مجلس انقلابی که با توجه به لقبش انتظار می‌رفت اقدامات اساسی برای حل مشکلات کشور انجام دهد، گویا فقط در امور رفاهی انقلاب کرده است. اعطای خودروی دناپلاس با قیمت کارخانه و بدون نوبت، توزیع نخستین محموله واکسن آنفلوانزا و در نهایت وام کمک‌هزینه ۳۰۰میلیون‌تومانی لیستی از خدمات رفاهی مجلس یازدهم است که ظرف کمتر از یک ماه از آنها رونمایی شده است.
وام کمک‌هزینه‌ای ۲۰۰ میلیون تومان آن کمک‌هزینه مسکن و ۱۰۰ میلیون تومان برای خودرو است. حال این پرسش مطرح است که مجلسی که ۲۰ سال است بودجه عمرانی دارد و تنها نهادی است که همچنان مجوز ساخت خانه سازمانی دارد، آیا باید کمک‌هزینه مسکن به نمایندگان بدهد؟ آن‌طور که یک منبع مطلع می‌گوید: مجلس ساخت‌وسازهایی انجام داده است که جلوی پرداخت کمک‌هزینه‌های مسکن را بگیرد اما برخی منابع دیگر می‌گویند که مجلسی‌ها به دلیل وجود دوربین‌های مداربسته و… اصلا تمایلی به حضور در خانه‌های سازمانی ندارند.
به گفته همت قلی‌زاده، کارشناس اقتصادی، مجلس هر‌سال در زمان تصویب بودجه، اعتبارات مربوط به خود را افزایش می‌دهد و وام‌های کمک‌هزینه‌ها هم در قالب ردیف‌هایی در بودجه دیده می‌شود اما شفاف نیست که این اعتبارات دقیقا چگونه هزینه می‌شود. او می‌گوید: دولت برای اینکه مباحثش را پیش ببرد، این بودجه را باید به مجلس بدهد. اخبار رفاهی مجلس هر روز شگفت‌انگیزتر می‌شود. محلی که خانه ملت نامیده می‌شود، خودرو با قیمت کارخانه و بدون نوبت می‌گیرد و نمایندگان مردم نه‌تنها از این رانت ناراحت نیستند بلکه تقاضای شاسی‌بلند می‌کنند تا بتوانند به حوزه‌های انتخابیه سرکشی کنند.
نخستین محموله واکسن آنفلوانزا که باید به اقشار در معرض خطر و آسیب‌پذیر می‌رسید، سر از مجلس درآورد و برخی نمایندگان این روند را عادی و رویه هرساله دانستند. حالا هم خبر رسیده است که قرار است ۳۰۰ میلیون تومان وام کمک‌هزینه به نمایندگان مجلس اعطا شود و آن‌طور که تسنیم گزارش کرده است، ۲۰۰ میلیون تومان این رقم مربوط به کمک‌هزینه مسکن است و ۱۰۰ میلیون تومان هم کمک‌هزینه خودرو است.
ارقامی که به عنوان کمک‌هزینه به مجلسیان داده می‌شود، هر‌روز شکاف بین مردم و نمایندگانشان را بیشتر می‌کند. مجلس در حالی کمک‌هزینه مسکن به نمایندگان می‌دهد که خانه ملت تنها نهادی است که همچنان مجوز ساخت خانه سازمانی دارد و بودجه عمرانی مجلس، ۲۰سالی است که در ردیف‌های بودجه جا خوش کرده و تخصیص آن تمامی ندارد. آیا اگر برای تمام ۲۹۰ نماینده مجلس خانه و دفتر ساخته شود، طی ۲۰ سال نباید پروژه‌های عمرانی مجلس به پایان برسد؟
نمایندگان مجلس چه امتیازاتی دارند
به‌جز وام کمک‌هزینه ودیعه مسکن و خودرو و واکسن آنفلوانزای نمایندگان مجلس چه امتیازات دیگری دارند؟ چه شخص یا اشخاصی این امتیازات را برای آنها فراهم می‌کنند و اصلا آیا این امتیازات در همه مجلس‌ها وجود دارد یا خاص یک مجلس است؟ یک منبع مطلع که سابقه حضور در مجلس هم دارد، به «شرق» می‌گوید: امتیازات رفاهی در مجلس در دوره‌های مختلف متفاوت است. در برخی دوره‌ها نمایندگان خانه‌دار هم شده‌اند اما در یک دوره، به اسم اینکه خانه می‌سازند از نمایندگان پول دریافت کردند و کل پولشان نابود شد و معلوم نشد که چه سرنوشتی پیدا کرد.
