هنگام گرما زدگی ممکن است در عملکرد برخی اندام های حیاتی بدن اختلال ایجاد شود. از نظر علمی، گرما زدگی در دو نوع کلی خفیف و شدید تقسیم بندی می شود که در گرما زدگی خفیف، فرد دچار تعریق زیاد شده و حجم خون کاهش یافته و غلظت آن زیاد می‌شود.
در گرما زدگی شدید اما حرارت داخلی بدن از ۴۰ درجه بیشتر و فرد دچار تشنج شده و احتمال مرگ و از کار افتادن اندام های حیاتی مانند قلب، کبد و کلیه ها وجود دارد. در این حالت، بدن دچار کم آبی شدید شده و به آن شوک وارد می‌شود.
چرا گرما زده می شویم؟
اصلی ترین دلیل گرما زدگی، افزایش دمای محیط و به تبع آن افزایش دمای بدن است. در کنار این موضوع، کم آبی و غلظت خون نیز شرایط فرد را خطرناک تر می‌کند. در این حالت بدن فرد گرما زده دچار شوک شده و واکنش نشان می دهد. این واکنش به دلیل کاهش آب به صورت تشنگی مفرط، ضعف، سردرد و کاهش سطح هوشیاری رخ داده و کاهش املاح بدن و نمک نیز به شکل حالت تهوع، گرفتگی عضلات و سرگیجه ظاهر می شود. در حقیقت دلایل اصلی خطرات گرمازدگی برای فرد شامل افزایش غلظت خون، کاهش سطح آب بدن، افزایش دما و شوک به اندام های حیاتی است.
به تازگی تیمی از پژوهشگران رومانیایی به بررسی جنبه های مختلف گرما زدگی پرداخته و به طور خاص تأثیر تابش مستقیم امواج خورشید بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار دادند.
در این مطالعات از نمونه های آزمایشگاهی حیوانی برای بررسی روند دقیق انتقال گرما در بافت های بدن طی فرایند گرما زدگی استفاده شد. گروهی از محققان کشور مالزی نیز در مطالعات خود به بررسی روند انتقال مایع در بافت های بیولوژیکی، عمق نفوذ سیالات و میزان نمک در عروق افراد گرما زده پرداخته و تلاش کردند با شناخت این عوامل، راهکار درمانی مناسب و سریعی برای این مشکل ارائه کنند.
در این میان، پژوهشگران ژاپنی نیز در یافته های جدید خود به بررسی عملکرد سیستم دفاعی بدن در مواجه با گرما زدگی پرداخته و اثرات افزایش دمای بدن بر تعداد و عملکرد لکوسیت های محیطی خون را مطالعه کردند. در این مطالعات مشخص شد ترکیبی از درمان با سلول های ایمنی و مقاومت سلولی می تواند برای بیمارانی که دچار گرما زدگی حاد شده اند مفید باشد.
علائم گرما زدگی را بشناسیم
اصلی ترین علائم گرما زدگی شامل افزایش حرارت پوست، توقف عرق کردن، کبود شدن ، تنفس سریع و منقطع، کاهش سرعت و قدرت نبض، سر درد، گرفتگی ماهیچه ها، گشاد شدن مردمک چشم، هذیان گفتن، عدم تعادل، توهم و تشنج است.به گزارش سیناپرس، در برخی موارد امکان تهوع و اسهال نیز وجود دارد. به خاطر داشته باشید که با مشاهده علائم اولیه گرما زدگی حتماً برای رفع آن اقدام کنید زیرا در صورت نادیده گرفتن این علائم، خطر گرما زدگی حاد وجود داشته و جان شما در خطر خواهد افتاد.
در مواجه با فرد گرما زده چه باید کرد؟
درمان گرما زدگی بر اساس شرایط بیمار و شدت گرما زدگی است. بهتر است در صورتی که فرد هوش خود را از دست داده است، حتماً از اورژانس کمک بگیرید. در هر صورت اولین اقدام در مواجه شدن با فرد گرما زده، تلاش برای کاهش دمای بدن وی است. بهتر است ابتدا لباس های فرد را خارج کرده و وی را در آب فرو برده یا بدن وی را خیس کنید.
