به گزارش خبرنگار حوزه دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، جنگ بین سلاح‌های زره‌پوش و تجهیزات ضد زره همواره وجود داشته و باعث شده تا ارتش‌هایی که تمایل به ارتقاء توان رزمی خود و قابلیت‌های ماندگاری در صحنه نبرد داشته‌اند علاوه بر حوزه زره‌پوش در زمینه تجهیزات ضدزره هم سرمایه‌گذاری‌های فراوانی انجام دهند.

البته نباید این نکته را فراموش کرد که همواره ادوات زرهی در مسیر توسعه برای مقاومت در برابر ضدزره‌ها، اغلب یک قدم جلوتر قرار داشتند، اما از آنجایی که چنین سلاح‌هایی هزینه به نسبت کمی از طراحی تا استفاده دارند در کشور‌های مختلف دنیا به سرعت و متناسب با تهدیدات روز توسعه پیدا کرده‌اند که کشور ما هم جز همین دسته است.

توپ‌های ضدتانک، تا پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵، نقش چشمگیری به عنوان جنگ‌افزار ضد زره ایفا کردند. جنگ‌افزارهای بزرگی که نیازمند چند خدمه و یک خودرو پرقدرت برای جابجایی بودند. سنگینی و کندی در شرایط صحنه نبرد، از عیب‌های اصلی این توپ‌ها بودند. افزون بر این هیچ تضمینی در انهدام هدف با نخستین شلیک توپ وجود نداشت.

تاوِ ضدزره‌ای که راه تولیدات ایرانی را باز کرد

ایران پیش از انقلاب به واسطه وابستگی به غرب توانست موشک‌هایی، چون تاو و دراگون را خریداری کند، موشک تاو در آن زمان قابلیت شلیک از بالگرد‌های کبرا، پرتابگر‌های ثابت زمینی، خودرو‌های جیپ و نفربر‌های M-۱۱۳ را داشت و نقش بسیار مهمی در جنگ تحمیلی ایفا کرد.

این موشک با طول حدود ۱.۱۶ متر، قطر نزدیک به ۰.۱۵ و دهانه بال بیش از ۰.۴۰ متر، وزن نزدیک به ۱۹ کیلوگرم که حدود ۴ کیلوگرم آن مربوط به سرجنگی است، سرعتی بالغ بر ۲۷۸ متر بر ثانیه و برد ۶۵ تا ۳۷۵۰ متر و میزان نفوذ در زره تا ۴۳۰ میلیمتر را داشت که باعث شد تا بسیاری از زره‌پوش‌های عراقی نابود شوند.

موشک دوم که ایران پیش از انقلاب خرید دراگون بود، این موشک قابل استفاده توسط یک نفر و در واقع دوش پرتاب بود، برد این موشک ۷۵ تا هزار متر، بیشینه سرعت آن حدود ۲۰۰ متر بر ثانیه و روش هدایت آن مشابه تاو، فرمان به خط دید و سیمی بود.

پس از شروع جنگ و قطع رابطه ایران و آمریکا نیرو‌های کشورمان چاره‌ای نداشتند جز این که از تاو و دراگون استفاده کنند، اما چون تعداد محدودی در اختیار کشور بود، متخصصان را به فکر فرو برد تا کار طراحی چنین موشکی را آغاز کنند و این گونه بود که خط تولید موشک ضدزره در کشور فعال شد.

البته نباید فراموش کرد که غنیمت‌های جنگی هم در راه‌اندازی این موضوع بی تاثیر نبود، رزمندگان ایرانی توانستند در خطوط مقدم موشک ضدزره مالیوتکا که عراق از شوروی خریده بود را در اختیار بگیرد، مزیت این موشک نسبت به تاو، سبکیِ آن بود و این موضوع نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی را به کلکسیونی از چنین سلاحی تبدیل کرد و به این شکل تا امروز مدل‌های مختلفی از موشک‌های ضدزره به تولید انبوه رسیده است.

