پوپولیسم پزشکیان | پزشکیان؛ ساده زیستی اصیل، نه ادا و اطوار

پزشکیان اینگونه لباس نمی پوشد و اینگونه در برابر دوربین ظاهر نمی‌شود که پیام آور چیزی باشد یا تمایز و تفاوتی را به رخ بکشد و خود را به قصد جلوه‌گری ساده زیست نشان دهد، بلکه او خودش است، همان پزشک رزمنده مدرسه ساز یا همان نماینده مجلس و رئیس دانشگاه و وزیری که در همه ادوار بوده و چنین زندگی کرده است، ساده زیستی او ادا و اطواری نیست، اگر اکنون برای مدرسه سازی بیل دست می‌گیرد، ٣ دهه پیش هم برای ساخت و ساز خانه های بهداشت چنین کرده و خرق عادتی رخ نداده است.

اول-کسانی که معتقدند ثبت چنین تصویری از رئیس جمهوری او را در مقام و جایگاه یک شخصیت عوام گرا و معتقد به کنش و رویکرد و عملکردهای سنتی و لاجرم در مسیر نگاه غیر توسعه ای قرار می‌دهد. 

دوم-کسانی که در قالب تطابق های تاریخی به سراغ تفسیر و تعبیر این تصویر رفته و آن را یادآور عملکردها و رفتار ورزی محمود احمدی نژاد می دانند و از این منظر به نقد پزشکیان می پردازند. 

سوم-کسانی که این تصویر را مصداق پوپولیسم می دانند و از این حیث، معتقد هستند که این اقدام رئیس‌جمهوری مذموم و غیر قابل پذیرش است. 

در پاسخ باید گفت که هر چند سنت گرایی آنهم در مقولات مدیریت کلان و توسعه زیر ساختی در تضاد با نگاه توسعه گرا و الزامات معطوف به آن است اما اینکه رئیس جمهوری را به صرف بیل دست گرفتن سنت گرا در مقوله ساخت و توسعه قلمداد کنیم، مصداق بارز انحراف و اسراف در تحلیل و برداشت های انتزاعی است! اصلا چگونه می‌شود، اهتمام و تلاش به ساخت و ساز و را با نگاه ضد توسعه‌ای هم‌تراز قرار داد؟ مضاف به اینکه این اقدام نمادین نشانه عزم و تلاش و اراده رئیس دولت در چهارچوب نهضت مدرسه سازی به عنوان یکی از مهمترین زیرساخت‌های توسعه و پیشرفت کشور است. طرف دیگر قیاس این تصویر با برخی از تصاویر ثبت شده از محمود احمدی نژاد و سپس استنتاج این نکته که این دو در یک مسیر و یک نگرش و رویکرد عمل می‌کنند، نیز سخن بی ربط و قیاس مع الفارق است. درست است که برخی رفتارها و مدل و سبک زندگی مسعود پزشکیان قرابت ظاهری با محمود احمدی نژاد دارد اما لحاظ دو نکته در این رابطه لازم و ضروری است. 

پزشکیان اینگونه لباس نمی پوشد و اینگونه در برابر دوربین ظاهر نمی‌شود که پیام آور چیزی باشد یا تمایز و تفاوتی را به رخ بکشد و خود را به قصد جلوه‌گری ساده زیست نشان دهد، بلکه او خودش است، همان پزشک رزمنده مدرسه ساز یا همان نماینده مجلس و رئیس دانشگاه و وزیری که در همه ادوار بوده و چنین زندگی کرده است، ساده زیستی او ادا و اطواری نیست، اگر اکنون برای مدرسه سازی بیل دست می‌گیرد، ٣ دهه پیش هم برای ساخت و ساز خانه های بهداشت چنین کرده و خرق عادتی رخ نداده است. دومین نکته آنست که او جهان بینی و نگرش کاملا متفاوت و متمایزی نسبت به احمدی نژاد دارد. به عنوان مثال احمدی نژاد یک خود محوری و تمایز نگری خاصی داشت و وقعی به نگاه متخصصان و کارشناسان نمی نهاد و به عنوان نمونه سازمان برنامه و بودجه را از حیز انتفاع ساقط کرد، حال آنکه پزشکیان از همان ایام انتخابات بر نگاه کارشناسی و توجه به نخبه گرایی و تخصص مداری تاکید مضاعف داشت و سازمان برنامه و بودجه را قلب تپنده دولت و نظام می داند. این اوصاف کمال ساه اندیشی و سطحی نگری و بی انصافی محض است که بواسطه چند همسویی ظاهری این دو را یک کاسه ببینیم و پزشکیان را مورد نقد و گلایه از این منظر و دریچه قرار دهیم. 