مهم ترین و حیاتی ترین بخش هایی که باید برای خنک کردن مد نظر قرار گیرد، زیر بغل، گردن و کشاله ران است زیرا رگ‌های اصلی از این مناطق عبور کرده و با خنک کردن جریان خون در این مناطق، دمای کلی بدن کاهش پیدا می کند. در ادامه پاهای فرد را بالاتر قرار دهید تا جریان خون به سمت سر حرکت کند.
مراقب باشید این روند خنک کردن بدن نباید به میزانی ادامه داشته باشد که دمای بدن فرد گرما زده از 38 و نیم درجه کمتر شود زیرا در این صورت فرد دچار شوک مضاعف شده و خطراتی بیشتر وی را تهدید می کند. اگر فرد به هوش است، به وی کمی آب میوه و نمک حل شده در آن بدهید و در صورتی که نیرو های اورژانس در صحنه حاضر باشند نیز احتمالاً به فرد گرما زده، سرم نمکی تزریق خواهد شد. فرد گرمازده دست کم باید به مدت یک روز استراحت کند.
مهم ترین عامل پیشگیری کننده از گرما زدگی، جلوگیری از افزایش دمای بدن به ویژه در محیط های مرطوب است که در عمل تعریق، مشکل ایجاد می شود. رطوبت نسبی بالای ۶۰ درصد و حرارت محیطی زیاد از اصلی ترین عوامل گرما زدگی محسوب می شوند که کنترل این عوامل از اصلی ترین موارد پیشگیری کننده از گرما زدگی محسوب می شوند.به گزارش سیناپرس، بهتر است در روزهای گرم سال از تردد بی مورد در محیط های بیرون از خانه اجتناب کرده و ترجیحاً در معرض نور آفتاب قرار نگیرید.
نوشیدن مایعات و املاح کافی جهت جایگزین شدن آب و املاح از دست رفته به واسطه تعریق، عامل بسیار مهمی است. در هنگام رانندگی در روزهای داغ و قرار گرفتن داخل خودرو حتماً از تهویه مطبوع استفاده کرده و سعی کنید لباس های روشن و گشاد بپوشید تا جریان هوا به خوبی روی پوست بدنتان حرکت کند. رنگ ادرار شما نشانه واضحی بر میزان آب بدن شما است و هر چه رنگ ادرار روشن تر باشد، شرایط آب بدن شما بهتر است. در روز های گرم حتماً آب و مایعات بیشتری بنوشید و از انجام حرکات ورزشی و سنگین در ساعات گرم روز بپرهیزید.
باورهای غلط در مورد گرما زدگی
برای رفع گرما زدگی نوشیدن هر مایعی مفید است: در هنگام مواجه شدن با گرما زدگی، اولین فکری که به ذهن هر فرد می رسد، جایگزین کردن آب و مایعات از دست رفته است اما مصرف برخی مایعات مانند نوشیدنی های الکلی، نوشابه و نوشیدنی های کافئین دار شرایط فرد گرما زده را بدتر می کند.
گرما زدگی تنها در افراد پیر رخ می دهد: گرما زدگی ارتباطی به سن نداشته و همه افراد در خطر عوارض ناشی از آن هستند. البته کودکان و افراد مسن، به دلیل شرایط خاص خود، ضعیف تر بوده و در برابر گرما آسیب پذیر تر هستند.
گرما زدگی خیلی خطرناک نیست: گرما زدگی در صورت عدم ارائه کمک های لازم، می تواند بسیار خطرناک بوده و به سکته، گرفتگی عضلات، از کار افتادن کلیه ها و مرگ منتهی شود.
به فرد گرمازده تحت هر شرایطی آب بدهید: این باور نیز غلط بوده و اگر فرد گرما زده دچار شوک، تشنج و بی هوشی شده است، بهتر است منتظر کمک رسانی پزشکی بوده و به وی آب و نوشیدنی ندهید زیرا در این شرایط خطر خفگی فرد گرما زده وجود دارد.
دیدگاه تان را بنویسید