[شهروند] پایان بهمن ماه آخرین فرصت ایران برای پذیرش وضع لوایح چهارگانه FATF است. تاکنون گروه اقدام ویژه مالی چندین‌بار برای تصویب لوایح چهارگانه FATF به ایران فرصت داده اما حالا مهلت چندباره ایران دوباره رو به پایان است و پس از این احتمال دارد که ایران وارد فهرست سیاه شود. با این حال هنوز اختلافات بر سر پذیرفتن لوایح چهارگانه FATF ادامه و ورود ایران به این گروه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
زمان را از دست دادیم
ایران در حالی حدود ١٠ روز برای پذیرش لوایح FATF فرصت دارد که این موضوع در داخل کشور همچنان محل بحث‌های داغی است.
حتی بین نماینده‌های مجلس هم برای حضور یا حضورنیافتن ایران در FATF اختلاف نظرهایی هست که باعث شده هنوز تکلیف این موضوع روشن نشود.
شهاب‌الدین بیمقدار، عضو فراکسیون امید مجلس در گفت‌وگویی که با ایلنا داشته، درباره نپذیرفتن لوایح FATF از طرف ایران و پیامدهایی که این اتفاق برای کشور ما خواهد داشت، می‌گوید: «امروز در کشور کم تحریم نداریم اما یک خودتحریمی هم خودمان با نپیوستن به FATF ایجاد می‌کنیم. »
او تأکید کرده است: «مجمع تشخیص مصلحت یک سال وقت داشت تا درباره FATF تصمیم بگیرد اما این کار را انجام نداد و امروز هم عنوان می‌کنند وقت تمام شده است و نظر شورای نگهبان با توجه به قانون باید اجرایی شود که اگر نظر شورای نگهبان ملاک باشد ما اواخر بهمن در لیست سیاه قرار خواهیم گرفت و هنگامی که این اتفاق بیفتد بانک‌های ما فلج خواهند شد و ایرانیانی که در
اقصی نقاط دنیا کار می‌کنند با مشکل روبهرو می‌شوند و همه زیر ذره‌بین خواهند رفت که برای هر حرکتی باید توضیح بدهند، درواقع زمان را از دست داده و هزینه‌تراشی می‌کنیم و مشکلاتی به وجود خواهد آمد.»
اگر FATF را نپذیریم چه می‌شود؟
گروه ویژه اقدام مالی که نهادی بین‌المللی است در سال ۱۹۸۹ با هدف تبادل نظر و وضع استانداردهایی برای مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم تأسیس شد و لوایحی مثل FATF، CFT و پالرمو را تصویب کرد. استانداردهای این لایحه‌ها در قالب توصیه و اصول راهنما با هدف مقابله با جرایم مالی تدوین می‌شود و همه کشورها ملزم به رعایت آن هستند. رعایت‌نکردن این الزامات منجر به ایجاد محدودیت‌هایی جدی برای تعامل با آن کشور می‌شود. درواقع این محدودیت‌ها خسارت‌های جدی برای تعاملات بانکی و مالی بین‌المللی کشور هدف ایجاد می‌کند. ایران از سال ۱۳۸۸ در لیست سیاه FATF قرار گرفت و با اجرایی‌شدن برجام حضور ایران در لیست سیاه تعلیق شد و چنانچه تا چند روز دیگر کشور قوانین گروه ویژه اقدام مالی را نپذیرد، دوباره وارد لیست سیاه خواهد شد. این در حالی است که کشورهای عربستان، عراق، سوریه، لبنان و تمام همسایه‌های ایران قوانین این نهاد بین‌المللی را پذیرفته‌اند. قرارگرفتن ایران در لیست سیاه به زبان ساده منجر به محدودیت‌های انتقال پول برای ایرانی‌ها می‌شود.
این مشکلات نقل‌وانتقال پول حالا به‌حدی برای ایرانی‌ها جدی شده است که حتی به فوتبال هم کشیده شده است. ماجرای استراماچونی، سرمربی استقلال را که یادتان است؟ مشکلات باشگاه استقلال برای انتقال پول به حساب این سرمربی ایتالیایی باعث شد که درنهایت او عطای ماندن در استقلال را به لقایش ببخشد و ایران را ترک کند.