او پرداختن رسانه به امکانات رفاهی مجلس را حاشیه‌ای می‌داند که خود مجلس‌نشین‌ها هم به آن دامن می‌زنند. به گفته این منبع مطلع، اگر یکی از نمایندگان گفته باشد که شب‌ها در خانه بستگانش ساکن می‌شود، حرف بسیار عجیبی زده است زیرا این فرد پول داشته برای نماینده‌شدن هزینه کند اما حالا برای اجاره‌خانه پول ندارد؟ او بر این باور است که مجلس هم مثل همه نهادهای دیگر از جمله دانشگاه اداره رفاهی دارد که کارهای متعارف مثل تمدید دفترچه بیمه و… را انجام می‌دهد اما آنچه باید روشن شود این است که آیا نمایندگان ادوار از امکانات رفاهی مثل خانه، ماشین و… که مجلس به نمایندگان هر دوره اختصاص می‌دهد به‌عنوان فرد جدیدالورود، بهره‌مند می‌شوند یا نه و در این رابطه شفاف‌سازی باید توسط نمایندگانی که ادعای پاکدستی دارند، انجام شود.
اگرچه برخی منابع می‌گویند که نمایندگان مجلس مایل به حضور در خانه‌های سازمانی نیستند زیرا معتقدند با حضور دوربین‌های مداربسته حریم خصوصی آنها رعایت نمی‌شود و بنابراین تمایلی به اقامت در این خانه‌ها ندارند، اما این منبع مطلع درباره دلیل اینکه به نمایندگان ودیعه مسکن می‌دهند و درباره سرنوشت خانه‌های سازمانی اطلاعاتی ندارد. او درباره حقوق نمایندگان هم می‌گوید: نمایندگان مجلس یک پایه حقوق دارند.
مبلغی برای جذب سه کارشناس همکار از مجلس می‌گیرند که اگر این سه کارشناس را جذب نکنند، این پول برای خودشان باقی می‌ماند. این منبع مطلع ادامه می‌دهد: چهار تا پنج میلیون تومان هزینه ایاب و ذهاب می‌گیرند. البته برای تردد سه گزینه وجود دارد. نمایندگان می‌توانند راننده و ماشین از مجلس دریافت کنند. ماشین از مجلس بگیرند و راننده را استخدام کنند یا اصلا خدماتی دریافت نکنند. در صورت عدم دریافت خدمات حمل‌ونقلی مبلغ چهار تا پنج‌میلیون تومان را دریافت خواهند کرد.
به گفته او نمایندگان شهرستانی دو‌میلیون تومان هزینه رفت‌وآمد می‌گرفتند و مختصری هم هزینه تلفن همراه به نمایندگان مجلس پرداخت می‌شود.
عدم شفافیت هزینه‌کردن بودجه مجلس
بودجه‌های رفاهی مجلس از کجا می‌آید؟ آیا این ارقام در لایحه بودجه دیده می‌شود؟ همت قلی‌زاده، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «شرق» عنوان می‌کند: این کمک‌ها در قالب بند «و» تبصره دو قانون بودجه ۹۹ درج شده است اما ریز این اعداد مشخص نیست. اخیرا از یکی از نمایندگان مجلس هم سؤال کردم و آنها به من پاسخی ندادند که ریز تخصیص این اعتبارات چگونه است.
او درباره متورم‌بودن بودجه مجلس می‌گوید: یک اشکال سنتی در بودجه وجود دارد. نهادهایی که در حوزه بودجه تصمیم‌گیرنده هستند، بودجه خود را دستخوش تغییر و افزایش می‌کنند. زیرمجموعه‌های مجلس، مرکز پژوهش‌ها، دیوان محاسبات و شورای نگهبان که بعد از تصویب مجلس باید قوانین آنجا تأیید شود، بودجه‌هایشان معمولا دچار افزایش می‌شود.
