روزنامه نیویورک تایمز در یادداشتی تحلیلی به رمزگشایی از پیشنهاد جدید واشنگتن به تهران درباره توافق بزرگ پرداخته و نوشته است که دونالد ترامپ از ایران برای مذاکره بر سر توافق بزرگ و جدید هسته‌ای تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده دعوت کرده است و به نظر می‌رسد برای ماندن در کاخ سفید به کمک تهران نیاز دارد.
در این مطلب که سایت «دیپلماسی ایرانی» آن را منتشر کرده آمده است: «دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا روز جمعه بازگشت آمریکایی زندانی (مایکل وایت) در ایران را با ترغیب تهران به «توافق بزرگ» بر سر برنامه هسته‌ای جشن گرفت و گفت در صورت مذاکره پیش از انتخابات ریاست جمهوری واشنگتن شرایط بهتری برای آن قائل خواهد شد. به نظر می‌رسد ترامپ از تهران برای بازگشت به سمت ریاست جمهوری کمک می‌خواهد. پیشنهاد ترامپ بلافاصله از سوی ایران رد شد. به نظر می‌رسد ایران اکنون امید بیشتری به شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده دارد و ترجیح می‌دهد تا ماه نوامبر و مشخص شدن نتیجه منتظر بماند و تحریم‌ها را دوام آورد. در همین حال، برخی خبرهای رسیده از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از افزایش حدود ۵۰ درصدی ذخایر اورانیوم با غنای پایین ایران در سه ماه گذشته حکایت دارد و ایران اکنون ۸ برابر میزان مجاز در برجام که ترامپ دو سال پیش از آن خارج شد، سوخت هسته‌ای تولید می‌کند. از زمانی که ترامپ تصمیم گرفت از آنچه توافقی «وحشتناک» و «شکست خورده» می‌نامید خارج شود، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه، و دیگران گفته‌اند که ترکیبی از تحریم‌های شدید، انزوای دیپلماتیک و تهدید به استفاده از نیروی نظامی می‌تواند تهران را به بازگشت به میز مذاکره ترغیب کند. این پیش‌بینی تاکنون تحقق نیافته و پیشنهاد روز جمعه ترامپ هم به وضوح دعوتی از تهران برای تحویل یک پیروزی دیپلماتیک به واشنگتن پیش از انتخابات آمریکا بوده است.
ترامپ در توییتی برای آزادی مایکل آر. وایت، کهنه‌کار نیروی دریایی آمریکا که در ایران زندانی بود، تشکر کرد و نوشت: «برای توافق بزرگ تا بعد از انتخابات ایالات متحده منتظر نمانید. اکنون می‌توانید توافق بهتری به دست آورید!» دستیاران رئیس‌جمهور ترامپ و وزیر امور خارجه پمپئو از توضیح چرایی این مساله که چرا اگر آمریکا به هر حال مطابق منافع ملی مذاکره می‌کند، شرایط اکنون می‌تواند برای ایران مطلوب‌‌تر باشد، خودداری کردند. برایان اچ هوک، نماینده ویژه امور ایران در وزارت امور خارجه آمریکا، گفت این مساله احتمالا به کاخ سفید مربوط می‌شود.
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در توییتی در پاسخ ترامپ نوشت: «زمانی که شما رئیس‌جمهور شدید، ما یک توافق داشتیم. ایران و سایر شرکای توافق سال ۲۰۱۵- بریتانیا، فرانسه، آلمان، اتحادیه اروپا، روسیه و چین- هرگز میز را ترک نکردند. مشاوران شما که بیشترشان اخراج شده‌اند، یک شرط احمقانه بستند. اکنون تصمیم با شماست که چه زمانی آن اشتباه را جبران کنید.» حسام‌الدین آشنا، مشاور عالی سیاست‌گذاری رئیس‌جمهوری حسن روحانی هم در توییتی پاسخ داد: «به سوم نوامبر نزدیک می‌شوید و ما این را می‌دانیم. پس مجبور خواهید شد خیلی بیشتر از آنچه اوباما پیشنهاد کرد، ارائه کنید!»