در این بخش از نوشتار به سراغ مهمترین و غالب‌ترین بخش از نقدها می رویم. عمده انتقادات به این تصویر از پزشکیان بر این مدار است که این حرکت را پوپولیستی قلمداد کرده و به گلایه از آن می‌پردازند. 

این نقد «پوپولیسم» هم ریشه در رفتارورزی محمود احمدی نژاد در آن سال های دهه 80 دارد و تداعی کننده خاطرات ناخوشایند از آن سالهاست و تبدیل به یک رویه عام و فراگیر نزد منتقدان و تحلیلگران وطنی شده است. 

حال آنکه پوپولیسم  و کنش پوپولیستی به معنای عوام گرایی و عوام پسندی به خودی خود بد و مذموم که نیست، حتی در جاهایی لازم و ضروری بوده و شایسته ترویج و تامل است. 

آن وجهی از پوپولیسم بد و مذموم است که توام با عوام فریبی یا به اصطلاح اندیشمندان غربی همراه با دماگوژی باشد.یعنی آنکه یک سیاستمدار و یک چهره مشهور و طالب جلب نظر عمومی، دست به عوام فریبی برده و خود را در ظاهر مردمی جلوه‌گر کند و دست به اقدامات عوام پسندانه برای همراهی افکار عمومی با خود بزند در حالی که چنین ایده و تفکری ندارد و در واقع مشغول ظاهرسازی و  دغل کاری است و از طرف دیگر منافع عمومی و خیر جمعی اقتضای دیگری دارد و او با اقداماتش عوام را فریفته و به راه اشتباه می‌برد.

مصداقش به عنوان مثال کاندیدای انتخاباتی است که شعارهای عوام پسندانه و رفاه گرایانه می‌دهد و وعده و وعید پول پاشی برای جذب مردم یا مسئولی که به جای روشنگری در ضرورت اتخاذ سیاست های اصلاح قیمتی و لزوم اتخاذ سیاست های ریاضتی، فضای توهمی را در مقابل افکار عمومی ترسیم کرده و ذهن مردم را با موهومات و خیال پردازی از واقعیات منحرف می‌کند. 

ناگفته پیداست که اقدام اخیر پزشکیان نه به قصد تبلیغ و ترویج خود و جلب نظر افکار عمومی و کار تبلیغاتی است و نه به انحراف بری اذهان عمومی که با برچسب پوپولیسم آن را تقبیح کرده و مردود بخوانیم. 

نکته آنکه تصاویر متعددی از او با همین ابزار در دوران ریاست دانشگاه (در ساخت خانه های بهداشت) و بعد از آن در دوران وزارت و نمایندگی (در ملک و باغ شخصی) موجود است و نشان می‌دهد که در نوع و سبک زندگی او نیز اتفاق خاص و غیر منتظره ای رخ نداده است. اما منفعت این اقدام نمادین که نشان دهنده عزم و اراده جدی رئیس جمهوری در پروژه نهضت مدرسه سازی به عنوان یک زیرساخت ضروری توسعه پایدار است و نیز تلطیف کننده نگاه عمومی به خصوص قشر نابرخوردار جامعه نسبت به حاکمان و مسئولانی است که سالهای سال تحت پروپاگاندای شدید و طبقه نگرانه بوده اند، به طور قطع به یقین آن را در رسته اقدامات مثبت و سازنده قرار می دهد به رغم آنکه عده‌ای آن را خوش ندارند.