خانواده موشکی رعد ایران

در زمان جنگ تحمیلی و مدتی پس از آن، نیرو‌های متخصص کشورمان توانستند با ساخت موشک مالیوتکا شوروی و با همان نام نیاز کشور را رفع کنند، اما با توجه به پیشرفت تکنولوژی و ساخت زره‌پوش‌های پیشرفته در دنیا لازم بود تا نمونه داخلی هم تغییراتی را داشته باشند، از این رو سه نمونه بهسازی شده از آن معرفی شد.

سه نمونه بهسازی شدهِ این موشک که در ایران با نام رعد شناخته می‌شوند به ۳ مدل آی- رعد، رعد- تی و آی- رعد- تی تقسیم می‌شوند که مجموع جرم موشک و سامانه هدایت آن امکان حمل و بکارگیری توسط دو نفر را ایجاد می‌کند، البته این روز‌ها توانستند هر ۳ نوع موشک را به صورت استاندارد روی نفربر‌های زرهی بی-ام-پی-۱ و جیپ‌ها نصب و حمل کنند.

اولین نمونه خانواده ضدرزه رعد، رعد- تی نام دارد که شباهت بسیاری به موشک مالیوتکا دارد که با استفاده از سر جنگی دو مرحله‌ای، توانایی نفوذ به بیش از ۴۰۰ میلیمتر زره‌های واکنش دهنده را دارد، اما سامانه هدایت و هدفگیری آن مشابه قبل و با استفاده از سیم بوده و می‌تواند با سرعت حدودی ۱۲۰ متر بر ثانیه هر هدفی را در برد بین ۴۰۰ تا ۳۰۰۰ متر منهدم کند.

پس این موشک نوع آی- رعد تولید شد که دارای سرجنگی معمولی و توانایی نفوذ در ۵۰۰ میلیمتر زره فولادی را دارد. این موشک نسبت نوع اولیه خود از هدایت بهتر نیمه خودکار یعنی مشابه آنچه در موشک توفان وجود دارد بهره می‌برد که باعث استفاده راحت‌تر و شلیک‌های دقیق‌تری می‌شود. نکته مهم این است که برد، سرعت و قطر بدنه این موشک مانند رعد- تی است.

اما کامل‌ترین نمونه موشک این خانواده که در حال حاضر کاربرد فراوانی هم در نیرو‌های مسلح دارد، آی- رعد- تی است، این موشک ترکیبی از سامانه آی- رعد به همراه موشک رعد- تی است، از این رو مشخصات عملکردی موشک آن مشابه نمونه رعد- تی است، این یعنی همه موارد موشک از جمله جرم ۱۱.۷۸ کیلوگرمی آن کاملا یکی است، نکته دیگر این که جرم سامانه هدایت آی- رعد- تی همان طور که گفته شد مشابه سامانه آی- رعد است، این سامانه در حدود ۲۳ کیلوگرم وزن دارد.

چنین سامانه‌هایی در زمانی طراحی و تولید شدند که کشور درگیر تحریم‌های فراوان بوده است. این نشان از قدرت بالای جمهوری اسلامی ایران دارد که امروزه در بالاترین سطح ممکن است، سطحی که باعث می‌شود متخصصان پیشرفته‌ترین موشک‌های بومی را برای دور کردن فکر تجاوز از ذهن دشمنان بسازند.

موشک های فعلی ضد زره کشور همچنان برای انهدام طیف وسیعی از اهداف مانند نفربرهای زرهی، تانک های سبک وزن شناسایی، سنگرهای مستحکم و خودروها و حتی بالگردها کارایی دارند و موشک جدید دهلاویه که از قیمت بالاتری هم دارند به عنوان عضو جدید و جوان این خانواده خط دفاعی مستحکمی را در برابر تانک های پیشرفته غربی و شرقی برقرار نموده و تولید بومی آن نیز امکان ارتقاء و بهسازی های آتی را تضمین می کند.

 

امروز نیز نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با ارتقای گونه‌های مختلف موشک‌های هدایت‌شونده ضد زره و همچنین طراحی و تولید انواع این موشک‌ها، گام بلندی در این راستا برداشته‌اند. تولید موشک‌های توفان، رعد، صاعقه، توسن، تندر و دهلاویه و... نشان‌دهنده دست برتر جمهوری اسلامی در نبردهای احتمالی آینده است.