لحن تند و تیز مقامات ایرانی نشان‌دهنده یک تغییر بود. در ماه‌های اخیر به نظر می‌رسید که تهران به دنبال کاهش تنش‌ها با واشنگتن از طریق مذاکره بر سر تبادل زندانی‌ها و ترغیب گروه‌های متحد در عراق به کاهش حملات علیه آمریکایی‌هاست. اما اکنون که نظرسنجی‌ها از کاهش محبوبیت ترامپ حکایت دارند، محاسبات تهران احتمالا تغییر کرده است. جوزف آر. بایدن جونیور، نامزد دموکرات، در مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ حضور داشته و ایرانی‌ها احتمالا به این نتیجه رسیده‌اند که در صورت پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری، امکان بازسازی توافق وجود خواهد داشت.
هنری رم، تحلیلگر ایران در گروه اوراسیا که یک شرکت مشاوره درباره مخاطرات سیاسی است، گفت: «یک مساله در طرف ایرانی تغییر کرده است. تابستان گذشته آنها تصور می‌کردند که ترامپ مجددا در انتخاب پیروز خواهد شد.» رم معتقد است از شرایط کنونی می‌توان دو نتیجه گرفت: «اول اینکه نمی‌خواهند کاری کنند که به انتخاب مجدد ترامپ کمک کند. این به افزایش بخت ترامپ منجر می‌شود که آنها نمی‌خواهند احتمالش وجود داشته باشد. دوم اینکه اگر به اندازه کافی صبر کنند و درباره رئیس‌جمهور شدن جو بایدن درست پیش‌بینی کرده باشند، آنگاه با شرایطی متفاوت و باثبات‌تر مواجه خواهند بود.» او این تفکر که ایرانی‌ها با حس نومیدی ترامپ از فرصت برای گرفتن امتیاز در مذاکرات استفاده و با او توافق خواهند کرد را رد می‌کند و می‌گوید: «دیدگاه ایرانی‌ها این است که چنین توافقی با فردی به بی‌ثباتی ترامپ، دوام‌آوردنی نخواهد بود.» برایان هوک مسوول میز ایران هم این‌طور استدلال کرد که آزاد شدن مایکل وایت گواه این است که ایالات متحده می‌تواند از موضع قدرت مذاکره کند. او یادآور شد که رایت بدون «تسهیل تحریم‌ها، تغییر سیاست‌گذاری‌ها و بسته پول نقد» به ایالات متحده بازگشت. هوک همچنین یادآور شد در دو سالی که ترامپ از توافق ایران خارج شد، سه مرتبه با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، دیدار کرده است؛ اما هوک به بی‌نتیجه بودن این دیدارها و پیشروی کره‌شمالی در برنامه تسلیحات هسته‌ای هیچ اشاره‌ای نکرد. گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که تنها به شمار محدودی از کشورها تحویل داده اما محتوای آن پیش از نشست آژانس افشا شده، حاکی از آن است که ایران در انباشت مواد هسته‌ای آرام اما پیوسته پیش می‌رود. اگرچه محاسبه زمان مورد نیاز برای تولید مواد هسته‌ای لازم برای یک بمب اتم دشوار است، اما به وضوح این زمان به کمتر از یک سال تعیین شده در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ کاهش یافته است. البته حتی در صورتی که ایران سوخت کافی و نیت ساخت سلاح هسته‌ای را داشته باشد، باز هم تولید بمب اتم چند ماه یا حتی چند سال طول می‌کشد. ذخایر اورانیوم غنی شده ایران پیش از برجام به مراتب بیشتر از حالا بود که ۹۷ درصد آن را به روسیه تحویل داد. لازم به ذکر است که ایران انباشت مواد هسته‌ای را اعمال فشار معکوس علیه ترامپ و پاسخی به تحریم‌های اعمال شده از سوی او می‌خواند. در همین خصوص یک کارشناس سیاست خارجی به نیویورک تایمز گفت: «سیاست خارجی ایران در ۲۰ سال گذشته بسیار پراگماتیک (عمل‌گرایانه) بوده است. در حال حاضر ایران رویکرد صبر استراتژیک اتخاذ کرده و منتظر است تا ببیند در ماه نوامبر در انتخابات ایالات متحده چه اتفاقی می‌افتد و آیا ترامپ مجددا رئیس‌جمهور می‌شود یا خیر.»
دیدگاه تان را بنویسید