی اتفاقات اطرافش را تماشا می‌کرد. داور هم در این صحنه موتا را از زمین اخراج و کار را برای اینتر سخت کرد. صحنه‌ای که می‌توانست نهایتا با یک کارت زرد ادامه پیدا کند با بزرگ‌نمایی یک بازیکن به کارت قرمز منجر شد.

وضعیت فوتبال ایران

با وجود اینکه در فوتبال دنیا هم اینگونه رفتارها دیده می‌شود اما شدت واکنش و تعداد آن در فوتبال ایران بسیار بیشتر است و بازیکنان یاد گرفته‌اند که با واکنش‌های غیرواقعی روی تصمیم داور تاثیر بگذارند. در این بین بعضی از مربیان نه تنها اخطاری به بازیکنانشان در این زمینه نمی‌دهند بلکه گاهی آن‌ها را به انجام چنین رفتارهایی تشویق می‌کنند.