قلی‌زاده درباره میزان افزایش درصد بودجه مجلس اطلاعاتی در اختیار ندارد اما تأکید می‌کند: عموما در بودجه دستگاه‌های دولتی از طریق ضوابط و بخش‌نامه‌های بودجه، محدودیت‌هایی اعمال می‌شود اما اعمال این محدودیت‌ها برای نهادهای قانون‌گذار کمی سخت است.
بودجه‌ریزی رانتی
این کارشناس اقتصادی ادامه می‌دهد: این تغییرات در بودجه ناشی از این است که بودجه‌ریزی مساوی پاسخ‌گویی نیست. یا بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد و وظایف نیست. بلکه بر اساس چانه‌زنی، قدرت سیاسی و توزیع رانت است. در طول تاریخ برنامه‌ریزی، هرساله این اتفاق می‌افتد. به دولت خاصی هم ربطی ندارد؛ زیرا تصمیم‌گیرنده مجلس است.
او بیان می‌کند: در برخی موارد مجلسی‌ها می‌گویند دولت برای خودش بودجه خوب می‌بندد و برای مجلس بودجه بد می‌بندد و چنین استدلال‌هایی را هم مطرح می‌کنند. قلی‌زاده بیان می‌کند: در‌حالی‌که بودجه‌ریزی می‌تواند بر اساس شاخص‌ها پیش برود و با کمیت بحث شود.
او با اشاره به اینکه نمایندگان مجلس مدعی هستند نهایت دخالتشان در بودجه دو درصد است، به این واقعیت اشاره می‌کند که به دلیل قدرت تصمیم‌گیری مجلس، دولت این بودجه را باید به آنها بدهد.
به گفته این کارشناس اقتصادی در طول برنامه‌های مختلف و نشست‌های متفاوت، مجلسی‌ها استدلال‌هایی که می‌کنند این است که باید تا حدودی دغدغه مالی نمایندگان رفع شود تا وابسته به فساد، رشوه و رانت دستگاه دولتی نشوند اما بودجه‌ریزی چون اشکال دارد، نمی‌توان کسی را متهم کرد. این اشکال مبتنی بر فرد هم نیست.
او ادامه می‌دهد: بحث بودجه بحث ریشه‌داری است که هر کسی از زاویه قدرت خود، فرصت‌های بودجه‌ای را تعریف می‌کند.
قلی‌زاده می‌گوید: به‌طور سنتی نهادهای تصمیم‌گیرنده در بودجه و ارگان‌های حساس حتی نهادهایی مثل نهادهای نظامی، معمولا بودجه‌هایشان به‌معنایی که در علم اقتصاد وجود دارد، حداقل روی کاغذ با محدودیت پیش‌بینی مواجه نمی‌شوند و مجلس هم از این قاعده مستثنا نیست. او ادامه می‌دهد: هرساله عدد بودجه مجلس را تغییر می‌دهند. یکی از نمودهای آن همین ساخت‌وسازهاست که ۲۰ سال است ادامه دارد.
این کارشناس اقتصادی ادامه می‌دهد: نمایندگان کشورهای اروپایی امکاناتی که آقایان دارند را در اختیار ندارند. چهار تا کارمند ندارند. خودشان باید کارهایشان را انجام بدهند. حمل‌ونقل و امکانات شخصی ندارند.
او اضافه می‌کند: به خاطر همین شرایط است که هر بار برای ثبت‌نام مجلس هزاران نفر داوطلب می‌شوند زیرا این مسئله یک فرصت است و علاوه بر این، بعد از اتمام دوره مجلس یک پست وزارتی و مدیرکلی به آنها می‌دهند و زندگی‌شان متحول می‌شود.
قلی‌زاده می‌گوید: باید هر اقدامی بر اساس شاخص‌ها و کمیتی باشد. بودجه جزء حقوق اساسی ملت است. در این‌گونه مواقع، نمایندگان مجلس می‌گویند ما نمادی از ملت هستیم و تفسیرهای عجیب‌و‌غریبی از آنها می‌شنویم.
دیدگاه تان را بنویسید