جوانان، سرطان و تاب‌آوری

اولین سمینار سالانه سرطان جوانان  از سوی مؤسسه خیریه محمدحسین رضوی  در هتل استقلال تهران با همکاری مؤسسه‌ها و سازمان‌های مختلف دولتی و غیردولتی از جمله انجمن مددکاران اجتماعی ایران برگزار شد. یکی از گروه‌های هدف مددکاری اجتماعی بیماران‌اند که از جمله این بیماران افراد مبتلا به سرطان هستند. با توجه به بالابودن آمار جوانان در کشور و نگرانی از کاهش سن این بیماری موضوع جوانان و نقش مددکاران اجتماعی در کنار سایر متخصصان از جمله گروه پزشکی و روان‌شناختی بسیار مهم است؛ به‌ویژه اینکه در برخی از این بیماری‌ها، در حال حاضر درمان‌های پزشکی جواب نمی‌دهد چون راه‌های درمان کشف نشده است بنابراین زندگی اجتماعی این افراد باید بیش‌ازپیش مورد توجه قرار گیرد. در حال حاضر به ابعاد اجتماعی این بیماری بسیار کمتر از سایر حوزه‌ها توجه می‌شود. این در حالی است که غفلت از مؤلفه‌های اجتماعی روی کیفیت و رضایت‌شان تأثیر منفی زیادی خواهد گذاشت و ناامیدی بزرگ‌ترین مانع اجتماعی برای زندگی اجتماعی این افراد است. شاید به همین دلیل است که توجه به ارتقای کیفیت زندگی این افراد که یکی از مأموریت‌های مددکاری اجتماعی است، ضروری است چراکه مددکاران اجتماعی به‌خوبی می‌دانند افزایش سرمایه اجتماعی رفتارهای پذیرندگی بیمار در درمان و تسکین درد را به دنبال دارد و تسهیل دسترسی به منابع اجتماعی  سازگاری بیماران جوان  را افزایش می‌دهد. عضویت در گروه‌های خودیار و انجمن‌ها و حضور در محافل اجتماعی و... پذیرش بیماری را  برای جوانان آسان‌تر می‌کند.

حمایت و همراهی خانواده و اطرافیان بیمار بسیار مهم  است. تقویت ارتباطات و شبکه‌های اجتماعی برای تلفیق اجتماعی بیمار در جامعه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است چراکه سرمایه‌گذاری در این حوزه باعت افزایش امید و رضایت از زندگی می‌شود.

توجه به تفاوت‌های فردی و فرهنگی برای پذیرش و رابطه حرفه‌ای با بیماران مهم است. همین‌طور همکاری تیمی اجتناب‌ناپذیر است. استفاده از همه روش‌های مددکاری اجتماعی باید مدنظر باشد و مددکاران اجتماعی در فرایند مداخلات رویکرد فعال و مشارکت مؤثر داشته باشند. فراموش نشود که در چنین بیماری‌هایی هم افراد مبتلا به سرطان، هم خانواده و هم جامعه تأثیر می‌پذیرند بنابراین توجه به ابعاد اجتماعی برای همه این افراد ضرورت دارد که در برنامه‌ریزی‌هایی که انجام می‌شود، باید مدنظر قرار گیرند. در حوزه جامعه ایجاد حساسیت در سیاست‌گذاران کلان کشور درباره بیماری سرطان و از نقش مؤلفه‌های اجتماعی از قبیل  سرمایه اجتماعی، حمایت اجتماعی، مسئولیت اجتماعی، عدالت اجتماعی، مهربانی اجتماعی و... نباید غفلت  شود. همچنین پذیرش اجتماعی این بیماران در جامعه و محیط‌هایی که حضور پیدا می‌کنند از قبیل مدرسه، دانشگاه، محیط‌های کاری، اماکن عمومی، گروه‌های ورزشی، هنری و... در افزایش امید در این بیماران بسیار مهم هستند.

یکی از مؤلفه‌های اجتماعی اساسی در این بیماری موضوع «تاب‌آوری فردی و اجتماعی» است که در سال ۱۳۹۸ به‌عنوان شعار سال انجمن مددکاران اجتماعی ایران هم انتخاب شده است. معمولا افرادی که تاب‌آوری بالاتری دارند، در مقابل فشارهای ناشی از این بیماری سخت، مدیریت بهتری در رفتار خودشان  و افراد با این مهارت، انعطاف‌پذیری اجتماعی بیشتری خواهند داشت. در کنار این مؤلفه‌ها یا تعیین‌کننده‌های اجتماعی در بیماری سرطان ایجاد بسترها و اتخاذ راهکارهای مناسب برای افزایش تعلق اجتماعی افراد به زندگی اجتماعی مهم است که می‌تواند انگیزه آنان را برای اثربخش‌بودن و ایفای نقش‌های اجتماعی و مشارکت اجتماعی در امور جامعه در زندگی افزایش دهد. برای ایجاد این شرایط، بیماران باید احساس کنند برای دیگران مهم و قابل احترام هستند که با ترحم و دلسوزی کاملا مغایر است. نظر به اهمیت خودمراقبتی در حوزه کار با بیماران مبتلا به سرطان، مددکاران اجتماعی درباره خودمراقبتی برای این افراد، خانواده‌های آنان و کارکنان مرتبط باید توجه ویژه‌ای داشته باشند. ضمن اینکه از خودشان نیز نباید غافل شوند.