دوستان تجاری‌مان هم نمی‌توانند نجات‌مان دهند
داود سوری، اقتصاددان، درباره پیامدهای حضور ایران در لیست سیاه FATF به «شهروند» می‌گوید: «قطعا قرارگرفتن در لیست سیاه FATF تأثیرات مخربی روی وضع اقتصادی کشور خواهد گذاشت. آنچه واضح است این است که هر کشوری در صورتی که نتواند مبادلات بین‌المللی خود را پیش ببرد و در بحث انتقال پول و مبادلات تجاری مشکل پیدا کند با دردسرهای زیادی روبهرو می‌شود. وقتی مبادلات تجاری با سایر کشورهای دنیا انجام نشود یا اینکه با هزینه‌های زیاد اتفاق بیفتد گرانی و مشکلات معیشتی پیش می‌آید و هزینه چنین اتفاقاتی هم به مردم تحمیل می‌شود و درنهایت آنها هستند که باید تاوان مشکلات اقتصادی را بپردازند.»
آیا رابطه دوستانه چین و روسیه و کشورهای اوراسیا می‌تواند بدون حضور در FATF مشکلات تجارت ایران را حل کند؟ سوری در پاسخ به این مسأله توضیح می‌دهد: «تمام کشورهایی که هنوز رابطه خوبی با آنها داریم FATF را پذیرفته‌اند؛ ضمن اینکه بحث کاملا اقتصادی است و نباید نگاه سیاسی به آن داشت. بانک‌های این کشورها با پذیرفتن FATF وارد نظام بانکی بین‌المللی شده‌اند و وقتی ایران در لیست سیاه قرار بگیرد نمی‌توانند هیچ‌گونه مراوده و معامله‌ای با ما داشته باشند. زیرا نظام بانکی بین‌المللی به دقت تمام مراودات این بانک‌ها را
زیر نظر دارد و به آنها اجازه نمی‌دهد با ایران مبادلات تجاری داشته باشند.»
او ادامه می‌دهد: «بنابراین حتی کشورهایی هم که رابطه خوبی با ما دارند نمی‌توانند معاملات اقتصادی با ایران داشته باشند؛ چون ضرری که بابت این کار نصیب‌شان می‌شود، بسیار بیشتر از سود رابطه با ایران است. بنابراین تمام مبادلات بانکی ایران یا انجام نمی‌شود یا به سختی و با هزینه بالا به سرانجام می‌رسد.»
این کارشناس اقتصاد ادامه می‌دهد: «شاید الان برخی بگویند در تحریم هستیم و پذیرفتن یا نپذیرفتن FATF فرقی به حال‌مان ندارد؛ چون همین حالا هم به سختی کارهای بانکی ایران در سطح بین‌الملل انجام می‌شود اما بالاخره روزی تحریم‌ها از بین می‌روند و آن وقت است که اگر زیرساخت‌های لازم را نداشته باشیم نمی‌توانیم با دنیا ارتباط برقرار کنیم. ضمن اینکه ایران بالاخره باید لوایح FATF را بپذیرد و روزی ناچار به قبول این موضوع خواهد شد.»
دلار گران می‌شود؟
مسعود دانشمند، عضو سابق اتاق بازرگانی تهران، هم با اشاره به پایان مهلت ایران برای پذیرش لوایح FATF به «شهروند» می‌گوید: «ایران تا پایان بهمن ماه برای اضافه‌شدن به FATFو نظام بانکی بین‌الملل فرصت دارد و در صورت پایان این فرصت و قرارگرفتن در لیست سیاه حتی امکان وقوع بحران اقتصادی برای ایران وجود دارد.»
او توضیح می‌دهد: «به بیان ساده‌تر آن زمان ما پول داریم اما نمی‌توانیم خرید کنیم و حتی جنس بفروشیم و درواقع صادرات و واردات کشور با دردسرهای زیادی روبهرو خواهد شد.»
دانشمند ادامه می‌دهد: «ایران در شرایط فعلی هم با مشکلات زیادی برای مبادله کالا و روابط تجاری مواجه است و قرار گرفتن در لیست سیاه نظام بانکی بین‌الملل این مشکلات را تشدید خواهد کرد، قیمت ارز بالا می‌رود و نرخ تورم افزایش پیدا می‌کند. آن زمان ایران برای پیش‌بردن کارهای تجاری خود باید هزینه‌های گزافی را متحمل شود و به کارهای حاشیه‌ای روی بیاورد که این مسائل هم کشور را تحت فشار قرار می‌دهد.»
دیدگاه تان را بنویسید